Copernicus: Ξεπεράστηκε το όριο του 1,5°C για την υπερθέρμανση του πλανήτη

Όπως επιβεβαιώθηκε από το σύνολο των δεδομένων για τις θερμοκρασίες μέχρι την 31η Δεκεμβρίου, το 2024 πράγματι ήταν η πιο θερμή χρονιά που καταγράφτηκε ποτέ αφότου άρχισαν να τηρούνται στατιστικές, το 1850, επισημαίνει έκθεση της υπηρεσίας κλιματικής αλλαγής (C3S) του Copernicus.

Σύμφωνα με το Copernicus, τόσο το 2024, όσο και τη διετία 2023-2024, ξεπεράστηκε η αύξηση της μέσης θερμοκρασίας κατά 1,5 βαθμούς Κελσίου σε σύγκριση με την προβιομηχανική εποχή, προτού δηλαδή η μαζική καύση άνθρακα, πετρελαίου και φυσικού αερίου αλλάξει βαθιά το κλίμα.

Αυτό δεν σημαίνει πως το πιο φιλόδοξο όριο της συμφωνίας του Παρισιού, που παρατηρείται σε βάθος εικοσαετίας, έχει ξεπεραστεί τελεσίδικα, θυμίζει ο Κοπέρνικος.

Αλλά «υπογραμμίζει το γεγονός ότι οι παγκόσμιες θερμοκρασίες ανεβαίνουν πέραν αυτών που έχουν γνωρίσει οι σύγχρονοι άνθρωποι». Στην πραγματικότητα, η υπερθέρμανση του κλίματος δεν έχει προηγούμενο εδώ και τουλάχιστον 120.000 χρόνια, σημειώνουν επιστήμονες.

Για τον Γιόχαν Ρόκστρεμ, διευθυντή του Ινστιτούτου του Πότσνταμ για την Έρευνα ως προς τον Αντίκτυπο στο Κλίμα (PIK), αυτή είναι «σοβαρή προειδοποίηση».

«Πήραμε μια πρόγευση του κόσμου με θερμοκρασία (αυξημένη κατά) 1,5° Κελσίου, (πρόγευση) από τα δεινά και τα κόστη άνευ προηγουμένου για τον κόσμο και την παγκόσμια οικονομία, εξαιτίας των ενισχυμένων ακραίων καιρικών φαινομένων λόγω της ανθρώπινης δραστηριότητας, όπως οι ξηρασίες, οι πλημμύρες, οι πυρκαγιές και οι καταιγίδες», τόνισε στο Γαλλικό Πρακτορείο Ειδήσεων.

Ανθρώπινες και υλικές απώλειες της κλιματικής κρίσης

Πίσω από τους αριθμούς προβάλλει ήδη σειρά καταστροφών που επέτεινε η κλιματική αλλαγή: 1.300 νεκροί τον Ιούνιο εξαιτίας των ακραίων θερμοκρασιών στο προσκύνημα στη Μέκκα, ιστορικές πλημμύρες στη δυτική και στην κεντρική Αφρική, φοβεροί κυκλώνες στις ΗΠΑ και στην Καραϊβική...

Σε οικονομικό επίπεδο, οι φυσικές καταστροφές προκάλεσαν ζημίες ύψους 320 δισεκ. δολαρίων σε παγκόσμια κλίμακα πέρυσι, σύμφωνα με την αντασφαλιστική εταιρεία Munich Re.

Το να περιοριστεί η αύξηση της θερμοκρασίας στον 1,5° Κελσίου μάλλον, αντί των 2° Κελσίου — το ανώτατο όριο της συμφωνίας του Παρισιού—, θα επέτρεπε να περιοριστούν σημαντικά οι πιο καταστροφικές συνέπειες, σύμφωνα με την GIEC, τη Διακυβερνητική Επιτροπή για την Κλιματική Αλλαγή του ΟΗΕ.

«Κάθε χρονιά της τελευταίας δεκαετίας συγκαταλέγεται στις πιο θερμές που έχουν καταγραφεί ποτέ», προειδοποιεί η Σαμάνθα Μπέρτζες, υποδιευθύντρια του C3S του Κοπέρνικου.

Οι ωκεανοί, που απορροφούν το 90% της πλεονάζουσας θερμότητας που προκαλείται από την ανθρωπότητα, συνεχίζουν επίσης να υπερθερμαίνονται. Ο ετήσιος μέσος όρος της θερμοκρασίας της επιφάνειάς τους, πλην των δυο πολικών ζωνών, έφθασε σε επίπεδο άνευ προηγουμένου, στους 20,87° Κελσίου, συντρίβοντας το προηγούμενο ρεκόρ, που καταγράφτηκε μόλις το 2023.

Πέρα των άμεσων συνεπειών των θαλάσσιων καυσώνων στα κοράλλια και στα ψάρια, η διαρκής υπερθέρμανση των ωκεανών, βασικών ρυθμιστών του κλίματος της Γης, επηρεάζει τα θαλάσσια και τα ατμοσφαιρικά ρεύματα.

Οι θερμότερες θάλασσας εκλύουν πλέον περισσότερο εξατμισμένο νερό στην ατμόσφαιρα, δίνοντας μεγαλύτερη ενέργεια σε τυφώνες, κυκλώνες ή καταιγίδες.

Στην ίδια αναφορά του Copernicus σημειώνει ακόμη πως το επίπεδο εξατμισμένου νερού στην ατμόσφαιρα έφθασε και αυτό σε επίπεδο άνευ προηγουμένου το 2024, βρίσκεται πλέον 5% πάνω από ό,τι ήταν κατά μέσον όρο την περίοδο 1991-2020.

Πάντως την περασμένη χρονιά τερματίστηκε το φαινόμενο Ελ Νίνιο, το οποίο συμβάλλει στην υπερθέρμανση του πλανήτη και στην εμφάνιση ακραίων φαινομένων, κι αναμένεται μετάβαση στις πιο ουδέτερες συνθήκες του αντίστροφου φαινομένου, του Λα Νίνια.

Πλην όμως ο Παγκόσμιος Μετεωρολογικός Οργανισμός προειδοποίησε ήδη τον Δεκέμβριο πως αυτό το τελευταίο ενδέχεται να είναι «βραχύ και μικρής έντασης», ανεπαρκές για να αντισταθμιστούν οι συνέπειες της υπερθέρμανσης.

«Το μέλλον βρίσκεται στα χέρια μας — η άμεση και αποφασιστική δράση μπορεί ακόμη να αλλάξει την τροχιά του μελλοντικού κλίματός μας», τόνισε ο διευθυντής της υπηρεσίας για την κλιματική αλλαγή του Κοπέρνικου, ο Κάρλο Μπουοντέμπο.

Η COP29 του Μπακού, η πιο πρόσφατη μεγάλη σύνοδος του ΟΗΕ για το κλίμα, συνάντησε σχεδόν ανυπέρβλητες δυσκολίες για να οριστεί νέος στόχος ως προς τη χρηματοδότηση για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής —τέθηκε, εντέλει—, όμως δεν εισέφερε στην πράξη τίποτε για τις φιλοδοξίες για τη μείωση των εκπομπών αερίων που προκαλούν το φαινόμενο του θερμοκηπίου, ιδίως για την έξοδο από τα ορυκτά καύσιμα.