Greenpeace: Μονόδρομος η μείωση στην κατανάλωση ενέργειας - Ανεπαρκής ο Εθνικός Κλιματικός Νόμος

Πρωταρχικός στόχος της Greenpeace για την Ελλάδα είναι «η ανάδειξη των εργαλείων, λύσεων, πρακτικών και εφαρμογών που θα καταστήσουν δυνατή τη μετάβαση της Ελλάδας προς την κλιματική ουδετερότητα με έναν πιο ουσιαστικό, πράσινο και κοινωνικά δίκαιο τρόπο», όπως αναφέρει ο ίδιος χαρακτηριστικά, τονίζοντας παράλληλα την αδήριτη ανάγκη μείωσης της κατανάλωσης ενέργειας σε όλα τα επίπεδα. Χαρακτηρίζοντας «μη βιώσιμα οικονομικά» τα βραχυπρόθεσμα, αναγκαία μέτρα με τα οποία η Ευρώπη επιχειρεί να αναστρέψει τις επιπτώσεις της ενεργειακής κρίσης, ο κ. Γριμάνης αναφέρει τους κύριους άξονες μιας αποτελεσματικής ενεργειακής πολιτικής, που σύμφωνα με την Greenpeace, θα πρέπει να επιδιωχθεί στο εξής.

Παράλληλα, χαρακτηρίζει «τελείως ανεπαρκές βήμα» τον Εθνικό Κλιματικό Νόμο, τονίζοντας πως:

Απαιτούνται τομές για την ταχεία απεξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα και την προστασία της φύσης με γενναίους όρους κοινωνικής δικαιοσύνης, αν θέλουμε να έχουμε μία πιθανότητα να αποτρέψουμε μια ανεξέλεγκτη κλιματική κατάρρευση. Το σχέδιο κλιματικού νόμου όφειλε να είναι πιο φιλόδοξο.

Ακολουθεί ολόκληρη η συνέντευξη του Κωστή Γριμάνη, υπεύθυνου εκστρατείας για το κλίμα και την ενέργεια, ελληνικό γραφείο της Greenpeace στο Act for Earth:

Η Greenpeace είναι μία από τις σπουδαιότερες περιβαλλοντικές οργανώσεις παγκοσμίως. Στην Ελλάδα δραστηριοποιείται εδώ και τρεις δεκαετίες και θα ήθελα να μου πείτε ποιος είναι ο πρωταρχικός στόχος σας αυτή τη στιγμή.

Βλέπουμε ολοένα και περισσότερο να αυξάνονται οι κοινωνικές ανισότητες, σε έναν κόσμο που σε αρκετές περιοχές του έρχονται να προστεθούν στις επιπτώσεις των απανωτών κρίσεων η γεωπολιτική αστάθεια, οι συρράξεις και ο πόλεμος, που αντίστοιχα πυροδοτούνται από την εμμονή μας σε πρακτικές που ανήκουν στο παρελθόν όπως η υπερκατανάλωση και η παραγωγή ενέργειας από ορυκτά καύσιμα. Πρωταρχικός στόχος της οργάνωσης στη χώρα μας είναι η ανάδειξη των εργαλείων, λύσεων, πρακτικών και εφαρμογών που θα καταστήσουν δυνατή τη μετάβαση της Ελλάδας προς την κλιματική ουδετερότητα με έναν πιο ουσιαστικό, πράσινο και κοινωνικά δίκαιο τρόπο.

Καθώς διανύουμε μία διεθνή ενεργειακή κρίση, οδυνηρή για τους πολίτες που υφίστανται τις επιπτώσεις, πώς πιστεύει η Greenpeace πως θα πρέπει να ανταποκριθούμε σε αυτή;

Δυστυχώς, τα βραχυπρόθεσμα, αναγκαία μέτρα που τα διάφορα ευρωπαϊκά κράτη παίρνουν για την αντιμετώπιση της ενεργειακής κρίσης αυτή τη στιγμή ισοδυναμούν με κρατική επιδότηση της συνεχιζόμενης χρήσης ορυκτών καυσίμων, κάτι που δεν είναι βιώσιμο οικονομικά αλλά ούτε προσφέρει ριζικές αλλαγές στην αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης. Η υλοποίηση μιας ενεργειακής στρατηγικής για την Ελλάδα και την Ευρώπη θα πρέπει συνοπτικά να προσβλέπει στις παρακάτω επιδιώξεις:

• Υιοθέτηση συγκεκριμένου σχεδίου για την άμεση σταδιακή κατάργηση των ορυκτών καυσίμων με κοινωνικά δίκαιο τρόπο.
• Σημαντική μείωση της συνολικής κατανάλωσης ενέργειας, εντός αυτής της δεκαετίας.
• Συγκεκριμένο σχέδιο για τη βαθιά ενεργειακή αναβάθμιση κτιρίων και εξοικονόμηση ενέργειας. Στη χώρα μας αυτό θα αφορούσε 150.000 κατοικίες ανά έτος μέχρι το 2030.
• Η ποσότητα εγκατεστημένης ηλιακής και αιολικής ενέργειας στην Ευρώπη θα πρέπει να τετραπλασιαστεί σε ετήσια βάση - σε σύγκριση με το 2020.
• Η ταχεία στροφή προς τα συστήματα θέρμανσης με ανανεώσιμες πηγές ενέργειας πρέπει να ξεκινήσει με την επέκταση της χρήσης των αντλιών θερμότητας, μιας ώριμης τεχνολογίας που πρέπει να γίνει προσιτή και στους πολίτες.

Εκ μέρους της πολιτείας, θεωρείτε ότι λαμβάνονται μέτρα προς τη σωστή κατεύθυνση για την αντιμετώπιση των συνεπειών της ενεργειακής κρίσης;

Η χώρα μας οφείλει να πάρει σαφείς αποφάσεις σχετικά με το ποιο θα είναι το ενεργειακό της μίγμα, τόσο για τους επόμενους μήνες όσο και για τα επόμενα χρόνια. Μεταξύ αυτών των αποφάσεων πρέπει να είναι οι επιδοτήσεις και τα κίνητρα που μας απελευθερώνουν από τα ορυκτά καύσιμα και όχι που συνεχίζουν την εξάρτησή μας από αυτά, με κριτήρια που μειώνουν την κατανάλωση, όπως γενναία άμεσα μέτρα για συνδυασμό συστημάτων αντλιών θερμότητας με Φ/Β.

Γενναία και επιθετική θα πρέπει να είναι και η ενεργειακή πολιτική της χώρας ώστε να αυξήσει τους στόχους εξοικονόμησης στον κτιριακό τομέα αλλά και της μείωσης της κατανάλωσης στη βιομηχανία, τις μεταφορές και την αγροτοκτηνοτροφία. Η επίλυση των τεχνικών ζητημάτων και της γραφειοκρατίας που κρατούν την οικιακή και αποκεντρωμένη αυτοπαραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας (π.χ. Φ/Β στις στέγες ή ενεργειακές κοινότητες) σε πολύ χαμηλά επίπεδα θα πρέπει επιτέλους να αποτελέσει κύριο πυλώνα μιας τέτοιας στρατηγικής. Είτε το θέλουμε είτε όχι, η μείωση στην κατανάλωση ενέργειας αποτελεί μονόδρομο αν θέλουμε να αποφύγουμε τα χειρότερα που συνεπάγεται η αύξηση της μέσης πλανητικής θερμοκρασίας πάνω από τον 1,5ºC.

Ως εκ τούτου, η αναθέρμανση των σχεδίων της ελληνικής κυβέρνησης για την αξιοποίηση δυνητικών αποθεμάτων πετρελαίου και αερίου όχι μόνο δεν λύνουν το πρόβλημα της ενεργειακής ασφάλειας και της κλιματικής κρίσης, αλλά το επιδεινώνουν. Την ίδια στιγμή που συζητάμε για τα σχέδια εξορύξεων στη χώρα, είναι άγνωστο τι συμβαίνει με τον Εθνικό Κλιματικό Νόμο το Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα, τον χωροταξικό σχεδιασμό για τις ΑΠΕ που χρήζουν αναθεώρησης και για το νομοθετικό πλαίσιο θαλάσσιων αιολικών πάρκων.

Θεωρείτε πως ο Εθνικός Κλιματικός Νόμος που ψηφίστηκε πρόσφατα είναι ένα πρώτο βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση;

Με την ψήφισή του, η Ελλάδα θα γίνει το 15ο μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης που αποκτά κλιματικό νόμο ως το απαραίτητο εργαλείο που θέτει το πλαίσιο, δίνει τη στρατηγική κατεύθυνση και χαράσσει την πορεία προς την κλιματική ουδετερότητα. Υπό αυτό το πρίσμα, το σχέδιο νόμου είναι ένα βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση. Είναι ωστόσο, ένα τελείως ανεπαρκές βήμα. Απαιτούνται τομές για την ταχεία απεξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα και την προστασία της φύσης με γενναίους όρους κοινωνικής δικαιοσύνης, αν θέλουμε να έχουμε μία πιθανότητα να αποτρέψουμε μια ανεξέλεγκτη κλιματική κατάρρευση. Το σχέδιο κλιματικού νόμου όφειλε να είναι πιο φιλόδοξο σε σχέση με τους κλιματικούς στόχους της χώρας, ενώ σημαντικές είναι και οι παραλείψεις του αναφορικά με την προστασία ανθρωπίνων δικαιωμάτων και το κομμάτι που αφορά στην κλιματική διακυβέρνηση, προκειμένου να επιτευχθούν με διαφάνεια και συμμετοχικότητα οι παραπάνω στόχοι.

Ποιο περιβαλλοντικό ζήτημα αξιολογείτε ως «υπερ-επείγον» αυτή τη στιγμή στη χώρα μας;

Οι επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης και η αύξηση του ρυθμού απώλειας βιοποικιλότητας σε παγκόσμιο επίπεδο αποτελούν δύο από τα κυριότερα προβλήματα της εποχής μας, αφού συνδέονται με την εξυπηρέτηση βασικών αναγκών μας και την εξάσκηση των βασικών μας ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Αρκεί να αναφέρουμε ότι στην τελευταία έκθεση αξιολόγησης της IPPC, της Διακυβερνητικής Επιτροπής του ΟΗΕ για το κλίμα, γίνεται λόγος για τις αυξημένες σε βαθμό και μέγεθος επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στα οικοσυστήματα του πλανήτη σε σχέση με τις εκτιμήσεις προηγούμενων εκθέσεών της. Η κλιματική αλλαγή έχει προκαλέσει σημαντικές ζημιές και απώλειες που πλέον δεν είναι αναστρέψιμες σε επίγεια, παράκτια και ωκεανικά οικοσυστήματα, την ίδια στιγμή που περίπου ο μισός πληθυσμός του πλανήτη ήδη εξαιτίας της αντιμετωπίζει σοβαρή λειψυδρία τουλάχιστον ένα μέρος του χρόνου. Χαρακτηριστικό είναι ένα από τα ευρήματα της έκθεσης ότι τα ακραία καιρικά φαινόμενα από το 2008 είναι υπαίτια για τη μετανάστευση 20 εκατομμυρίων ανθρώπων κατά μέσο όρο εσωτερικά στις χώρες τους.

Ποιες είναι οι επόμενες δράσεις που σχεδιάζει η Greenpeace για το επόμενο διάστημα στην Ελλάδα;

Οι δράσεις του ελληνικού γραφείου της Greenpeace το επόμενο διάστημα επικεντρώνονται από τη μία πλευρά στην ανάδειξη των προβλημάτων που εγκυμονεί η εμμονή και της Ελλάδας στην παραγωγή και χρήση υδρογονανθράκων όπως το ορυκτό αέριο, και από την άλλη η ανάδειξη βιώσιμων λύσεων και πρακτικών εφαρμογών ώστε ως πολίτες αλλά και ως χώρα να μπορέσουμε να εξοικονομήσουμε ενέργεια, να μειώσουμε την κατανάλωσή της και ταυτόχρονα μέσα από την προώθηση συμμετοχικών σχημάτων να αναδείξουμε τον κομβικό ρόλο της ενεργειακής δημοκρατίας στην καταπολέμηση της κλιματικής κρίσης και της ενεργειακής φτώχειας.