Όλγα-Ιωάννα Καλαντζή: Η πανδημία Covid-19 ήταν μια ευκαιρία για πράσινη ανάκαμψη

Η ίδια, αναφερόμενη στην έννοια της περιβαλλοντικής συνείδησης στις ζωές των νέων ανθρώπων, τόνισε μεταξύ άλλων πως «Οι νέοι ηλικίας 18-28 στην συντριπτική τους πλειοψηφία αξιολογούν υψηλά την σύνδεσή τους με το φυσικό περιβάλλον, περνούν περισσότερο χρόνο στη φύση και έχουν περιβαλλοντικά υπεύθυνη συμπεριφορά».

Εν συνεχεία, αναφέρθηκε στους τρόπους μέσω των οποίων είναι εφικτό να πραγματοποιηθεί αναστροφή των συνεπειών της κλιματικής κρίσης, επισημαίνοντας πως η χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, οι καλλιέργειες που θα ευδοκιμούν στις νέες κλιματικές συνθήκες, οι νέες τεχνολογίες δόμησης και η κατάλληλη προετοιμασία σε περίπτωση ακραίων καιρικών φαινομένων, θα συμβάλλει θετικά σε έναν πιο βιώσιμο τρόπο ζωής.

Κλείνοντας, η Αναπληρώτρια Καθηγήτρια στον Τομέα Περιβαλλοντικής Μηχανικής και Επιστήμης στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου, δεν παρέλειψε να αναφερθεί στις εξελίξεις των τελευταίων ετών, καθώς στις σημαντικές αλλαγές που έχουν γίνει στη χώρα μας, οι οποίες μας δείχνουν πως η έννοια μιας πιο «πράσινης» κοινωνίας δεν αποτελεί μακρινό όνειρο.

Ολόκληρη η συνέντευξη της Αναπληρώτριας Καθηγήτριας στον Τομέα Περιβαλλοντικής Μηχανικής και Επιστήμης στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου, Όλγας Καλαντζή στο Act for Earth του CNN Greece:

Σε μια περίοδο κατά την οποία τα περιβαλλοντικά ζητήματα, βρίσκονται στην κορυφή των κοινωνικών ζητημάτων παγκοσμίως, θεωρείτε πως η μετάβαση των κοινωνιών σε ένα πιο «πράσινο» μέλλον, αποτελεί επιτακτική ανάγκη;

Επιτακτική και απόλυτη ανάγκη θα έλεγα. Η μετάβαση αυτή βέβαια εξαρτάται από πολλούς παράγοντες όπως κοινωνικούς, οικονομικούς, τεχνολογικούς και θεσμικούς. Αν αναλογιστούμε ότι αυτή τη στιγμή που μιλάμε πάνω από το 55% του πληθυσμού της Γης ζει σε αστικά κέντρα (κάτι που αναμένεται μέχρι το 2050 να αυξηθεί στο 68%), κατανοούμε πόσο σημαντική είναι η μετάβαση των κοινωνιών σε ένα πράσινο και βιώσιμο μέλλον. Με την αυξημένη αστικοποίηση, η επιτυχής διαχείριση της αστικής ανάπτυξης (ειδικά σε χώρες χαμηλού και χαμηλότερου μεσαίου εισοδήματος όπου ο ρυθμός αστικοποίησης είναι ταχύτερος) είναι βασικός άξονας της αειφόρου ανάπτυξης. Στο μέλλον πολλές χώρες θα αντιμετωπίσουν προκλήσεις όσον αφορά την κάλυψη των αναγκών του αυξανόμενου αστικού πληθυσμού τους για στέγαση, μεταφορές, ενέργεια, εκπαίδευση και υγειονομική περίθαλψη. Οι κυβερνήσεις των χωρών αναγνωρίζουν την επιτακτική ανάγκη να επιταχυνθεί η πράσινη μετάβαση, ωστόσο αυτό απαιτεί μακροπρόθεσμες δεσμεύσεις, επενδύσεις, συνεχή καινοτομία και συνεργασία μεταξύ κρατικών φορέων, ιδιωτικού τομέα, ΜΚΟ και κοινωνίας των πολιτών.

Εκτιμάτε πως η προσαρμογή των κοινωνιών στην κλιματική αλλαγή, είναι εφικτό να οδηγήσει στην αναστροφή των συνεπειών της κλιματικής κρίσης;

Η προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή περιλαμβάνει τη λήψη μέτρων για την προετοιμασία και την προσαρμογή τόσο στις άμεσες επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής όσο και στις προβλεπόμενες μελλοντικές επιπτώσεις. Ακόμη και με τη δέσμευση να μηδενίσουμε τις παγκόσμιες εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου έως το 2050, η συγκέντρωσή τους στην ατμόσφαιρα θα συνεχίσει να αυξάνεται τις επόμενες δεκαετίες και οι μέσες παγκόσμιες θερμοκρασίες αναμένεται να αυξηθούν. Οι κοινωνίες κατά συνέπεια θα πρέπει να προσαρμοστούν και να μάθουν να ζουν σε ένα μεταβαλλόμενο κλίμα, υιοθετώντας μέτρα όπως η χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, καλλιέργειες που θα ευδοκιμούν στις νέες κλιματικές συνθήκες, νέες τεχνολογίες δόμησης και κατάλληλη προετοιμασία σε περίπτωση ακραίων καιρικών φαινομένων (όπως π.χ. συστήματα έγκαιρης προειδοποίησης).

Εργάζεστε μεταξύ άλλων ως Αναπληρώτρια Καθηγήτρια στον Τομέα Περιβαλλοντικής Μηχανικής και Επιστήμης στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου. Με βάση την εμπειρία σας στον χώρο και τη συχνή επαφή σας με μεγάλη μερίδα της νεολαίας, ποια θέση βλέπετε να κατέχει η έννοια της περιβαλλοντικής συνείδησης στις ζωές των νέων ανθρώπων;

Με βάση την προσωπική μου εμπειρία διαπιστώνω ότι οι νέοι έχουν αυξημένη περιβαλλοντική συνείδηση και συμπεριφορά προσανατολισμένη στη βιώσιμη ανάπτυξη. Αν και τα επιστημονικά στοιχεία είναι σχετικά περιορισμένα, οι μελέτες δείχνουν ότι μεγάλη μερίδα της νεολαίας προτιμά έναν βιώσιμο τρόπο ζωής σε σχέση με τις παλαιότερες γενιές. Οι νέοι άνθρωποι είναι περισσότερο πρόθυμοι να υποστηρίξουν φορείς, εταιρίες και προϊόντα με γνώμονα το περιβαλλοντικό τους αποτύπωμα και τους στόχους βιώσιμης ανάπτυξης (SDGs). Σε πρόσφατη μελέτη του Τμήματος Περιβάλλοντος του Πανεπιστημίου Αιγαίου πάνω στην χρήση αστικών χώρων πρασίνου, οι νέοι ηλικίας 18-28 στην συντριπτική τους πλειοψηφία αξιολογούν υψηλά την σύνδεσή τους με το φυσικό περιβάλλον, περνούν περισσότερο χρόνο στη φύση και έχουν περιβαλλοντικά υπεύθυνη συμπεριφορά, το οποίο είναι πολύ αισιόδοξο.

Θα λέγατε πως υπάρχει κάποιο «κλειδί» για τη γρηγορότερη και ομαλότερη μετάβαση της ελληνικής κοινωνίας σε ένα πιο «πράσινο» μέλλον, όπου η φροντίδα του περιβάλλοντος θα αποτελούσε προτεραιότητα κάθε ανθρώπινης δραστηριότητας;

Η περιβαλλοντική εκπαίδευση και η επικοινωνία μεταξύ των φορέων, του κράτους και των πολιτών είναι ιδιαίτερα σημαντικές παράμετροι για την ομαλή μετάβαση της κοινωνίας σε ένα πράσινο και βιώσιμο μέλλον, καθώς οδηγούν σε αλλαγή των αντιλήψεων της κοινωνίας με τρόπο που να προσανατολίζεται στην προστασία του φυσικού περιβάλλοντος. Παρά τις καταστροφικές της επιπτώσεις, η πανδημία Covid-19 ήταν μια ευκαιρία για πράσινη ανάκαμψη. Μας έδωσε τη δυνατότητα να περάσουμε από τη σταδιακή στη ριζική αλλαγή, όσον αφορά την οργάνωση της κοινωνίας και τον ρόλο που διαδραματίζει σε αυτήν η κλιματική κρίση.

Την τελευταία δεκαετία, θεωρείτε πως έχουν γίνει σημαντικά βήματα και αλλαγές στη χώρα μας, τα οποία να δείχνουν πως η έννοια μιας πιο «πράσινης» κοινωνίας δεν αποτελεί μακρινό όνειρο, αλλά πραγματικότητα; Θα μπορούσατε να μας δώσετε κάποια παραδείγματα για όσα έχουμε κατορθώσει αυτά τα χρόνια και όσα θα μπορούσαμε να πετύχουμε στα επόμενα;

Τα τελευταία χρόνια έχουν γίνει αρκετές προσπάθειες προς ένα πράσινο και βιώσιμο μέλλον στην Ελλάδα. Αναδασώσεις, μετριασμός των πλημμυρών, αναβαθμίσεις των δικτύων άρδευσης, ψηφιακή μετάβαση, προώθηση της ηλεκτροκίνησης είναι μερικά από τα βήματα που έχουμε κάνει ως χώρα, υπάρχει όμως ακόμα αρκετός δρόμος να διανύσουμε. Μέσα στα επόμενα χρόνια είναι σημαντικό να γίνει ενεργειακή αναβάθμιση ιδιωτικών και δημόσιων κτιρίων, προώθηση βιώσιμων μεταφορών, μεγαλύτερη μείωση της εξάρτησης από στερεά ορυκτά καύσιμα, καθώς επίσης και δημουργία βιώσιμων πόλεων. Ορισμένα πρώτα παραδείγματα προς αυτή την κατεύθυνση αποτελούν τα πάρκα τσέπης, οι πράσινες ταράτσες, η οικολογική μετακίνηση και η δημιουργία ποδηλατοδρόμων για την ασφαλή και ταχύτερη μετακίνηση των ποδηλατών.