Προϋπολογισμός 2017: 2,5 δισ. € νέοι φόροι - περικοπές και στο βάθος... πλεόνασμα 2%

Η μερίδα του λέοντος προέρχεται από τους έμμεσους φόρους σε καύσιμα, τσιγάρα, καφέ, τηλεφωνία, συνδρομητική τηλεόραση, αλλά και από την αύξηση του ΦΠΑ στα νησιά του Αιγαίου. Το νέο κύμα φόρων θα συμβάλει στο να αυξηθεί το πρωτογενές πλεόνασμα στα 3,6 δισ. ευρώ ή στο 2% του ΑΕΠ. Ωστόσο, σημαντική προϋπόθεση για να γίνει αυτό είναι οι επιβαρύνσεις από φόρους και ασφαλιστικές εισφορές να μην λειτουργήσουν ως βαρίδι για την ανάπτυξη, η οποία για το 2017 τοποθετείται στο φιλόδοξο επίπεδο του 2,7%.

Πρέπει να σημειωθεί πως το «τσουνάμι» φόρων του 2016 είχε θετικό εισπρακτικό αποτέλεσμα, καθώς με βάση τα στοιχεία της εκτέλεσης του Προϋπολογισμού, το πρωτογενές αποτέλεσμα της Γενικής Κυβέρνησης θα διαμορφωθεί για το σύνολο του 2016 σε 1,9 δισ. ευρώ ή στο 1,09% του ΑΕΠ, αυξημένο έναντι του στόχου κατά 1,032 δισ. ευρώ ή 0,59% του ΑΕΠ.

Με πιο απλά λόγια, οι φόροι που επέβαλε φέτος η κυβέρνηση οδήγησαν σε 1 δισ. ευρώ περισσότερα έσοδα, τα οποία όπως αναφέρεται στην εισηγητική έκθεση του Προϋπολογισμού, θα διατεθούν σε δράσεις για την ενίσχυση της κοινωνικής συνοχής και προστασίας.

Καίνε οι έμμεσοι φόροι

Σύμφωνα με την εισηγητική έκθεση του Προϋπολογισμού 2017, τα τακτικά έσοδα του Κρατικού Προϋπολογισμού προβλέπεται να διαμορφωθούν στα 51 δισ. ευρώ, αυξημένα περίπου κατά 600 εκατ. έναντι του 2016. Οι άμεσοι φόροι εκτιμώνται στα 20,4 δισ. ευρώ, έναντι 20,7 δισ. ευρώ σχέση με το 2016. Οι έμμεσοι φόροι προβλέπονται στα 26,4 δισ. ευρώ, αυξημένοι κατά 1,4 δισ. ευρώ σε σχέση με εφέτος (25,1 δισ. ευρώ).

Ο φόρος εισοδήματος φυσικών προσώπων, αναμένεται να διαμορφωθεί στα 9,17 δισ. ευρώ, αυξημένος κατά 1,161 δισ. ευρώ έναντι του 2016, λόγω κυρίως της αναμόρφωσης της φορολογίας εισοδήματος. Ο φόρος εισοδήματος νομικών προσώπων προβλέπεται να παρουσιάσει μείωση κατά 242 εκατ. ευρώ έναντι του 2016 και να διαμορφωθεί στα 3,23 δισ. ευρώ, λόγω της επίδρασης του αυξημένου ποσοστού προκαταβολής το 2016.

Οι φόροι περιουσίας προβλέπεται να φθάσουν στα 3,13 δισ. ευρώ, σημειώνοντας μείωση κατά 401 εκατ. ευρώ, έναντι του 2016, λόγω της διαφοροποίησης είσπραξης των δόσεων ΕΝΦΙΑ.

Τα έσοδα από ΦΠΑ αναμένεται να ανέλθουν στα 15,476 δισ. ευρώ αυξημένα κατά 769 εκατ. ευρώ έναντι του 2016. Οι φόροι κατανάλωσης θα διαμορφωθούν στα 9,54 δισ. ευρώ αυξημένοι κατά 712 εκατ. ευρώ ένα-ντι του 2016, λόγω κυρίως των νέων παρεμβάσεων (αναμόρφωση του ΕΦΚ των ενεργειακών και των καπνικών προϊόντων, επιβολή φόρου κατανάλωσης στον καφέ, τέλος συνδρομητών σταθερής τηλεφωνίας).

Συγκεκριμένα τα φοροεισπρακτικά μέτρα θα αποδώσουν ως εξής:

• Η αναμόρφωση Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος 966 εκατ. ευρώ.
• Η αναμόρφωση συντελεστών και η χρονική επέκταση της ειδικής εισφοράς αλληλεγγύης 704,2 εκατ. ευρώ.
• Η αύξηση του συντελεστή ΦΠΑ 437 εκατ. ευρώ.
• Η αναμόρφωση της φορολογίας οχημάτων 30 εκατ. ευρώ.
• Ο φόρος εισοδήματος στα εταιρικά αυτοκίνητα 91 εκατ. ευρώ.
• Η αναμόρφωση του Ειδικού Φόρου Κατανάλωσης (ΕΦΚ) ενεργειακών προϊόντων 422 εκατ. ευρώ.
• Η αναμόρφωση της φορολογίας στα επενδυτικά οχήματα 19,3 εκατ. ευρώ.
• Το τέλος στη συνδρομητική τηλεόραση 25 εκατ. ευρώ.
• Το τέλος συνδρομητών σταθερής τηλεφωνίας 54,2 εκατ. ευρώ.
• Η αύξηση συμμετοχής Δημοσίου στα μικτά κέρδη από τυχερά παίγνια 56,8 εκατ. ευρώ.
• Η αύξηση Ειδικού Φόρου Κατανάλωσης (ΕΦΚ) στο ζύθο 62 εκατ. ευρώ.
• Η αύξηση φόρου κατανάλωσης επί των τσιγάρων και του καπνού (συμπεριλαμβανομένων των ηλεκτρονικών τσιγάρων) 142 εκατ. ευρώ.
• Ο φόρος επί του καφέ 62 εκατ. ευρώ.

Δαπάνες και χρέος

Οι πρωτογενείς δαπάνες προβλέπεται να διαμορφωθούν στα 43,9 δισ. ευρώ, έναντι 45,6 δισ. ευρώ εφέτος. Στα 600,4 εκατ. ευρώ προβλέπεται η εξοικονόμηση από το μαχαίρι στις αποδοχές συντάξεων για το 2017. Οι δαπάνες για τόκους χρέους της Κεντρικής Διοίκησης προβλέπονται να διαμορφωθούν στα 5,5 δισ. ευρώ, μειωμένες κατά 100 εκατ. ευρώ σε σχέση με εφέτος.

Το ύψος των δαπανών του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων για το 2017 προβλέπεται να ανέλθει στα 6,750 δισ. ευρώ, στο ίδιο ύψος με αυτό του 2016. Οι δαπάνες αυτές, που αντιπροσωπεύουν το 3,7% του προβλεπόμενου ΑΕΠ της χώρας, κατανέμονται σε 5,750 δισ. ευρώ για τα έργα που θα συγχρηματοδοτηθούν από πόρους της Ευρωπαϊκής Ένωσης και σε 1 δισ. ευρώγια τα έργα που θα χρηματοδοτηθούν αποκλειστικά από εθνικούς πόρους.

Το χρέος της Κεντρικής Διοίκησης εκτιμάται ότι θα ανέλθει στα 326.570 εκατ. ευρώ ή 186,7% ως ποσοστό του ΑΕΠ στο τέλος του 2016, έναντι 321.332 εκατ. ευρώ ή 182,9% ως ποσοστό του ΑΕΠ το 2015.

Το 2017 το ύψος του χρέους της Κεντρικής Διοίκησης προβλέπεται ότι θα διαμορφωθεί στα 330 δισ. ευρώ ή 182,5% ως ποσοστό του ΑΕΠ, παρουσιάζοντας μείωση 4,2 ποσοστιαίες μονάδες έναντι του 2016. Το χρέος της Γενικής Κυβέρνησης εκτιμάται ότι θα ανέλθει στα 315 δισ. ευρώ ή 180,3% ως ποσοστό του ΑΕΠ στο τέλος του 2016, έναντι 311 δισ. ευρώ ή 177,4% ως ποσοστό του ΑΕΠ το 2015. Το 2017, το χρέος της Γενικής Κυβέρνησης προβλέπεται ότι θα διαμορφωθεί στα 319 δισ. ευρώ ή 176,5% ως ποσοστό του ΑΕΠ, παρουσιάζοντας μείωση 3,8 ποσοστιαίες μονάδες έναντι του 2016.

Το συνολικό ύψος του δανεισμού για το Δημόσιο το 2017 -χρηματοδοτικές ανάγκες του Κρατικού Προϋπολογισμού- έχει υπολογιστεί στον Προϋπολογισμό σε 5,7 δισ. ευρώ, αν ληφθεί υπόψη και η χρηματοδότηση από τον ΕΜΣ, για την εξόφληση των ληξιπροθέσμων οφειλών των φορέων της Γενικής Κυβέρνησης σε τρίτους.

Τα συνολικά έσοδα από αποκρατικοποιήσεις τοποθετούνται στα 2,59 δισ. ευρώ, από 486 εκατ. ευρώ εφέτος. Σε αυτά περιλαμβάνονται προσδοκώμενα έσοδα από διαγωνισμούς, για τους οποίους έχουν υποβληθεί δεσμευτικές προσφορές, με αναμενόμενη πρώτη εκταμίευση το 2017 ύψους 1,925 δισ. ευρώ, έσοδα από καταβολές δόσεων, ολοκληρωμένων συναλλαγών προηγούμενων ετών (έως 2016) 105 εκατ. ευρώ και εκτιμώμενα έσοδα από διαγωνισμούς έργων, οι οποίοι αναμένεται να ολοκληρωθούν το 2017 ύψους 560 εκατ. ευρώ.

Η πορεία του ΑΕΠ και οι κίνδυνοι

Το μακροοικονομικό σενάριο του Προϋπολογισμού 2017 που έχει εγκριθεί από τους θεσμούς προβλέπει όπως προαναφέρθηκε, επιστροφή της Ελλάδος σε ανάπτυξη μετά από δύο χρόνια ύφεσης και συγκεκριμένα επέκταση της οικονομίας με ρυθμό 2,7%, έναντι ύφεσης 0,3% εφέτος.

Συνολικά το ΑΕΠ αναμένεται να σημειώσει αύξηση της τάξης των 6 δισ. ευρώ και από τα 174,908 δισ. ευρώ θα ανέλθει σε 180,817 δισ. ευρώ, με την αύξηση των 6,2 δισ. ευρώ από έτος σε έτος να αποδίδεται στην εκτιμώμενη αύξηση της ιδιωτικής κατανάλωσης κατά 1,8% το 2017, στην αύξηση των εξαγωγών κατά 5,3% και στην αύξηση των επενδύσεων κατά 9,1%. Ο πληθωρισμός αναμένεται να κινηθεί στο 0,7% το 2017, από 0,2% εφέτος και η ανεργία να μειωθεί στο 22,6%, από 23,7% εφέτος, κάτι που αποδίδεται σε εκτιμώμενη αύξηση της απασχόλησης κατά 2% σε ετήσια βάση.

Σύμφωνα με το υπουργείο Οικονομικών οι προβλέψεις του μακροοικονομικού σεναρίου για το ΑΕΠ και τις συνιστώσες του συνδέονται με ορισμένους παράγοντες μακροοικονομικού κινδύνου, οι οποίοι θα μπορούσαν να συμπιέσουν προς τα κάτω την επίδοση της οικονομίας στο δεύτερο εξάμηνο του 2016 και πέραν αυτού. Όπως τονίζεται, αρκετοί εξωγενείς παράγοντες που επιδρούν το τελευταίο διάστημα στο διεθνές οικονομικό περιβάλλον, ωθούν σε αύξηση της αβεβαιότητας και δύνανται να επιδράσουν δυσμενώς στην ελληνική οικονομία. Τέτοιοι παράγοντες είναι η απόφαση του Ηνωμένου Βασιλείου για έξοδο από την Ευρωπαϊκή Ένωση, η τυχόν απόκλιση από την εφαρμοζόμενη συμφωνία μεταξύ Ευρωπαϊκής Ένωσης και Τουρκίας για την προσφυγική κρίση και η τυχόν παράταση των υφιστάμενων γεωπολιτικών συνθηκών στην ευρύτερη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου και της Μέσης Ανατολής, με δυνητικά αρνητικές συνέπειες για τον ελληνικό τουρισμό και τις άμεσες ξένες επενδύσεις στο μεσοπρόθεσμο διάστημα.

Σύμφωνα με τον Προϋπολογισμό, για την ασφαλή μετάβαση σε θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης το 2017 και μεσοπρόθεσμα, η στρατηγική που πρέπει να εφαρμοστεί σε σχέση με αυτούς τους ενδογενείς παράγοντες είναι:

• Η αποτελεσματική αντιμετώπιση του προβλήματος των μη εξυπηρετούμενων δανείων, που θα εξυγιάνει τα χαρτοφυλάκια των ελληνικών τραπεζών επιτρέποντας την αύξηση της πιστωτικής επέκτασης προς την πραγματική οικονομία,
• Η υλοποίηση των δομικών μεταρρυθμίσεων που προβλέπονται στο πρόγραμμα στήριξης, με στόχο την αύξηση της ανταγωνιστικότητας της οικονομίας με τρόπους πέραν της εσωτερικής υποτίμησης, καθόσον αυτή έχει εξαντλήσει τα περιθώρια συνεισφοράς της,
• Η αξιοποίηση των ευρωπαϊκών κονδυλίων με έμφαση στη συμμετοχή της Ελλάδας στο Επενδυτικό Σχέδιο για την Ευρώπη,
• Η συνέχιση των διαβουλεύσεων για τη βιωσιμότητα του δημόσιου χρέους και η σταδιακή εφαρμογή συγκεκριμένων βραχυπρόθεσμων και μέσο/μακροπρόθεσμων μέτρων για την αναδιάρθρωση των ακαθάριστων χρηματοδοτικών αναγκών της χώρας,
• Η παγίωση της βελτίωσης των δημοσιονομικών αποτελεσμάτων, ώστε να μην παρίσταται ανάγκη ενεργοποίησης του αυτόματου μηχανισμού δημοσιονομικής προσαρμογής,
• Η ενίσχυση του δικτύου κοινωνικής συνοχής, με τη στήριξη των χαμηλότερων εισοδηματικών στρωμάτων μέσω δεσμών μέτρων κοινωνικής αλληλεγγύης, όπως σχεδιάζεται για το 2017.

Η συζήτηση του νέου προϋπολογισμού θα ξεκινήσει στην αρμόδια Επιτροπή Οικονομικών της Βουλής την Πέμπτη 24 Νοεμβρίου για τέσσερις συνεδριάσεις. Η συζήτηση του στην Ολομέλεια θα αρχίσει την Τρίτη 6 Δεκεμβρίου και θα ολοκληρωθεί τα μεσάνυχτα του Σαββάτου 10 του μηνός, με ονομαστική φανερή ψηφοφορία.