Πότε η φοροδιαφυγή οδηγεί στη φυλακή

Εγκύκλιος που εξέδωσε στις 15 Σεπτεμβρίου ο Γενικός Γραμματέας Δημοσίων Εσόδων Γιώργος Πιτσιλής κωδικοποιεί το ποινολόγιο της εφορίας που ψηφίσθηκε προ έτους ξεκαθαρίζοντας στις φορολογικές υπηρεσίες το πότε θα πέφτουν βαριές «καμπάνες» για εγκλήματα φοροδιαφυγής και ποια ποινή αντιστοιχεί ανά φόρο.

Φόρος εισοδήματος και ΕΝΦΙΑ

Σύμφωνα με την εγκύκλιο έγκλημα φοροδιαφυγής διαπράττει όποιος με πρόθεση, προκειμένου να αποφύγει την πληρωμή του φόρου εισοδήματος, του ενιαίου φόρου ιδιοκτησίας ακινήτων ή του ειδικού φόρου ακινήτων, αποκρύπτει από την εφορία εισοδήματα από οποιαδήποτε πηγή ή περιουσιακά στοιχεία, ιδίως παραλείποντας να υποβάλει δήλωση ή υποβάλλοντας ανακριβή δήλωση, ή καταχωρίζοντας στα λογιστικά αρχεία εικονικές (ολικά ή μερικά) δαπάνες, ή επικαλούμενος στη φορολογική δήλωση τέτοιες δαπάνες, ώστε να μην εμφανίζεται φορολογητέα ύλη ή να εμφανίζεται αυτή μειωμένη.

Τα ως άνω εγκλήματα φοροδιαφυγής τιμωρούνται με ποινή φυλάκισης τουλάχιστον 2 ετών, εφόσον ο φόρος που αναλογεί στα φορολογητέα εισοδήματα ή στα περιουσιακά στοιχεία που έχουν αποκρυβεί, υπερβαίνει, ανά φορολογικό ή διαχειριστικό έτος, τις 100.000 ευρώ και με ποινή κάθειρξης, εφόσον το ποσό του φόρου υπερβαίνει τις 150.000 ευρώ.

ΦΠΑ, Τέλη και Εισφορές

Ο κ. Πιτσιλής ξεκαθαρίζει πως φοροδιαφυγή στον ΦΠΑ, στον φόρο κύκλου εργασιών, στον φόρο ασφαλίστρων και στους παρακρατούμενους και επιρριπτόμενους φόρους, τέλη ή εισφορές διαπράττει όποιος με πρόθεση δεν αποδίδει ή αποδίδει ανακριβώς, ή συμψηφίζει, ή εκπίπτει, καθώς και όποιος παραπλανά την εφορία με την παράσταση ψευδών γεγονότων ως αληθινών, ή με την αθέμιτη παρασιώπηση ή απόκρυψη αληθινών γεγονότων και δεν αποδίδει, ή αποδίδει ανακριβώς, ή συμψηφίζει, ή εκπίπτει ανακριβώς αυτούς, ή λαμβάνει επιστροφή, καθώς και όποιος διακρατεί τέτοιους φόρους, τέλη ή εισφορές.

Συγκεκριμένα, το έγκλημα φοροδιαφυγής στον ΦΠΑ τιμωρείται με ποινή φυλάκισης τουλάχιστον 2 ετών, αν το προς απόδοση ποσό του κύριου φόρου που δεν αποδόθηκε, ή αποδόθηκε ανακριβώς, ή επεστράφη, ή συμψηφίστηκε, ή εξέπεσε, ή διακρατείται, υπερβαίνει ανά φορολογικό ή διαχειριστικό έτος τις 50.000 ευρώ και με ποινή κάθειρξης εφόσον το ποσό του φόρου υπερβαίνει τις 100.000 ευρώ.

Τα εγκλήματα φοροδιαφυγής στον φόρο κύκλου εργασιών, στον φόρο ασφαλίστρων και στους παρακρατούμενους και επιρριπτόμενους φόρους, τέλη ή εισφορές, τιμωρούνται με ποινή φυλάκισης τουλάχιστον 2 ετών, εφόσον το προς απόδοση ποσό του κύριου φόρου, τέλους ή εισφοράς υπερβαίνει τις 100.000 ευρώ και με ποινή κάθειρξης εφόσον υπερβαίνει τις 150.000 ευρώ.

Ο φόρος πλοίων

Σύμφωνα με την ίδια εγκύκλιο, έγκλημα φοροδιαφυγής στον φόρο πλοίων διαπράττει όποιος με πρόθεση προκειμένου να αποφύγει την πληρωμή φόρου πλοίων δεν αποδίδει ή αποδίδει ανακριβώς στο Δημόσιο φόρο πλοίων. Στη βάση αυτή τιμωρείται με ποινή φυλάκισης τουλάχιστον 2 ετών, εφόσον το εν λόγω ποσό φόρου υπερβαίνει τις 100.000 ευρώ και με ποινή κάθειρξης, εφόσον το εν λόγω ποσό φόρου υπερβαίνει, ανά φορολογικό ή διαχειριστικό έτος, τις 150.000 ευρώ.

Έκδοση και αποδοχής πλαστών στοιχείων

Η εγκύκλιος αποσαφηνίζει πως έγκλημα φοροδιαφυγής διαπράττει και όποιος εκδίδει πλαστά ή εικονικά φορολογικά στοιχεία και όποιος αποδέχεται εικονικά φορολογικά στοιχεία, ή νοθεύει τέτοια στοιχεία, ανεξάρτητα από το εάν διαφεύγει ή μη την πληρωμή φόρου. Τα ως άνω εγκλήματα τιμωρούνται με ποινή φυλάκισης τουλάχιστον 3 μηνών ανεξαρτήτως της αναγραφόμενης αξίας συναλλαγής.

Έγκλημα φοροδιαφυγής διαπράττει και όποιος εκδίδει ή αποδέχεται εικονικά φορολογικά στοιχεία για ανύπαρκτη συναλλαγή στο σύνολό της ή για μέρος αυτής. Τα παραπάνω εγκλήματα τιμωρούνται με ποινή φυλάκισης τουλάχιστον 1 έτους, εφόσον η συνολική αξία των εικονικών φορολογικών στοιχείων υπερβαίνει το ποσό των 75.000 ευρώ και με ποινή κάθειρξης έως 10 έτη, εφόσον το ως άνω ποσό υπερβαίνει τις 200.000 ευρώ.

Αναφορικά με τις παραπάνω περιπτώσεις η ΓΓΔΕ επισημαίνει ότι η έκδοση πλαστών ή εικονικών φορολογικών στοιχείων, η αποδοχή εικονικών φορολογικών στοιχείων, ή η νόθευση τέτοιων στοιχείων, τιμωρείται ανεξάρτητα από τη διαφυγή ή μη της πληρωμής φόρου.

Και χρηματική ικανοποίηση

Σύμφωνα με την εγκύκλιο Πιτσιλή για τη διασφάλιση του Δημοσίου συμφέροντος σε υποθέσεις φοροδιαφυγής στις οποίες τα τελούμενα εγκλήματα τιμωρούνται ως πλημμελήματα (ήτοι με ποινή φυλάκισης) και κρίνονται ως σοβαρές επιβάλλεται η προβολή των αξιώσεων του Δημοσίου από τον προϊστάμενο της αρμόδιας φορολογικής αρχής, ή από τον αρμόδιο υπάλληλο προκειμένου να εκπροσωπηθεί το Δημόσιο σε παράσταση πολιτικής αγωγής.

Στις περιπτώσεις αυτές θα ζητείται από το Δικαστήριο να επιδικάζεται σε βάρος του δράστη και υπέρ του Δημοσίου, ένα εύλογο ποσό ως χρηματική ικανοποίηση από την ηθική βλάβη που υπέστη το Δημόσιο (ενδεικτικώς το 1/10 του ύψους της φορολογικής διαφοράς, ανάλογα με την περίπτωση), λόγω της προσβολής του κύρους του από τη συμπεριφορά του φορολογουμένου.

Περαιτέρω, σε περίπτωση που διαπιστώνονται από τον ίδιο φορολογικό έλεγχο εγκλήματα φοροδιαφυγής κακουργηματικής φύσης (τιμωρούμενα με ποινή κάθειρξης), η μηνυτήρια αναφορά θα υποβάλλεται χωριστά για κάθε ένα από αυτά, ενώ στις περιπτώσεις διαπίστωσης εγκλημάτων φοροδιαφυγής πλημμεληματικής φύσης, αρκεί η υποβολή μίας μηνυτήριας αναφοράς για όλα τα διαπιστωθέντα πλημμελήματα, ανά είδος φόρου, τέλους, εισφοράς, ή προστίμου, ή με βάση τις διαπιστούμενες από τον φορολογικό έλεγχο πράξεις.

Η φοροδιαφυγή πριν από το 2014

Η ίδια εγκύκλιος αναφέρει πως σε περιπτώσεις διαπίστωσης αδικημάτων φοροδιαφυγής που τελέσθηκαν έως τις 31-12-2013 στις οποίες ο φορολογούμενος αποδέχεται ανεπιφύλακτα την αρχική απόφαση επιβολής φόρου ή προστίμου που εκδίδεται σε βάρος του από την εφορία, τα όργανα της φορολογικής διοίκησης, σε εφαρμογή Γνωμοδότησης του Εισαγγελέα του Αρείου Πάγου και των τιθέμενων σε αυτήν προϋποθέσεων (χρόνος τέλεσης του αδικήματος μέχρι 31-12-2013), θα υποβάλλουν μηνυτήριες αναφορές μόνο στις περιπτώσεις που η οικεία οφειλή δεν καταβληθεί από τον φορολογούμενο μέσα στην προβλεπόμενη προθεσμία.

Στις συγκεκριμένες ως άνω περιπτώσεις που ο φορολογούμενος υποβάλει ενδικοφανή προσφυγή ενώπιον της Διεύθυνσης Επίλυσης Διαφορών η μηνυτήρια αναφορά θα υποβάλλεται αμελλητί, αμέσως δηλαδή μετά την άσκηση της ενδικοφανούς προσφυγής και πάντως αμέσως μετά την παρέλευση της νόμιμης προθεσμίας άσκησής της, σε περίπτωση μη άσκησης αυτής.