Πώς επηρεάζει τις αγοραπωλησίες έργων τέχνης η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία

Η ανησυχία στον χώρο της αγοράς της τέχνης είναι έντονη, με τον πόλεμο μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας να βρίσκεται σε εξέλιξη. Αρκετοί επενδυτές δηλώνουν πως εμπιστεύονται επί παραδείγματι τον οίκο Philips, ο οποίος με ανάρτησή του στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης καταδικάζει απερίφραστα την εισβολή στην Ουκρανία.

Διατηρούν, ωστόσο, επιφυλάξεις για τις επόμενες κινήσεις τους ανάλογα με το πώς θα διαμορφωθεί η κατάσταση, η οποία αλλάζει με πολύ γρήγορους ρυθμούς. Το γεγονός ότι πολλές ρωσικές εταιρείες έχουν ουσιαστικά αποκλειστεί από το παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημα μετά τις κυρώσεις που επέβαλαν οι κυβερνήσεις των ΗΠΑ και της Ευρώπης, ενώ το ρούβλι έπεσε κατά 30% τη Δευτέρα και οι καταθέτες έσπευσαν να αποσύρουν τις αποταμιεύσεις τους από τις τράπεζες, είναι αναμενόμενο να δημιουργεί τριγμούς στην αγορά.

Μεγάλες γκαλερί, οίκοι δημοπρασιών, σύμβουλοι τέχνης και δικηγόροι συλλεκτών επισημαίνουν τον κίνδυνο ρευστοποίησης έργων μουσειακού επιπέδου – δηλαδή εξαιρετικής ποιότητας με σπουδαίες υπογραφές και πολύ υψηλές τιμές – που βρίσκονται στα χέρια ρώσων επενδυτών, αλλά όλοι ξεκαθαρίζουν ότι είναι έτοιμοι να απορρίψουν «απαγορευμένες» συναλλαγές, ασχέτως του πόσο επικερδείς θα είναι. Κι αυτό διότι οι κανονισμοί για την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες είναι ιδιαιτέρως αυστηροί κι απαιτούν από τις επιχειρήσεις να προσδιορίζουν τον πραγματικό δικαιούχο, οπότε δεν θα είναι εύκολες οι συναλλαγές μέσω μεσαζόντων ή υπεράκτιων εταιρειών.

Και μπορεί οι Ρώσοι συλλέκτες να μην έχουν τη δύναμη που είχαν στις αρχές της δεκαετίας του 2000, καθώς επλήγησαν από την οικονομική κρίση του 2008, παρ’ όλ’ αυτά εξακολουθούν να θεωρούνται υπολογίσιμοι παίκτες που διατηρούν μεγάλο αριθμό των καλλιτεχνικών θησαυρών τους σε αποθήκες ειδικού φορολογικού καθεστώτος της Ελβετίας και του Λουξεμβούργου αλλά και σε επαύλεις του Λονδίνου και της Νέας Υόρκης.

Μια άλλη παράμετρος που θα επηρεαστεί λόγω του πολέμου είναι το κόστος μεταφοράς καθώς πλέον δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί ο ρωσικός εναέριος χώρος, με αποτέλεσμα οι αποστολές προς την Ασία να πρέπει να επαναδρομολογηθούν, γεγονός που θα επιφέρει αύξηση στον χρόνο πτήσης και κατά συνέπεια στην κατανάλωση των ήδη ακριβών καυσίμων, το οποίο θα μετακυλιστεί στον καταναλωτή.

Και βεβαίως υπάρχει πάντα και η σταθερά του φαίνεσθαι. Επί παραδείγματι, μπορεί για ορισμένους συλλέκτες και μόνο το γεγονός ότι ο οίκος Philips είναι ρωσικής ιδιοκτησίας να λειτουργήσει αποτρεπτικά και να προτιμήσουν να προσφέρουν τα προς πώληση έργα τους ή να κάνουν τις αγορές τους από τον Sotheby’s ή τον Christie’s, παρά το γεγονός ότι και οι δύο οίκοι διατηρούν γραφεία στη Μόσχα, τα οποία βρίσκονταν εν λειτουργία τουλάχιστον ως τις αρχές της τρέχουσας εβδομάδας, και παραβλέποντας ίσως ότι «οι ιδιοκτήτες του οίκου Philips δεν υπόκεινται σε κυρώσεις και δεν έχουν καμία σχέση με άτομα ή ιδρύματα που μπορεί να συμπεριληφθούν άμεσα ή έμμεσα σε οποιονδήποτε κατάλογο κυρώσεων», σύμφωνα με εκπρόσωπό του.