Από «κόσκινο» θα περάσει η FATF την Ελλάδα για το ξέπλυμα χρήματος

Στο δίμηνο Οκτωβρίου- Νοεμβρίου 2018 η Ελλάδα θα αξιολογηθεί από την Ομάδα Χρηματοοικονομικής Δράσης για τις επιδόσεις της στην καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από εγκληματικές δραστηριότητες και την καταπολέμηση της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας.

Η FATF είναι μία ανεξάρτητη μονάδα που συγκροτήθηκε το 1989 και εξυπηρετείται γραμματειακά από τον Οργανισμό Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ). Είναι ο φορέας από τον οποίον προέρχονται οι κανόνες του διεθνούς δικαίου για την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από εγκληματικές δραστηριότητες.

Σκοπός της FATF, είναι αφενός η καθιέρωση διεθνών προτύπων για την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από εγκληματικές δραστηριότητες και την καταστολή της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας, αφετέρου η εφαρμογή των προτύπων από τα κράτη –μέλη. Στη βάση αυτή η FATF ελέγχει και αξιολογεί την εφαρμογή των προτύπων σε διεθνές επίπεδο και κατατάσσει τις χώρες ανάλογα με τις επιδόσεις τους.

Η χώρα μας από το 2011 είναι στην «πρώτη κατηγορία» της FATF, δεδομένου ότι εφαρμόζει τα διεθνή πρότυπα της με συνέπεια και καταγράφει θετικές επιδόσεις στην καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από εγκληματικές δραστηριότητες.

Προκειμένου να διασφαλίσουν ότι στην αξιολόγηση του Οκτωβρίου η Ελλάδα θα είναι επαρκώς προετοιμασμένη, το υπουργείο Οικονομικών και η Αρχή Καταπολέμησης της Νομιμοποίησης Εσόδων από Εγκληματικές Δραστηριότητες, έχουν προχωρήσει σε μια σειρά από νομοθετικές και οργανωτικές παρεμβάσεις που υιοθετούν συστάσεις της FATF.

Έτσι, με το νόμο 4557/2018 ενσωματώθηκε στην εθνική νομοθεσία το ευρωπαϊκό νομοθετικό πλαίσιο για την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από εγκληματικές δραστηριότητες, της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας, της χρηματοδότησης της διάδοσης όπλων μαζικής καταστροφής και δόθηκαν στην Αρχή για το Ξέπλυμα τα «όπλα» για την εφαρμογή των αναγκαίων μέτρων για την πρόληψη, τον εντοπισμό και την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από εγκληματικές δραστηριότητες και της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας.

Μεταξύ άλλων με τον εν λόγω νόμο έγινε ακόμη πιο συγκεκριμένος ο προσδιορισμός των σχετιζόμενων με την τρομοκρατία προσώπων και η επιβολή χρηματοοικονομικών κυρώσεων σε βάρος τους και σε βάρος προσώπων που καθορίζονται με Αποφάσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών και των οργάνων του ή με Αποφάσεις και Κανονισμούς της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Σκληρή αξιολόγηση

Το τελευταίο έτος η FATF έχει επιδείξει σκληρή στάση απέναντι σε χώρες που εμφανίζουν στρατηγικές αδυναμίες στην αντιμετώπιση του ξεπλύματος χρήματος και της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας, κάτι που προδιαθέτει και για την στάση της έναντι της Ελλάδος.

Στην Ολομέλεια της ομάδος που έλαβε χώρα στο Παρίσι στις 27-29 Ιουνίου 2018 η FATF κάλεσε τα μέλη της να προβούν στη λήψη μέτρων με σκοπό την προστασία του διεθνούς χρηματοοικονομικού συστήματος από τους σημαντικούς κινδύνους ξεπλύματος χρήματος και χρηματοδότησης της τρομοκρατίας που εμφανίζουν η Βόρειος Κορέα και το Ιράν.

Συγκεκριμένα σε ότι αφορά τη Βόρειο Κορέα η FATF εξέφρασε ανησυχία τόσο για τις σημαντικές ελλείψεις του καθεστώτος καταπολέμησης της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και καταπολέμησης της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας όσο και για την για την απειλή που συνιστούν οι παράνομες δραστηριότητες της που συνδέονται με τη διάδοση των όπλων μαζικής καταστροφής και τη χρηματοδότησή τους. Επιβεβαίωσε δε την έκκληση προς τα μέλη της να εφαρμόσουν μέτρα αυξημένης δέουσας επιμέλειας στις επιχειρηματικές σχέσεις και συναλλαγές τους με τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα της Βορείου Κορέας, ενώ παράλληλα προέτρεψε στη λήψη αποτελεσματικών αντίμετρων και στοχευμένων οικονομικών κυρώσεων, σύμφωνα με τα ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών.

Αναφορικά με το Ιράν, παρά την πολιτική του δέσμευση και την αναζήτηση τεχνικής βοήθειας για την κατάρτιση σχεδίου δράσης αντιμετώπισης των αδυναμιών του και την θέσπιση, από το Νοέμβριο του 2017 νομικού πλαισίου που αφορά στη δήλωση μετρητών και τροποποίησης των νόμων του για την καταπολέμηση της τρομοκρατίας και της χρηματοδότησης αυτής, η FATF ενέκρινε την παραμονή του στη «μαύρη λιστα» επειδή η πλειονότητα των νομοθετικών του μεταρρυθμίσεων παραμένει σε εκκρεμότητα. Εκτιμώντας ωστόσο τις προσπάθειες της Ιρανικής Κυβέρνησης αποφάσισε την αναστολή επιβολής αντιμέτρων μέχρι τον Οκτώβριο του 2018, οπότε θα επανεξετασθεί η πλήρης συμμόρφωση του προς τα πρότυπα του Διεθνούς Οργανισμού. Υπό το πρίσμα αυτό, η FATF ενθάρρυνε τα μέλη της να εφαρμόζουν μέτρα αυξημένης δέουσας επιμέλειας σε επιχειρηματικές σχέσεις και συναλλαγές με φυσικά και νομικά πρόσωπα από το Ιράν, με σκοπό την προστασία του χρηματοπιστωτικού τους τομέα.

Τέλος, η FATF προέτρεψε χώρες όπως η Αιθιοπία, το Πακιστάν, η Σερβία, η Σρι Λάνκα, η Συρία, το Τρινιντάντ και Τομπάγκο, η Τυνησία και η Υεμένη που βρίσκονται σε μια εξελικτική διαδικασία αντιμετώπισης των στρατηγικών τους ελλείψεων να καταγράψουν πρόοδο, ενώ σε ό,τι αφορά στην αξιολόγηση των Ιράκ και Βανουάτου, αποφάσισε την εξαίρεσή τους από το καθεστώς διαρκούς παρακολούθησης.