Οδηγίες SSM για την αξιολόγηση της καταλληλότητας των τραπεζικών διοικήσεων

Μεγάλο μέρος του εγχειριδίου επικεντρώνεται στους τρόπους με τους οποίους ο SSM αξιολογεί την καταλληλότητα των τραπεζικών διοικήσεων βάσει πέντε κριτηρίων: την εμπειρία, τη φήμη, τις συγκρούσεις συμφερόντων, την ανεξαρτησία τους, τη χρονική τους δέσμευση και τη συλλογική καταλληλότητα (collective suitability).

Σύμφωνα με τους κανόνες του SSM, το διοικητικό συμβούλιο κάθε τράπεζας πρέπει να είναι κατάλληλο για την εκπλήρωση των ευθυνών του και να συντίθεται με τέτοιο τρόπο ώστε να συμβάλλει στην ισορροπημένη λήψη αποφάσεων. Αυτό θα έχει αντίκτυπο όχι μόνο στην ασφάλεια και στην ευρωστία του ίδιου του Διοικητικού Συμβουλίου αλλά και στον ευρύτερο τραπεζικό τομέα, καθώς θα ενισχύσει την εμπιστοσύνη του ευρύτερου κοινού σε όσους διαχειρίζονται τον χρηματοπιστωτικό τομέα της ζώνης του ευρώ.

Η αναφορά αυτή έχει ειδικό βάρος για την περίπτωση της Ελλάδος που τα τελευταία χρόνια βρέθηκε στη δύνη σκανδάλων όπως της Proton, της Marfin, της Λαϊκής, του Ταχυδρομικού Ταμιευτηρίου, κ.α..

Στη βάση αυτή ο SSM αναφέρει πως οι επόπτες, ήτοι οι εθνικές κεντρικές τράπεζες, τα όργανα διοίκησης των τραπεζών και όλοι οι συναρμόδιοι πρέπει να διεξάγουν αξιολόγηση των μελών των τραπεζικών διοικήσεων όχι μόνο πριν από το διορισμό ενός νέου μέλλους, αλλά και σε συνεχή βάση. Αυτό στην περίπτωση της Ελλάδος αφορά κυρίως την Τράπεζα της Ελλάδος και το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας.

Από τα πέντε κριτήρια στη βάση των οποίων αξιολογούνται τα τραπεζικά στελέχη ο SSM εστιάζει στην καλή φήμη. Συγκεκριμένα αναφέρει τα εξής:

• Τα μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου πρέπει ανά πάσα στιγμή να έχουν επαρκή καλή φήμη για να εξασφαλίσουν την υγιή και συνετή διαχείριση της εποπτευόμενης οντότητας.
• Ο διορισθείς θα θεωρείται ότι έχει καλή φήμη εάν δεν υπάρχουν στοιχεία που να υποδεικνύουν διαφορετικά και δεν υπάρχει κανένας λόγος να υπάρχει εύλογη αμφιβολία για τη φήμη του.
• Εκκρεμείς ποινικές ή διοικητικές διαδικασίες μπορεί να έχουν αντίκτυπο στη φήμη του στελέχους και του εποπτευόμενου φορέα, ακόμη και αν ο διορισθείς τοποθετείται σε κράτος διαφορετικό από αυτό στο οποίο συνέβησαν τα σχετικά γεγονότα.
• Οι εκκρεμείς ποινικές ή διοικητικές διαδικασίες ενδέχεται επίσης να έχουν αντίκτυπο στην ικανότητα του μέλους να δεσμεύεται επαρκώς για τα καθήκοντά του και, επίσης, πρέπει να αξιολογείται σε αυτή τη βάση.

Πιέσεις στο ΤΧΣ

Το νέο πλαίσιο κανόνων του SSM, εκτός από την Τράπεζα της Ελλάδος, αφορά και στο Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας, το οποίο στα επτά χρόνια που λειτουργεί δεν ασχολήθηκε ποτέ σοβαρά με τη διακυβέρνηση των ελληνικών τραπεζών αν και για μεγάλο χρονικό διάστημα ήταν ο βασικός τους μέτοχος.

Το αναθεωρημένο Μνημόνιο ρίχνει δηλητηριώδη βέλη στο ΤΧΣ αναφέροντας τα εξής: «Θα πρέπει να γίνουν ακόμη πολλά στο μέτωπο της εταιρικής διακυβέρνησης έως ότου η νέα κουλτούρα και οι διαδικασίες διακυβέρνησης να ενσωματωθούν σε διαφορετικά οργανωτικά επίπεδα και έτσι το περιεχόμενο των συστάσεων να γίνει οργανικό μέρος των αντίστοιχων εταιρικών κουλτούρων».

Σε μια κίνηση προσαρμογής, το ΤΧΣ ανακοίνωσε ήδη πως οι αξιολογήσεις των ΔΣ των τραπεζών θα γίνονται σύμφωνα με τις απαιτήσεις της Οδηγίας 2013/36 / ΕΕ (CRD IV) και στη βάση των κοινών κατευθυντήριων γραμμών της Ευρωπαϊκής Αρχής Κινητών Αξιών και Αγορών (ESMA) και της Ευρωπαϊκής Τραπεζικής Αρχής (EBA) που παρέχουν έναν μη εξαντλητικό κατάλογο των δεξιοτήτων που πρέπει να λαμβάνουν υπόψη τα ιδρύματα όταν εκτελούν τις αξιολογήσεις καταλληλότητας.

Αυτό συνιστά μια μεγάλη αλλαγή , καθώς στη βάση της οδηγίας CRD IV και των κατευθύνσεων της EBA θα αξιολογούνται και οι συναλλαγές των ελληνικών πιστωτικών ιδρυμάτων με τα συνδεδεμένα μέρη τους ( π.χ. δάνεια στελεχών, μετόχων και των οικογενειών τους) και συγκεκριμένα το εάν αυτά διεξήχθησαν σε καθαρά εμπορική βάση (at arm’s length). Στη βάση αυτή, εάν αποδειχθεί πως υπήρξαν συναλλαγές που διενεργήθηκαν με διαφορετικά κριτήρια, τότε το τραπεζικό στέλεχος θα αξιολογείται για τα πεπραγμένα του και τις αποφάσεις του.