Υπό την «εποπτεία» του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου ο SSM

Οι ελεγκτές του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου εξέτασαν το κατά πόσο η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και ο SSM έχουν καταρτίσει ένα αποτελεσματικό πλαίσιο διαδικασιών ελέγχου πιθανών κρίσεων για τις τράπεζες που εποπτεύουν. Σύμφωνα με πληροφορίες η έκθεση θα περιλαμβάνει αναφορές και για το ελληνικό τραπεζικό σύστημα και την ποιότητα της εποπτείας του SSM.

Να σημειωθεί πως σύμφωνα με το υφιστάμενο πλαίσιο η διαχείριση κρίσεων προϋποθέτει τον εντοπισμό από τον επιβλέποντα της επιδείνωσης της οικονομικής κατάστασης μιας τράπεζας και, όπου απαιτείται, τη χρήση εξουσιών έγκαιρης παρέμβασης. Περιλαμβάνει επίσης την κατάρτιση εκ των προτέρων σχεδίων ανάκαμψης από τις τράπεζες προκειμένου να προετοιμαστούν για μια επερχόμενη κρίση.

Να σημειωθεί πως η ΕΚΤ ανέλαβε εκτεταμένες ευθύνες για την τραπεζική εποπτεία το 2014. Σήμερα υπάρχουν περίπου 120 τράπεζες στη ζώνη του ευρώ, οι οποίες κατέχουν το 80% των τραπεζικών περιουσιακών στοιχείων ή περίπου 22 τρισ. ευρώ σε ενεργητικό.

Το συνολικό κόστος της προληπτικής εποπτείας του ευρωπαϊκού τραπεζικού συστήματος για το 2017 από τον SSM ανήλθε σε 490 εκατ. ευρώ, ποσά τα οποία καλύφθηκαν από τις ίδιες τις τράπεζες.

Το Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο έχει θέσει σε στενή «εποπτεία» τον SSM και σε κάποιες μάλιστα περιπτώσεις έχουν υπάρξει τριβές με την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα.

Η εντολή του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου σχετίζεται με την εξέταση της αποτελεσματικότητας της διαχείρισης (operational efficiency of management) της ΕΚΤ και ως εκ τούτου έχει εστιάσει στον τρόπο με τον οποίο η Κεντρική Τράπεζα συγκρότησε τον Ενιαίο Εποπτικό Μηχανισμό και οργάνωσε το έργο του.

Ειδικότερα, έχει ασχοληθεί με τη δομή διακυβέρνησης του SSM (συμπεριλαμβανομένων των εργασιών του εσωτερικού ελέγχου), τις ρυθμίσεις περί λογοδοσίας (συμπεριλαμβανομένου του εξωτερικού ελέγχου), την οργάνωση και την εξασφάλιση πόρων για τις ομάδες τραπεζικής εποπτείας (τόσο για τις εκτός των τραπεζικών εγκαταστάσεων ομάδες όσο και για τις επιτόπου) και τη διαδικασία επιτόπιας επιθεώρησης.

Το Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο έχει γνωμοδοτήσει πως λόγω της συμμετοχής εθνικών εποπτικών αρχών, η εποπτική δομή του SSM είναι μάλλον πολύπλοκη και στηρίζεται σε υψηλό βαθμό συντονισμού και επικοινωνίας μεταξύ του προσωπικού της ΕΚΤ και των προσώπων που έχουν διορίσει οι εθνικές κεντρικές τράπεζες και οι εποπτικές αρμόδιες αρχές από τα συμμετέχοντα κράτη μέλη.

Μάλιστα σε έκθεση που δημοσιοποίησε το 2016 παρουσίασε στοιχεία που δείχνουν πως οι μεικτές εποπτικές ομάδες παρουσιάζουν πολλές αδυναμίες. Συγκριμένα έχει επισημάνει πως:

• Αν και η μόνη διακριτική ευχέρεια που διαθέτει η ΕΚΤ σχετικά με το προσωπικό των Εθνικών Αρχών στις μεικτές εποπτικές ομάδες είναι η εξουσία απόρριψης διορισμού, ωστόσο η ΕΚΤ δεν έχει έως τώρα ποτέ απορρίψει κανέναν από τους υποψηφίους τους.
• Η ΕΚΤ δεν διαθέτει επί του παρόντος καμία διαδικασία ή κατευθυντήρια γραμμή για την αποδοχή ή την απόρριψη διορισμών των Εθνικών Αρχών, ούτε διαδικασίες για την αξιολόγηση των προσόντων, της πείρας, των γνώσεων ή της καταλληλότητας την υποψηφίων των Εθνικών Αρχών.
• Λόγω των απαιτήσεων προστασίας των δεδομένων που επικαλούνται οι εθνικές εποπτικές αρχές η ΕΚΤ υποστηρίζει ότι η δυνατότητά της να ζητεί τα δεδομένα προσωπικού χαρακτήρα (π.χ. σχετικά με προσόντα και πείρα) του προσωπικού των εθνικών αρχών που προτείνεται για μια μεικτή εποπτική ομάδα είναι περιορισμένη.

Να σημειωθεί πως οι μεικτές εποπτικές ομάδες εξακολουθούν να στελεχώνονται σε μεγάλο βαθμό από πολίτες που προέρχονται από τις εθνικές εποπτικές αρχές προέλευσης, κάτι που δεν βοηθά την καθιέρωση κοινής εποπτικής νοοτροπίας μέσω της χρησιμοποίησης επιθεωρητών διαφορετικών εθνικοτήτων.