Ακαδημαϊκές έριδες για το ελληνικό χρέος στην έδρα του ΔΝΤ

Το συνέδριο άνοιξε με παρουσίαση μελέτης των Κάρμεν Ράινχαρτ (Πανεπιστήμιο Χάρβαρντ) και του Κριστόφ Τρέμπεσχ (Ινστιτούτο του Κιέλου για την Παγκόσμια Οικονομία) για τις διεθνείς ροές κεφαλαίων, η οποία συνδυάζει μακροπρόθεσμα δεδομένα σχετικά με το διεθνές χρέος, τα ισοζύγια τρεχουσών συναλλαγών και τα αποθεματικά των κεντρικών τραπεζών.

Η μελέτη αυτή είχε πολλές αναφορές στην Ελλάδα, εξετάζοντας το θέμα της έκθεσης των επίσημων δανειστών στη χώρα μας και το ζήτημα των κινδύνων που απορρέουν από την έκθεση αυτή.

Όπως τονίσθηκε από τους συντάκτες της μελέτης, είναι σημαντικό να προσδιοριστεί διεθνώς το σε ποιο βαθμό το δημόσιο χρέος που βρίσκεται στα χέρια επισήμων πιστωτών (δηλαδή όχι ιδιωτών επενδυτών) είναι σε αδυναμία πληρωμής, υπό αναδιάρθρωση ή τελεί υπό σημαντική καθυστέρηση.

Η ελληνική περίπτωση είναι εξαιρετικά ιδιαίτερη για τη διεθνή βιβλιογραφία, όχι μόνον διότι η Ελλάδα το 2015 δεν κατέβαλε εγκαίρως 2,2 δισ. δολάρια προς το ΔΝΤ (κάτι που είχε χαρακτηριστική ως αθέτηση πληρωμών ), αλλά κυρίως διότι η χώρα μας από το 2010 έχει λάβει δάνεια από κράτη της ευρωζώνης και τους ευρωπαϊκούς μηχανισμούς στήριξης, τα οποία έχουν μέσα στην πάροδο των τελευταίων 8 ετών αναδιαρθρωθεί.

Οι επίσημοι πιστωτές της Ελλάδας μείωσαν τα επιτόκια και το κόστος εξυπηρέτησης του χρέους, ενώ παράλληλα επέκτειναν τις μέσες διάρκειες των επίσημων δανείων. Κατά κάποιους οικονομολόγους οι συγκριμένες αναδιαρθρώσεις χρέους είναι σύμφωνες με τον ορισμό των κρατικών πτωχεύσεων, επειδή οδηγούν σε απώλειες τους πιστωτές σε όρους καθαρής παρούσας αξίας. Ωστόσο, οι οίκοι αξιολόγησης δεν έχουν χαρακτηρίσει αυτές τις συνεχείς ελαφρύνσεις και διευκολύνσεις ως κρατικό χρεοστάσιο.

Στο συνέδριο του ΔΝΤ εξετάσθηκε το πότε οι σχετικές αναδιαρθρώσεις χρέους θα πρέπει να θεωρούνται αθέτηση πληρωμών και πότε όχι. Όπως καταδείχθηκε, η ουσία της υπόθεσης κρύβεται στο εάν η βελτίωση των όρων αποπληρωμής γίνεται εθελοντικά από τον πιστωτή ή όχι. Σε κάθε περίπτωση η Ελλάδα αποτέλεσε αφορμή για να ξεκινήσει μια νέα συζήτηση στην ακαδημαϊκή κοινότητα για το σχετικό θέμα, η οποία δεν είναι θεωρητική , καθώς έχει σοβαρές προεκτάσεις που σχετίζονται με τη λειτουργία της αγοράς χρέους.

Το συνέδριο Ζακ Πόλακ

Στο συνέδριο που διοργανώνεται για δέκατη όγδοη φορά στη μνήμη του Ολλανδού οικονομολόγου Ζακ Πόλακ και ολοκληρώνεται σήμερα παρουσιάζονται καινοτόμες οικονομικές έρευνες που αποσκοπούν στο να διευκολύνουν την ανταλλαγή απόψεων μεταξύ των ερευνητών και των υπευθύνων χάραξης πολιτικής.

Κατά τη χθεσινή πρώτη ημέρα του συνεδρίου η οποία άνοιξε με ομιλία της Κριστίν Λαγκάρντ εξετάσθηκαν ζητήματα σχετικά με τις ροές κεφαλαίων και τη μεταβλητότητα στις αγορές.

Η ίδια η Κριστίν Λαγκάρντ τόνισε πως από τις αρχές της δεκαετίας του 2000 έως το 2007 σημειώθηκε οκταπλάσια αύξηση των κεφαλαιακών ροών προς τις αναδυόμενες αγορές και τις αναπτυσσόμενες οικονομίες οι οποίες διαμορφώθηκαν στα 660 δισ. δολάρια πριν από την κρίση. Το 2008, οι ροές αυτές μειώθηκαν απότομα στα 115 δισ. δολάρια, ενώ το 2010 ανέκαμψαν ξανά, ανερχόμενες στο ποσό των 700 δισ. δολαρίων.

«Για οποιονδήποτε νομοθέτη, για οποιαδήποτε οικονομία, η αστάθεια αυτή δημιουργεί τεράστιες προκλήσεις», ανέφερε η επικεφαλής του ΔΝΤ.