Πρωτοβουλία για τις ξένες επενδύσεις στην Ελλάδα: Οι προτάσεις της 3ης Διάσκεψης

Τα στελέχη αυτά συνεδρίασαν, στο πλαίσιο της 3^ης Διάσκεψης The Greeks Are Back (10/11/23), σε Ολομέλεια και σε έξι Ομάδες Εργασίας, κατά τις οποίες επεξεργάστηκαν και διατύπωσαν προτάσεις εφαρμοσμένης πολιτικής για τη βελτίωση της ελκυστικότητας της Ελλάδας ως επενδυτικού προορισμού.

Οι προτάσεις αυτές αποτυπώθηκαν σε ένα κείμενο με τίτλο ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑ ΓΙΑ ΤΙΣ ΞΕΝΕΣ ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ - 2023, το οποίο εστάλη στην κυβέρνηση, τα κόμματα, τη Βουλή των Ελλήνων, σε φορείς και ΜΜΕ, ενώ βρίσκεται διαθέσιμο στον ιστότοπο www.greeksareback.gr.

Οι προτάσεις της ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑΣ ΓΙΑ ΤΙΣ ΞΕΝΕΣ ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ - 2023 καλύπτουν τα εξής πεδία: Βιώσιμη και Πράσινη Ανάπτυξη, Υγεία, Καινοτομία, Τραπεζικό Σύστημα, Τεχνητή Νοημοσύνη/Κυβερνοασφάλεια και Ευ Ζην.

Ειδικότερα, προτάθηκαν τα εξής ανά πεδίο πολιτικής:

Πράσινη και Βιώσιμη Ανάπτυξη

• Ενσωμάτωση στην «καλή νομοθέτηση» κριτηρίου και μέτρων αντιστάθμισης κλιματικού αποτυπώματος σε σχέση με τους στόχους του 2030 και του 2050.
• Ανάπτυξη προαιρετικής μεθοδολογίας που να υπολογίζει την αξία της αποκατάστασης της φύσης («value of nature restoration») στην κοινωνία και τις επιχειρήσεις.
• Παροχή κινήτρων για την ανάπτυξη υπηρεσιών και κέντρων επιδιόρθωσης (repair) συσκευών και εκπαίδευση σε σχετικές ειδικότητες. Θέσπιση «repairability index» για κάθε συσκευή που κυκλοφορεί στην Ελληνική αγορά.
• Για την καλύτερη εφαρμογή των ευρωπαϊκών νομοθεσιών για τη διαχείριση των απορριμμάτων από συσκευασίες, υιοθέτηση νομοθετικού πλαισίου για τη χρήση των ανακυκλωμένων υλικών (feedstock for recycling) σε ένα κλειστό κύκλωμα (closed loop).
• Παροχή υποστήριξης προς τις επιχειρήσεις για την αύξηση της επαναχρησιμοποίησης συσκευασιών συμπεριλαμβανομένων των συστημάτων επαναπλήρωσης.
• Υποχρεωτική ένταξη μαθημάτων βιώσιμης ανάπτυξης και κυκλικής οικονομίας στα προγράμματα όλων των βαθμίδων εκπαίδευσης.
• Υποχρεωτική πιστοποίηση βιωσιμότητας προορισμών, υποδομών, υπηρεσιών και εταιρειών που δραστηριοποιούνται στον τουρισμό μέσω διεθνώς αναγνωρισμένων πιστοποιήσεων με βάση τα κριτήρια του UN Global Sustainable Tourism Council.
• Υιοθέτηση ελάχιστης βαθμίδας πιστοποιητικού ενέργειας στα κτίρια και ποσοστού χρήσης πράσινης ενέργειας ως προϋποθέσεων χορήγησης οικοδομικών αδειών.
• Υποχρεωτική ύπαρξη συστήματος άντλησης και χρήσης του νερού για πυρόσβεση για όλες τις πισίνες της χώρας. Θεσμοθέτηση ελάχιστων υποχρεώσεων πυροπροστασίας ιδιοκτησιών με πολύ αυστηρές ποινές μη συμμόρφωσης.
• Κίνητρα σε ιδιώτες και επιχειρήσεις εθελοντικής «υιοθέτησης» δασών ή δημιουργίας ιδιωτικών δασών (πχ φοροαπαλλαγές, ανάπτυξη ιδιωτικών δασών αντί εισφοράς σε χρήμα κατά την ένταξη στο σχέδιο πόλης).

Υγεία

1. Προσέλκυση επενδύσεων για τη βελτίωση και αύξηση καινοτόμων κλινικών μελετών στην Ελλάδα για την πιο γρήγορη πρόσβαση για τον ασθενή.

• Δημιουργία one stop shop/ενός φορέα κλειδί για την οργάνωση και διεξαγωγή κλινικών μελετών με πιστοποίηση κέντρων (δημιουργία ειδικών ρολών με αποκλειστική ευθύνη την πραγματοποίηση μελετών).
• Η Ελλάδα να θέσει ένα πλαίσιο στήριξης καινοτομίας στην υγεία από διεθνείς εταιρείες (R&D) με εργαλεία χρηματοδότησης και επιλογές για αποζημίωση βάσει αποτελεσμάτων («outcome-based reimbursement»).
• Επιτάχυνση ψηφιοποίησης των θεραπευτικών κέντρων, ιδρυμάτων κ.λπ.

1. Δημιουργία ισχυρής βιομηχανίας HealthΤech στην Ελλάδα με κατάλληλη νομοθεσία και κίνητρα.

• Δημιουργία ιατρικού ιστορικού με longitudinal data για σκοπούς ανακάλυψης φαρμάκων και αξιοποίηση σε πολιτικές υγείας και αξιολόγηση θεραπευτικών λύσεων.
• Επιτάχυνση δημιουργίας νομοθετικού πλαισίου που να επιτρέπει την αξιοποίηση του real world evidence.
• Δημιουργία ευνοϊκού περιβάλλοντος στον τομέα της βιοτεχνολογίας και νεοφυών επιχειρήσεων (spinoff από ελληνικά πανεπιστήμια και εξωτερικού) σε ένα οικοσύστημα καινοτομίας.
• Δημιουργία συνθήκων για την εκπόνηση mega συνεδρίων.
• Επανεκκίνηση της δυνατότητας χρηματοδότησης επενδύσεων από τη φαρμακευτική βιομηχανία.

Καινοτομία

• Δημιουργία επενδυτικού πλαισίου με καθορισμό προτεραιοτήτων και μετρήσιμων στόχων στους τομείς όπου η χώρα θεωρεί ότι υπάρχουν σημαντικές ευκαιρίες (τουρισμός, γεωργία, ναυτιλία, υγεία, διαχείριση φυσικών καταστροφών). Στρατηγική κινήτρων για την επίτευξη αυτών των στόχων.
• Παροχή κινήτρων για δημιουργία κέντρων έρευνας & κόμβων καινοτομίας από εταιρείες, με θεμελιωμένη ανοιχτή πρόσβαση στο ελληνικό οικοσύστημα καινοτομίας.
• Πρόγραμμα ενθάρρυνσης επιχειρήσεων με δραστηριότητα στην Ελλάδα για απασχόληση Ελλήνων φοιτητών που φοιτούν σε αναγνωρισμένα πανεπιστημιακά ιδρύματα του εξωτερικού και το αντίστροφο.
• Κατάρτιση του πληθυσμού σε γενικές και (κατά περίπτωση) εξειδικευμένες ψηφιακές και πράσινες δεξιότητες, προκειμένου η χώρα να αξιοποιήσει μεσοπρόθεσμα το δυναμικό της στον ψηφιακό τομέα.
• Αξιοπιστία με δέσμευση σταθερότητας και προβλεψιμότητας του ρυθμιστικού πλαισίου και ενίσχυση της συνεργασίας μεταξύ ρυθμιστών και επιχειρήσεων.

Τραπεζικό Σύστημα

• Χρηματοδότηση έργων για την κλιματική αλλαγή που απαιτούν μεγάλης κλίμακας επενδύσεις. Η χρηματοδότηση των ελληνικών τραπεζών προς τη βιωσιμότητα θα γίνει (α) με χρήση blended finance λύσεων για derisking των συναλλαγών, (β) με χρήση green/ sustainability-linked χρηματοοικονομικών εργαλείων (δανείων, ομολόγων, παραγώγων κ.ο.κ), που να ενσωματώνουν συγκεκριμένα μετρήσιμα κριτήρια (KPIs) και (γ) με ευρεία εφαρμογή του EU sustainable finance framework για συνέπεια και αποφυγή του greenwashing risk. Ο καίριος ρόλος των τραπεζών στην εκστρατεία της υλοποίησης της Πράσινης Συμφωνίας για την Ευρώπη μπορεί να επιφέρει σημαντική ώθηση στην ελληνική οικονομία και τις αναπτυξιακές προοπτικές της.
• Οι ελληνικές τράπεζες θα πρέπει να προχωρήσουν σε βαθύτατη ψηφιοποίηση και να επαναπροσδιορίσουν το business model τους, προκειμένου να ανταγωνιστούν σε νέους τομείς με βάση τις νέες ανάγκες των πελατών τους. Π.χ., ένας αναδυόμενος τομέας είναι η προσφορά τραπεζικών προϊόντων και υπηρεσιών (banking as a service) μέσω συνεργασιών με fintech πλατφόρμες και digital wallet υπηρεσίες, τόσο σε εθνικό όσο και σε διεθνές επίπεδο. Η βελτίωση των client journeys, χωρίς γραφειοκρατία και ανελαστικές διαδικασίες, θα φέρει τις νεότερες γενιές κοντά στο τραπεζικό προϊόν, με τις τράπεζες σε ρόλο partner και συμβούλου προς τους πελάτες σε μικρές και μεγάλες αποφάσεις χρηματοοικονομικού επιπέδου.
• Αξιοποίηση των παρεχόμενων τραπεζικών υπηρεσιών και προϊόντων και πραγματοποίηση επενδύσεων στον χώρο των συναλλαγών πληρωμών προς διατήρηση μεριδίου αγοράς στον αυξανόμενο ανταγωνισμό.
• Ενίσχυση της ιδιωτικής αποταμίευσης και διοχέτευση σε παραγωγικές επενδύσεις. Δημιουργία και κεφαλαιοποίηση fund of funds που θα επενδύει με τη σειρά του σε ελληνικά private equity type funds. Κίνητρα και μεταρρυθμίσεις για επένδυση κεφαλαίων ασφαλιστικών εταιρειών και ασφαλιστικών ταμείων σε ελληνικά επενδυτικά κεφάλαια εναλλακτικών επενδύσεων, κυρίως private credit.
• Δημιουργία credit market companies στα πρότυπα της σουηδικής αγοράς, για λήψη καταθέσεων και παροχή δανείων, ώστε να αποκτήσουν πρόσβαση στην αγορά τμήματα του non bankable πληθυσμού.
• Review των credit scoring συστημάτων ώστε να μπορέσουν να βαθμονομήσουν το real creditworthiness των ελληνικών επιχειρήσεων, ειδικά στο upper SME/SME κομμάτι τους, όπως και των νοικοκυριών.
• Επαναδραστηριοποίηση των τραπεζών σε αγορές του εξωτερικού ως μοχλού ανάπτυξης της διεθνοποίησης της ελληνικής οικονομίας και διαφοροποίησης του business model τους.

Τεχνητή Νοημοσύνη και Κυβερνοασφάλεια

• Ενσωμάτωση και εφαρμογή κανονιστικού πλαισίου κυβερνοασφάλειας, στην ελληνική έννομη τάξη (NIS2, DORA, CRA, e-IDAS II, NIST, CER κλπ ) και βέλτιστων πρακτικών για την ανθεκτικότητα κυβερνοασφάλειας των κρίσιμων υποδομών. Δημιουργία πλαισίου για την υλοποίηση και τη διαχείριση αλλαγών σε όλο τον κύκλο ζωής.
• Δημιουργία μηχανισμού για τον περιορισμό επικίνδυνων ξένων επενδύσεων αναδυόμενης τεχνολογίας Ε&Α (π.χ. FDI Screening ).
• Θεσμικό πλαίσιο για συμπράξεις δημόσιου και ιδιωτικού τομέα στην προστασία των υποδομών ζωτικής σημασίας.
• Ενίσχυση της εφαρμογής ΣΔΙΤ για την ανάπτυξη υπηρεσιών Τεχνητής Νοημοσύνης προς τους πολίτες και τις επιχειρήσεις.
• Δημιουργία ευρωπαϊκού κέντρου εκπαίδευσης και κατάρτισης ειδικών κυβερνοασφάλειας, με ΣΔΙΤ (π.χ. CSF).
• Δημιουργία πλαισίου συνεργασίας και οικονομικών κινήτρων στον ερευνητικό ιστό δημόσιου και ιδιωτικού τομέα και των Ενόπλων Δυνάμεων και Σωμάτων Ασφάλειας για την ανάπτυξη εφαρμοσμένων προγραμμάτων
• Διττής χρήσης, σε τεχνολογίες αιχμής,
• Καινοτομίας Τεχνητής Νοημοσύνης και Κυβερνοασφάλειας.
• Δημιουργία κέντρου αριστείας για απειλές και συμβάντα κυβερνοασφάλειας και ανάπτυξη μοντέλων και αλγορίθμων βασισμένων σε τεχνητή νοημοσύνη που θα προβλέπουν πιθανές κυβερνοεπιθέσεις και θα προτείνουν μέτρα έγκαιρης αντιμετώπισής τους, με ειδική στόχευση/εξειδίκευση στα θέματα διεθνούς ναυτιλίας.
• Δημιουργία μοναδικής επιχειρησιακής οντότητας/πολιτικής (μη στρατιωτικής) επιχειρησιακής υποδομής εκτός του ΥΠΕΘΑ και της ΕΥΠ στον χώρο της κυβερνοασφάλειας, η οποία θα είναι σε θέση να συνεργαστεί ανοικτά με τον ιδιωτικό τομέα και να ανταλλάξει πληροφορίες σχετικά με τις απειλές που αφορούν τον ελληνικό κυβερνοχώρο.
• Δημιουργία ικανών και αναγκαίων συνθηκών (ανάθεση αρμοδιότητας) για την ανάπτυξη νεοφυών επιχειρήσεων (startups) ειδικά στον τομέα της κυβερνοασφάλειας, της τεχνητής νοημοσύνης και άλλων κρίσιμων τομέων, σε συνάρτηση με το Εθνικό Πρόγραμμα Ανάπτυξης.

Ευ Ζην

Στόχος: Η Ελλάδα να γίνει πιο ελκυστική για επισκέπτες που θα ήθελαν να ζουν μεγαλύτερο μέρος του χρόνου στη χώρα (συνταξιούχοι, εισοδηματίες, digital nomads, expats, ιδιοκτήτες θερινής κατοικίας), και οι οποίες, κατ’ επέκταση, θα βελτιώσουν και την ποιότητα ζωής των μόνιμων κατοίκων (Blue Zone).

1. Κλίμα/ Περιβάλλον

• Διερεύνηση ενός νέου τοπίου τουριστικών υπηρεσιών υπό το φάσμα της κλιματικής αλλαγής. Μετακίνηση προς ένα μοντέλο βιώσιμης ανάπτυξης στο αναδυόμενο περιβαλλοντικό πλαίσιο υψηλών θερινών θερμοκρασιών.
• Εκμετάλλευση των πλεονεκτημάτων της διευρυμένης τουριστικής σεζόν με βιώσιμο τρόπο.

1. Εθνική Πολιτιστική Κληρονομιά (Heritage, Κοινωνικότητα, Διατροφή)

• Ανάδειξη, προστασία, διεύρυνση - επέκταση δράσεων σε χώρους πολιτιστικού ενδιαφέροντος.
• Δημιουργία δικτύου δραστηριοτήτων εσωτερικού και εξωτερικού χώρου με βάση την ποικιλομορφία εμπειριών (experience economy).
• Ελληνική διατροφή σε ένα λιγότερο κρεατοφαγικό μέλλον με βάση την τοπική παραγωγή.
• Εμπλουτισμός των κοινωνικών συναναστροφών για όλα τα μέλη της κοινωνίας χωρίς αποκλεισμούς (Senior living).

1. Υποδομές και Υπηρεσίες (Υγεία, Πρόσβαση, Εκπαίδευση)

• Ελεύθερες ζώνες παραγωγής με εξαγωγικό προσανατολισμό.
• Ψηφιακός μετασχηματισμός των διαδικασιών που έχουν θετικό αναπτυξιακό πρόσημο στην κατεύθυνση του ευ ζην (5G).
• Επέκταση του τουρισμού ευεξίας (ανάπτυξη ιαματικών πηγών, θαλασσοθεραπεία, δραστηριοτήτων συναφών με μαρίνες).
• Ενίσχυση των υποδομών υγείας και ανάπτυξη ιατρικού τουρισμού.
• Προώθηση εκπαιδευτικών δράσεων και ενίσχυση των εκπαιδευτικών δομών.

Στις εργασίες της 3^ης Διάσκεψης The Greeks Are Back μίλησαν ο Ειδικός Γραμματέας Μακροπρόθεσμου Σχεδιασμού, κ. Γιάννης Μαστρογεωργίου, ο Διευθύνων Σύμβουλος της Enterprise Greece, κ. Μαρίνος Γιαννόπουλος, και ο Γενικός Διευθυντής του ΙΟΒΕ και Καθηγητής του ΟΠΑ, κ. Νίκος Βέττας.

Οι προτάσεις της κάθε Ομάδας Εργασίας σχολιάστηκαν από τον Υφυπουργό στον Πρωθυπουργό, κ. Θανάση Κοντογεώργη.

Η 3^η Διάσκεψη The Greeks Are Back οργανώθηκε από την Public Affairs and Networks και υποστηρίζεται από την Enterprise Greece ως Στρατηγικό Χορηγό, τις εταιρείες KPMG/CPA Law, Mirum Hellas, Performance Technologies και Pharma Innovation Forum (PIF) ως Χορηγούς, τις εταιρείες JTI και ΠΑΠΑΣΤΡΑΤΟΣ ως Υποστηρικτές, τη διαΝΕΟσις και την Ελληνική Ένωση Τραπεζών ως Υποστηρικτές Περιεχομένου, καθώς και από την AEGEAN ως Χορηγό Αερομεταφορών.