Ερυθρά Θάλασσα: Όλο και περισσότερα πλοία αλλάζουν ρότα - Επιπτώσεις στο παγκόσμιο εμπόριο

Το Σαββατοκύριακο τουλάχιστον τέσσερα δεξαμενόπλοια υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) ακινητοποιήθηκαν εν μέσω περαιτέρω κλιμάκωσης στην περιοχή μετά την εξαπόλυση δεκάδων αεροπορικών επιδρομών των αμερικανικών και βρετανικών δυνάμεων κατά της πολιτοφυλακής των Χούτι.

Τα Al Ghariya, Al Huwaila και Al Nuaman, όπως αναφέρει τo Al Arabiya είχαν φορτώσει στο Ρας Λαφάν του Κατάρ και επρόκειτο να κατευθυνθούν προς τη διώρυγα του Σουέζ, αλλά σταμάτησαν στις 14 Ιανουαρίου στα ανοικτά των ακτών του Ομάν, σύμφωνα με τα στοιχεία παρακολούθησης πλοίων της LSEG. Το Al Rekayyat σταμάτησε στη διαδρομή του στις 13 Ιανουαρίου στην Ερυθρά Θάλασσα.

Δεν υπήρξε άμεση επιβεβαίωση ή σχόλιο από το Γραφείο Τύπου της κυβέρνησης του Κατάρ.

Η επικίνδυνη ανάφλεξη έχει αναγκάσει πολλές εταιρίες που είχαν επιλέξει αυτή την εμπορική οδό για να μεταφορά προϊόντων και πετρελαίου να αναζητήσουν εναλακτικές οδούς καθυστερώντας τις παραδόσεις και αυξάνοντας το κόστος μεταφοράς.

Πρόσφατα η Τέσλα ανακοίνωσε ότι θα κλείσει το εργοστάσιό της στο Βερολίνο από 29 Ιανουαρίου μέχρι 11 Φεβρουαρίου εξαιτίας καθυστερήσεων στην εφοδιαστική αλυσίδα, ενώ εταιρίες γίγαντες όπως η BP επιλέγουν να στέλνουν τα πλοία τους από το Ακρωτήριο της Καλής Ελπίδας για να αποφύγουν την Ερυθρά Θάλασσα.

Πετρέλαιο, φυσικό αέριο, δημητριακά και όλα τα προϊόντα, από παιχνίδια μέχρι ηλεκτρονικά είδη, συνήθως ταξιδεύουν μέσω της υδάτινης οδού που χωρίζει την Αφρική και την Αραβική Χερσόνησο στη διαδρομή προς τη διώρυγα του Σουέζ, από όπου συνήθως περνάει το 12% του παγκόσμιου εμπορίου.

Γιατί οι Χούθι επιτίθενται σε πλοία

Οι Χούθι είναι αντάρτες που υποστηρίζονται από το Ιράν και κατέλαβαν το μεγαλύτερο μέρος της βόρειας Υεμένης και την πρωτεύουσα της χώρας, τη Σαναά, το 2014. Τον επόμενο χρόνο, ένας συνασπισμός υπό την ηγεσία της Σαουδικής Αραβίας αποφάσισε να μπει στη σύγκρουση, επιδιώκοντας να επαναφέρει στην εξουσία τη διεθνώς αναγνωρισμένη κυβέρνηση της Υεμένης χωρίς επιτυχία.

Στο παρελθόν οι Χούθι στόχευαν σποραδικά πλοία στην περιοχή, αλλά οι επιθέσεις έχουν αυξηθεί από την έναρξη του πολέμου Ισραήλ-Χαμάς στις 7 Οκτωβρίου. Για τις επιθέσεις τους έχουν χρησιμοποιήσει μη επανδρωμένα αεροσκάφη και πυραύλους για να επιτεθούν σε πλοία και σε μια περίπτωση χρησιμοποίησαν ελικόπτερο για να επιβιβαστούν και να καταλάβουν ένα ισραηλινής ιδιοκτησίας πλοίο και το πλήρωμά του.

Οι Χούθι έχουν απειλήσει ότι θα επιτεθούν σε οποιοδήποτε πλοίο πιστεύουν ότι είτε πηγαίνει είτε έρχεται από το Ισραήλ. Προφανώς τώρα οποιοδήποτε πλοίο είναι στόχος, με πλοία μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων και πετρελαιοφόρα με σημαία χωρών όπως η Νορβηγία και η Λιβερία να δέχονται επιθέσεις ή να δέχονται πυρά πυραύλων.

Γιατί είναι τόσο σημαντική η Ερυθρά Θάλασσα;

Η Ερυθρά Θάλασσα έχει τη διώρυγα του Σουέζ στο βόρειο άκρο της και το στενό Μπαμπ ελ Μαντέμπ στο νότιο οδηγώντας στον Κόλπο του Άντεν. Πρόκειται και μια θαλάσσια δίοδο με τα πλοία να περνούν από το Σουέζ για να μεταφέρουν αγαθά από την Ασία στην Ευρώπη και πιο μακριά.

Στην πραγματικότητα το 40% του εμπορίου ανάμεσα στην Ασία και την Ευρώπη διέρχεται από αυτή την περιοχή συμπεριλαμβανομένων και πετρελαίου και diesel για την ενεργειακά εξαρτώμενη Ευρώπη.

Συνολικά, περίπου το 30% της παγκόσμιας διακίνησης εμπορευματοκιβωτίων και περισσότερα από ένα εκατομμύριο βαρέλια αργού πετρελαίου την ημέρα κατευθύνονται συνήθως μέσω της διώρυγας του Σουέζ, σύμφωνα με την παγκόσμια πλατφόρμα κρατήσεων εμπορευματικών μεταφορών Freightos Group.

Πως οι επιθέσεις των Χούθι επηρεάζουν το παγκόσμιο εμπόριο

Μεγάλες ναυτιλιακές εταιρείες μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων, συμπεριλαμβανομένης της Maersk, αποφεύγουν την Ερυθρά Θάλασσα και στέλνουν τα πλοία τους γύρω από την Αφρική και το Ακρωτήριο της Καλής Ελπίδας. Αυτό προσθέτει μία έως δύο εβδομάδες στα ταξίδια και αυξάνει το κόστος για τη ναυτιλία, τα καύσιμα και άλλα.

Τουλάχιστον το 90% των πλοίων μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων που περνούσαν από τη διώρυγα του Σουέζ αλλάζουν τώρα διαδρομή γύρω από την άκρη της Αφρικής, δήλωσε ο Simon Heaney, ανώτερος διευθυντής έρευνας εμπορευματοκιβωτίων της Drewry, μιας εταιρείας συμβούλων ναυτιλιακών ερευνών.

Το κόστος για τη μεταφορά ενός τυπικού εμπορευματοκιβωτίου 40 ποδών από την Κίνα στη βόρεια Ευρώπη έχει εκτοξευθεί από 1.500 σε 4.000 δολάρια, σύμφωνα με το Ινστιτούτο του Κιέλου για την Παγκόσμια Οικονομία στη Γερμανία. Αλλά αυτό απέχει ακόμη πολύ από τα 14.000 δολάρια που παρατηρήθηκαν κατά τη διάρκεια της πανδημίας.

Αναλυτές της JP Morgan προειδοποιούν ότι η αύξηση του κόστους θα μπορούσε να επιβραδύνει την πρόσφατη μείωση του πληθωρισμού: «Ενώ αυτές οι αυξήσεις κόστους προέρχονται από χαμηλά επίπεδα, θα ενισχύσουν την εξασθένιση της πρόσφατης αποπληθωριστικής δυναμικής για τις τιμές των αγαθών».

Τι σημαίνει για τις τιμές του πετρελαίου

Οι τιμές του αργού αυξήθηκαν περίπου 4% μετά τις αεροπορικές επιδρομές υπό την ηγεσία των ΗΠΑ. Το διεθνές βαρέλι αναφοράς Brent διαπραγματευόταν την Παρασκευή γύρω στα 78 δολάρια ανά βαρέλι, ακόμα χαμηλότερα από τα 84 δολάρια περίπου την παραμονή της επίθεσης της Χαμάς κατά του Ισραήλ στις 7 Οκτωβρίου.

«Αν και αυτό ασκεί ανοδικές πιέσεις στις παγκόσμιες τιμές του πετρελαίου, είναι απίθανο να αντιπροσωπεύει ένα σοβαρό σοκ στον ενεργειακό εφοδιασμό προς το παρόν», έγραψε στο Twitter ο Simone Tagliapietra, αναλύτης ενέργειας στο think tank Bruegel στις Βρυξέλλες.

Αυτό θα μπορούσε να αλλάξει εάν οι συγκρούσεις Χαμάς-Ισραήλ και Χούθι κλιμακωθούν και οδηγήσουν σε προβλήματα στο Στενό του Ορμούζ στο νότιο άκρο του Περσικού Κόλπου, είπε.

«Αυτό θα είχε τεράστιες επιπτώσεις στις παγκόσμιες αγορές ενέργειας», δήλωσε ο Tagliapietra.

Από την πλευρά του ο εκπρόσωπος του Λευκού Οίκου Άντριου Μπέιτς σημείωσε με νόημα: «Επιτρέψτε μου να είμαι πολύ σαφής. Είναι οι Χούθι που έχουν θέσει σε κίνδυνο την ελευθερία της ναυσιπλοΐας σε μία από τις πιο ζωτικές υδάτινες οδούς του κόσμου».

Ποια είναι η απάντηση της διεθνούς κοινότητας

Οι ΗΠΑ ηγούνται μιας πρωτοβουλίας για την προστασία των πλοίων στην Ερυθρά Θάλασσα, στην οποία συμμετέχουν το Ηνωμένο Βασίλειο, το Μπαχρέιν, ο Καναδάς, η Γαλλία, η Ιταλία, οι Κάτω Χώρες, η Νορβηγία, οι Σεϋχέλλες και η Ισπανία. Οι Χούθι δεν διαθέτουν ναυτικό για να επιβάλουν κλοιό, βασιζόμενοι σε παρενοχλητικά πυρά και μόνο μία επίθεση με ελικόπτερο μέχρι στιγμής.

Την Δευτέρα (15/1) μαχητικό αεροσκάφος κατέρριψε πύραυλο κρουζ κατά πλοίων επιφανείας που εκτοξεύθηκε από περιοχή ελεγχόμενη από τους αντάρτες Χούθι.

Ο πύραυλος είχε στόχο το USS Laboon - αντιτορπιλικό κλάσης Άρλι Μπερκ —-στον νότιο τομέα της Ερυθράς Θάλασσας.

Την ανακοίνωση έκανε τις πρώτες πρωινές ώρες το μεικτό διοικητήριο των αμερικανικών ενόπλων δυνάμεων (CENTCOM) που είναι αρμόδιο για την περιοχή της Μέσης Ανατολής μέσω X (του πρώην Twitter).

Από την επίθεση δεν υπήρξαν τραυματισμοί ή ζημιές, σύμφωνα με τη CENTCOM.

Η επίθεση, ήταν η πρώτη εναντίον αμερικανικού αντιτορπιλικού.

Επίσης και Γερμανία ανακοίνωσε ότι την F124 Sachsen
φρεγάτα Hessen στην Ερυθρά Θάλασσα.

Το σκάφος είναι εξοπλισμένο με προηγμένα συστήματα ραντάρ και κατασκευάστηκε για επιχειρήσεις αεράμυνας.