Ενεργειακή κρίση: Οι τρεις κομβικές προτάσεις στο προσχέδιο της Κομισιόν

Το προσχέδιο των σημερινών προτάσεων που έχει κυκλοφορήσει στα διεθνή μέσα ενημέρωσης, είναι η πιο πρόσφατη προσπάθεια της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να βρει κοινό έδαφος στα μέτρα καταπολέμησης της ακρίβειας στην Ενέργεια και περιλαμβάνει τρία βασικά σημεία.

Η Κομισιόν αναμένεται να προτείνει σήμερα το ενδεχόμενο να οριστεί ένα προσωρινό «δυναμικό πλαφόν» στις συναλλαγές του φυσικού αερίου στην αγορά της Ολλανδίας ή αλλιώς στον δείκτη TTF, το οποίο λειτουργεί ως το εικονικό σημείο αναφοράς στο εμπόριο του αερίου στην Ευρώπη. Αυτό όπως αναφέρεται είναι η «έσχατη λύση» και ενδέχεται να αλλάξει πριν τη δημοσίευση της τελικής πρότασης.

Άλλα hubs συναλλαγών στην ΕΕ θα μπορούν να συνδεθούν με αυτή την τιμή, μέσω ενός «διαδρόμου δυναμικής τιμής». Η κίνηση αυτή, αν υιοθετηθεί, θα χρειαστεί να συζητηθεί εκ νέου σε μια διαφορετική πρόταση από τις Βρυξέλλες και θα απαιτήσει την έγκριση των κρατών – μελών της ΕΕ.

Τα τρία βασικά σημεία της πρότασης της Κομισιόν

Ο κανονισμός της Επιτροπής αναμένεται να έχει τρία κύρια στοιχεία:

• Ένα νομικό πλαίσιο για την κοινή αγορά φυσικού αερίου μέσω της Ενεργειακής Πλατφόρμας της ΕΕ.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή επιδιώκει την ενίσχυση των μέτρων για την υλοποίηση των κοινών προμηθειών φυσικού αερίου σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ενωσης, έτσι ώστε υπό το ειδικό βάρος του ευρωπαϊκού μπλοκ να επιτευχθούν καλύτερες τιμές για την αναπλήρωση των αποθεμάτων πριν από τον χειμώνα του 2023.

Στόχος είναι επίσης να αποφευχθεί η τροφοδότηση της εκτίναξης των τιμών από τον ανταγωνισμό των ευρωπαϊκών κρατών

• Μέτρα για την πρόληψη των υπερβολικών τιμών και της αστάθειας στις αγορές παραγώγων.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θέλει να δημιουργήσει εντός των επόμενων έξι μηνών εναλλακτικό δείκτη, πιο αντιπροσωπευτικό της πραγματικότητας της τροφοδοσίας, που θα βρίσκεται σε λειτουργία για την επόμενη περίοδο πλήρωσης των αποθεμάτων. Μέχρι τότε, η Επιτροπή προτείνει έναν «προσωρινό μηχανισμό» διόρθωσης των τιμών. Mία εναλλακτική λύση θα μπορούσε να είναι η τροποποίηση της αναφοράς στην TTF σε όλα τα υπάρχοντα συμβόλαια.

• Μέτρα αλληλεγγύης που πρέπει να ληφθούν σε περίπτωση κήρυξης έκτακτης ανάγκης για αέριο από περιφέρεια ή κράτος μέλος.

Οι Βρυξέλλες θα παρουσιάσουν εργαλεία για την περαιτέρω μείωση της ζήτησης φυσικού αερίου, καθώς τα κράτη εμφανίζουν μέχρι στιγμής προσπάθειες διαφορετικών βαθμών.

Μία πρόταση θα έχει ως στόχο την ενίσχυση της αλληλεγγύης υπέρ των ευάλωτων στον κίνδυνο ελλείψεων χωρών και οι οποίες δεν έχουν κλείσει συμφωνίες με τις γειτονικές τους χώρες για την εξασφάλιση των προμηθειών τους.

Σημειώνεται πως παρά τις πολλαπλές αναφορές σε πλαφόν στις εισαγωγές φυσικού αερίου από την Ρωσία ή αλλού και σε πλαφόν στις τιμές του φυσικού αερίου για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, πλέον η Κομισιόν δεν αναμένεται να ενσωματώσει αυτά τα δύο μέτρα στο σημερινό της προσχέδιο, καθώς η ΕΕ εμφανίζεται διαιρεμένη επί του παρόντος.

Από την μία, η Γαλλία υπερασπίζεται την ιδέα της επιβολής πλαφόν στην τιμή του φυσικού αερίου που χρησιμοποιείται για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Το μέτρο, που έχει ήδη εφαρμοσθεί στην Ισπανία και την Πορτογαλία, συνίσταται στην μείωση των λογαριασμών φυσικού αερίου των εταιρειών ηλεκτροπαραγωγής, με στόχο την μείωση της τιμής της ηλεκτρικής ενέργειας. Σε αυτή την περίπτωση η διαφορά με την τιμή της αγοράς καλύπτεται από κρατική επιδότηση.

Ωστόσο, η ιδέα της επέκτασης του μέτρου αυτού σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση συναντά την απροθυμία των χωρών που διάκεινται αρνητικά απέναντι στις κρατικές επεμβάσεις στις αγορές, όπως η Γερμανία και η Ολλανδία, που τρέφουν ανησυχίες για τις αβεβαιότητες ως προς την χρηματοδότηση του μέτρου και για τους κινδύνους υπονόμευσης των προσπαθειών για την μείωση της ζήτησης απέναντι στην προβληματική προσφορά.

Δεδομένου ότι η Ισπανία και η Πορτογαλία δεν έχουν εκτεταμένη σύνδεση με τον ευρωπαϊκό δίκτυο, ο μηχανισμός θα μπορούσε να μην λειτουργεί με την ίδια αποτελεσματικότητα σε άλλες χώρες, με κίνδυνο, για παράδειγμα, το Βέλγιο να επιδοτεί το ηλεκτρικό ρεύμα που εξάγεται προς το Ηνωμένο Βασίλειο.

Υπενθυμίζεται πως κατά την άτυπη σύνοδο της προηγούμενης εβδομάδας (12/10) οι υπουργοί Ενέργειας της ΕΕ κατέληξαν σε μια γενική συμφωνία υπέρ της από κοινού αγοράς φυσικού αερίου, η οποία προβλέπει ότι οι χώρες θα πρέπει να αρχίσουν από κοινού την αγορά φυσικού αερίου πριν από το επόμενο καλοκαίρι, και συμφώνησαν επίσης ότι χρειάζεται μια εναλλακτική τιμή αναφοράς στο φυσικό αέριο. Σημειώνεται πως οι υπουργοί Ενέργειας της ΕΕ θέλουν να είναι έτοιμος ο μηχανισμός για κοινές αγορές φυσικού αερίου για τον επόμενο χειμώνα.

Πλέον, το επόμενο βήμα θα γίνει στην επίσημη Σύνοδος Κορυφής των ηγετών της ΕΕ, στις 20 και 21 Οκτωβρίου, όπου θα εξεταστούν όλα τα ενδεχόμενα σενάρια και κυρίως η επίσημη πρόταση της Κομισιόν.

Σημειώνεται πως το «σίριαλ» των συζητήσεων πρόκειται να συνεχιστεί και την ερχόμενη εβδομάδα, στο συμβούλιο των Υπουργών Ενέργειας, στις 25 Οκτωβρίου.