Μέτρα για την ενέργεια: Η «ακτινογραφία» της πρότασης της Κομισιόν και τι σημαίνει για την Ελλάδα

Το προσχέδιο της πρότασης της Κομισιόν που διέρρευσε στον διεθνή Τύπο αποκαλύπτει πως η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δεν συμφωνεί με την επιβολή πλαφόν στο ρωσικό ή το εισαγόμενο φυσικό αέριο, καθώς τα κράτη – μέλη δεν κατάφεραν να καταλήξουν σε συμφωνία την περασμένη εβδομάδα.

Ωστόσο η ευρωπαϊκή πρόταση προβλέπει μέτρα στήριξης ευάλωτων νοικοκυριών και επιχειρήσεων και μέτρα υποχρεωτικής εξοικονόμησης ενέργειας, όπως η υποχρεωτική εξοικονόμηση ηλεκτρισμού στη βιομηχανία, αποζημίωση για επιχειρήσεις που θα μειώσουν την παραγωγή τους και φορολόγηση υπερκερδών ηλεκτροπαραγωγών

1. Τι περιλαμβάνει το προσχέδιο της πρότασης της Κομισιόν;

Σύμφωνα με τις νεότερες πληροφορίες, η Κομισιόν στην εισήγηση της προβλέπει μέτρα στήριξης ευάλωτων νοικοκυριών και επιχειρήσεων, αλλά και μέτρα υποχρεωτικής εξοικονόμησης ενέργειας, όπως:

• Υποχρεωτική εξοικονόμηση ηλεκτρισμού στη βιομηχανία κατά 5% σε ώρες αιχμής
• Αποζημίωση για επιχειρήσεις που θα μειώσουν την παραγωγή τους
• «Έξυπνα» αλλά υποχρεωτικά μέτρα εξοικονόμησης στα νοικοκυριά
• Επιβολή πλαφόν στα 200€/MWh για τεχνολογίες ηλεκτροπαραγωγής από ΑΠΕ, λιγνίτη ή πυρηνική ενέργεια. Εξαιρείται το φυσικό αέριο.
• Προσωρινή φορολόγηση υπερκερδών στις εταιρείες πετρελαίου, αερίου, άνθρακα και διυλιστηρίων κατά 33%, με βάση το φορολογητέο πλεόνασμα κερδών της χρήσης 2022

2. Ποιες χώρες διαφωνούν με το πλαφόν στο φυσικό αέριο;

Οι χώρες που εισάγουν μεγάλες ποσότητες φυσικού αερίου από τη Ρωσία, μεταξύ των οποίων η Ουγγαρία, η Σλοβακία και η Αυστρία, έχουν εκφράσει αντιρρήσεις για την επιβολή πλαφόν, φοβούμενες ότι το Κρεμλίνο να κλείσει τη στρόφιγγα του φυσικού αερίου, καθώς ο Βλαντιμίρ Πούτιν έχει ήδη απειλήσει να φρενάρει τις εξαγωγές ενέργειας στην Ευρώπη.

Παράλληλα, η Ολλανδία και η Δανία βλέπουν αρνητικά κάθε είδους πλαφόν στις τιμές ενέργειας, ενώ και η Γερμανία φαίνεται να ανησυχεί ότι μια τέτοια κίνηση στο ρωσικό φυσικό αέριο θα ήταν διχαστική.

3. Τι ζητούν οι υπουργοί Ενέργειας της ΕΕ;

Το Συμβούλιο των υπουργών Ενέργειας, μετά τη σύνοδο τους την Παρασκευή έδωσε εντολή στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή να αναπροσαρμόσει τις προτάσεις της πάνω σε τέσσερα άμεσα και προσωρινά μέτρα για τη μείωση των τιμών στην ενέργεια.

Συγκεκριμένα, ζήτησε:

• Μέτρα που αποσκοπούν στον περιορισμό των εσόδων των παραγωγών ηλεκτρικής ενέργειας με χαμηλό κόστος παραγωγής και εισαγωγή συνεισφοράς αλληλεγγύης από εταιρείες ορυκτών καυσίμων.
• Έκτακτη και προσωρινή παρέμβαση, συμπεριλαμβανομένου του ανώτατου ορίου της τιμής του φυσικού αερίου.
• Παροχή κινήτρων για συντονισμένη μείωση της ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας σε ολόκληρη την ΕΕ.
• Να σχεδιαστούν εργαλεία ρευστότητας έκτακτης ανάγκης.

4. Τι πρότεινε η Ελλάδα;

Σύμφωνα με την «ελληνική πρόταση» η επιβολή πλαφόν μόνο στο ρωσικό φυσικό αέριο κρίνεται από την Αθήνα ως ένα μέτρο αμφιβόλου αποτελεσματικότητας και για αυτό προβλέπεται η δημιουργία ενός μηχανισμού μείωσης της ζήτησης, ο οποίος θα δώσει τα κίνητρα στις βιομηχανίες υψηλής κατανάλωσης ενέργειας να μειώσουν την κατανάλωση τους σε φυσικό αέριο.

Παράλληλα, περιλαμβάνεται και ένα νέο πανευρωπαϊκό μοντέλο ηλεκτρικής ενέργειας, το οποίο θα υπολογίζει καλύτερα το πραγματικό κόστος της ηλεκτρικής ενέργειας, αποσυνδέοντας την τιμή του φυσικού αερίου από την τιμή του ηλεκτρικού ρεύματος, διασφαλίζοντας έτσι προσιτές τιμές για τα ευρωπαϊκά νοικοκυριά και τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις».

5. Ποιους επηρεάζει η «εισφορά αλληλεγγύης» 33% στα υπερκέρδη διυλιστηρίων;

Οι εταιρείες πετρελαίου και φυσικού αερίου θα κληθούν να αντιμετωπίσουν έναν ξεχωριστό έκτακτο φόρο, ο οποίος περιγράφεται ως «εισφορά αλληλεγγύης». Στις εταιρείες αυτές περιλαμβάνονται οι επιχειρήσεις των κλάδων πετρελαίου, αερίου, άνθρακα, καθώς και τα διυλιστήρια.

Όπως μεταδίδει το πρακτορείο Bloomberg, η πρόταση της Κομισιόν για προσωρινή εισφορά «αλληλεγγύης» σε βιομηχανίες πετρελαίου, φυσικού αερίου, άνθρακα και διυλιστηρίων θα είναι ύψους 33% των επιπλέον κερδών τους. Η βάση θα είναι τα κέρδη προ φόρων του οικονομικού έτους 2022 που είναι πάνω από 20% υψηλότερα από τον μέσο όρο των τριών ετών που ξεκινούν το 2019.

6. Είναι δεδομένη η «εισφορά αλληλεγγύης» στα διυλιστήρια;

Διευκρινίζεται πως για να ενεργοποιηθεί το έκτακτο τέλος στα φορολογητέα υπερκέρδη των εταιρειών ενέργειας θα πρέπει να υπάρξει συμφωνία των 27 κρατών-μελών. Αυτό το ενδεχόμενο δεν είναι δεδομένο, καθώς κατά την προηγούμενη έκτακτη Σύνοδο των υπουργών Ενέργειας, υπήρξε αντίδραση στην συγκεκριμένη πρόταση από την Σλοβακία. Υπέρ της πρότασης τάχθηκαν η Γερμανία, η Ισπανία και η Ελλάδα.

7. Πώς βλέπει η Ελλάδα την «εισφορά αλληλεγγύης» στα διυλιστήρια;

Θετικά αντιμετωπίζει η χώρα μας την εισήγηση της Κομισιόν, σχετικά με την επιβολή έκτακτου τέλους αλληλεγγύης επί των υπερβολικών κερδών των εταιρειών ορυκτών καυσίμων, με σκοπό την εξεύρεση πρόσθετων πόρων για τη χρηματοδότηση των μέτρων ανακούφισης των καταναλωτών.

Να σημειώσουμε πως σύμφωνα με πληροφορίες, η ελληνική κυβέρνηση εξετάζει την ενδεχόμενη εφαρμογή του έκτακτου τέλους, σε εθνικό επίπεδο, ακόμα και αν δεν υπάρξει ομόφωνη ευρωπαϊκή απόφαση.

8. Ποιες ελληνικές εταιρείες αφορά η«εισφορά αλληλεγγύης» στα διυλιστήρια;

Αν εγκριθεί η πρόταση της Κομισιόν (με βάση το προσχέδιο) από το Κολέγιο των Επιτρόπων το απόγευμα της Τρίτης, τότε έκτακτο τέλος αλληλεγγύης στα φορολογητέα υπερκέρδη των εταιρειών ενέργειας για τη χρήσης του 2022 θα επηρεάσει και δύο ελληνικές εταιρείες διύλισης. Αυτές είναι: η Motor Oil και τα Ελληνικά Πετρέλαια (ΕΛΠΕ).

Να επισημάνουμε πως η πρόταση πρέπει να εγκριθεί από τους Ευρωπαίους Επίτροπους σήμερα, προτού προβεί σε οποιαδήποτε ανακοίνωση η Πρόεδρος της Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν κατά την ετήσια ομιλία της στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο την Τετάρτη.

Όσον αφορά στις αποφάσεις στα κράτη της ΕΕ σημειώνεται πως οι 27 υπουργοί Ενέργειας της Ευρωπαϊκής Ένωσης θα συνεδριάσουν στις 30 Σεπτεμβρίου για να εξετάσουν τις προτάσεις της Κομισιόν, όπως δήλωσε σήμερα ο Τσέχος υπουργός Βιομηχανίας Γιόζεφ Σικέλα.

«Στις 30 Σεπτεμβρίου, θα τελειώσουμε αυτό που αρχίσαμε την περασμένη εβδομάδα», ανέφερε ο Σικέλα με καταχώρισή του στο Twitter. «Μόλις συγκάλεσα άλλο ένα έκτακτο Συμβούλιο για την Ενέργεια για να συζητήσουμε τις προτάσεις της Κομισιόν για την αντιμετώπιση των υψηλών τιμών της ενέργειας», πρόσθεσε.

Διαβάστε επίσης:

Ενεργειακή κρίση: Υπό υιοθέτηση η ελληνική πρόταση για μηχανισμό ανάκτησης εσόδων από την ΕΕ