Επιτόκια: Εβδομάδα εξελίξεων για δανειολήπτες και καταθέτες

Από τη μία, την Πέμπτη, η επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας αναμένεται να ανοίξει τα χαρτιά της, αναφορικά με τη νομισματική πολιτική, ανακοινώνοντας μια ακόμα αύξηση των επιτοκίων του ευρώ. Και ταυτόχρονα, εκτιμάται πως θα δώσει το στίγμα του πώς θα κινηθεί στους πρώτους μήνες του 2023.

Και ταυτόχρονα, εντός της εβδομάδας, οι Έλληνες τραπεζίτες αναμένεται να καταθέσουν στον υπουργό των Οικονομικών τις προτάσεις τους για την αύξηση των επιτοκίων καταθέσεων, τη μείωση μιας σειράς προμηθειών αλλά και τη στήριξη των ευάλωτων δανειοληπτών.

Οι αποφάσεις της ΕΚΤ

Στο πρώτο μέτωπο, το ύψος της αύξησης των επιτοκίων που θα ανακοινώσει η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα είναι ιδιαίτερα σημαντικό για δύο λόγους. Ο πρώτος είναι ο προφανής, ότι αυτόματα η αύξηση θα επηρεάσει το κόστος δανεισμού για χιλιάδες επιχειρήσεις αλλά και νοικοκυριά, συμπαρασύροντας αντίστοιχα τα διατραπεζικά επιτόκια.

Ο δεύτερος όμως είναι –σε αυτή τη συγκυρία- ο πιο σημαντικός. Αν η ΕΚΤ προχωρήσει σε αύξηση της τάξης των 50 μονάδων βάσης, θα δώσει σαφές στίγμα στις αγορές ότι αυτός ο γύρος ανόδου των επιτοκίων πλησιάζει προς το τέλος του. Αυτή τη στιγμή, το βασικό επιτόκιο του ευρώ διαμορφώνεται στο 2% και μια αύξηση της τάξης των 50 μονάδων βάσης θα το ανεβάσει στο 2,5%.

Γεγονός που σημαίνει ότι, ακόμα και αν το Γενάρη η ΕΚΤ προχωρήσει σε ακόμη μία αντίστοιχη αύξηση, θα είναι κοντά στο ουδέτερο επίπεδο επιτοκίων που τοποθετείται από τους αναλυτές κοντά στο 3% με 3,25%. Στον αντίποδα, αν συνεχίσει τη σκληρή της γραμμή και αυξήσει το επιτόκιο κατά 75 μονάδες βάσης, θα δώσει ξεκάθαρο μήνυμα ότι έπεται και συνέχεια εντός του 2023, ανεβάζοντας υψηλότερα τον πήχη του ουδέτερου επιτοκίου, κοντά στο 4%.

Πάντως, με βάση τα στοιχεία από τη διατραπεζική αγορά, οι συγκλίνουσες εκτιμήσεις θέλουν την Κριστίν Λαγκάρντ να υιοθετεί αυτή τη φορά τη γραμμή των «περιστεριών», μεταξύ των οποίων και ο Γιάννης Στουρνάρας, επιλέγοντας να αυξήσει το επιτόκιο κατά 50 μονάδες βάσης. Η ίδια πάντως έχει τονίσει πολλάκις ότι βασική προτεραιότητά της σε αυτή τη φάση είναι η τιθάσευση του πληθωρισμού, ακόμα και αν αυτό σημαίνει κατακόρυφη πτώση της ανάπτυξης, ή και πέρασμα σε ύφεση.

Τα τρία μέτωπα Σταϊκούρα-τραπεζιτών

Ως προς το δεύτερο μέτωπο, αυτό της «κόντρας» ανάμεσα στον υπουργό των Οικονομικών Χρήστο Σταϊκούρα και τους επικεφαλής των τραπεζών, μέχρι τις 15 Δεκεμβρίου αναμένονται εξελίξεις σε τρία μέτωπα. Το πρώτο σχετίζεται με την αύξηση των επιτοκίων καταθέσεων, το δεύτερο με το «ψαλίδισμα» προμηθειών σε τραπεζικές συναλλαγές και το τρίτο με νέα μέτρα προστασίας των ευάλωτων δανειοληπτών. Τις τελευταίες ημέρες, και μετά τις προτροπές του Υπουργού, οι τράπεζες εργάζονται πυρετωδώς προκειμένου να προετοιμάσουν μια πρόταση που θα λειτουργεί υπέρ των καταθετών, των δανειοληπτών και των συναλλασσομένων.

Για το σκοπό αυτό εξάλλου πραγματοποιήθηκε προ ημερών συνάντηση των επικεφαλής των συστημικών τραπεζών με τον διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος, Γιάννη Στουρνάρα, λειτουργώντας ως βαλβίδα εκτόνωσης μετά την κόντρα των τραπεζιτών με το Υπουργείο Οικονομικών.

Έτσι, πλέον, και σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες, οι τράπεζες ήδη έχουν καταλήξει στον κορμό της πρότασής τους, αναμένοντας και την τελική έγκριση του επόπτη, προκειμένου να την παρουσιάσουν στον υπουργό. Σύμφωνα με τις ίδιες πληροφορίες, στην πρόταση περιλαμβάνονται αύξηση των επιτοκίων καταθέσεων, ώστε μεσοσταθμικά να φτάσουν στο 0,5%, μείωση προμηθειών για αναλήψεις από ATM άλλης τράπεζας και μεταφορά χρημάτων μεταξύ τραπεζών, καθώς και μέτρα στήριξης των ευάλωτων δανειοληπτών.

Στην τελευταία περίπτωση, το μεγάλο διακύβευμα είναι η περίμετρος των περιπτώσεων που θα αφορούν τα μέτρα, με την κυβέρνηση να επιθυμεί αυτή να φτάσει ακόμα και τα 50.000 νοικοκυριά. Σε κάθε περίπτωση, η διαδικασία αναμένεται να ολοκληρωθεί μέσα στις επόμενες ημέρες, ώστε τα μέτρα να τεθούν άμεσα σε εφαρμογή, ιδανικά ακόμη και εντός του 2022.

Αναλυτικά, και σύμφωνα με τις τελευταίες πληροφορίες, η επιδότηση των στεγαστικών δανείων που προτείνουν οι τράπεζες για τα ευάλωτα νοικοκυριά θα ισχύσει αναδρομικά από τον Ιούλιο του 2022 οπότε και έγινε η πρώτη αύξηση των επιτοκίων από την ΕΚΤ. Η επιδότηση θα ξεκινήσει από τον Ιανουάριο του 2023 και θα ισχύσει έως τα τέλη του 2023, καλύπτοντας ωστόσο και τις αυξήσεις επιτοκίων που έγιναν το β΄ εξάμηνο του 2022.

Η επιδότηση θα καλύψει το 50% της αύξησης των επιτοκίων που έχει περάσει μέχρι σήμερα στις δόσεις των δανείων, αλλά και όσες προκύψουν εντός των επόμενων 12 μηνών. Ετσι, όπως έχουν διευκρινίσει οι τράπεζες, εάν η δόση ενός ενυπόθηκου δανείου ήταν τον περασμένο Ιούνιο 400 ευρώ και έχει αυξηθεί μέχρι σήμερα στα 500 ευρώ, η επιδότηση θα είναι 50 ευρώ.

Δικαίωμα επιδότησης έχουν όλα τα ευάλωτα νοικοκυριά που έχουν ενήμερα δάνεια στις τράπεζες –συστημικές και μη– αλλά και τα ενήμερα δάνεια των ευάλωτων δανειοληπτών που έχουν τιτλοποιηθεί και βρίσκονται στην κυριότητα των funds.