Ελαιόλαδο απο... χρυσάφι - Κερδισμένοι οι παραγωγοί, χαμένοι οι καταναλωτές

Μάλιστα, αν κρίνει κανείς από τα ακραία φαινόμενα κλοπής, νοθείας και αισχροκέρδειας που ήδη παρατηρούνται, έστω και μεμονωμένα στην εγχώρια αγορά, η κατάσταση φέτος θα γίνει ιδιαιτέρως δύσκολη για όσους επιλέγουν να μαγειρεύουν με ελληνικό λάδι.

Η ακρίβεια στις τιμές του ελαιόλαδου έρχεται να προστεθεί στη γενικότερη ακρίβεια στα τρόφιμα, η οποία έχει φέρει ήδη αλλαγές στη διατροφή των Ελλήνων, σύμφωνα με τα στοιχεία της έρευνας του ΙΕΛΚΑ, καθώς καταγράφεται στροφή του καταναλωτικού κοινού σε οικονομικότερες λύσεις προκειμένου να καλύψει τις ίδιες ανάγκες με παρόμοια προϊόντα.

Τα τρόφιμα που συνήθως βρίσκονταν στον «πυρήνα» των διατροφικών συνηθειών των Ελλήνων, εμφανίζουν μειωμένη κατανάλωση τα τελευταία χρόνια, γεγονός που αποτυπώνει τις σημαντικές αλλαγές στην καθημερινή διατροφή τους.

Μάλιστα, ειδικά για το ελαιόλαδο, τα στοιχεία δείχνουν πως οι Έλληνες καταναλώνουν μηνιαίως λιγότερες ποσότητες έως και 29,3% μεσοσταθμικά, τα τελευταία χρόνια.

Ελαιόλαδο με αυξήσεις ρεκόρ

Το «πρώτο» λάδι νέας σοδειάς στην Ηλεία πωλήθηκε από τους παραγωγούς με τιμή αυξημένη κατά 120% σε σύγκριση με το 2021, φθάνοντας τα 9,25 ευρώ ανά λίτρο και σύμφωνα με τις εκτιμήσεις, αναμένεται να ξεπεράσει τα 12 – 14 ευρώ ανά λίτρο στο ράφι του σούπερ μάρκετ.

Μάλιστα, παράγοντες της αγοράς εκτιμούν πως το χύμα ελαιόλαδο θα κινηθεί στην τιμή «επώνυμης ετικέτας», με τον αντιπρόεδρο της Ένωσης Αγροτικών Συνεταιρισμών Ηρακλείου Κρήτης, Μύρωνα Χιλετζάκη να αναφέρει πως ο παραδοσιακός τενεκές λάδι πωλείται φέτος από 170 έως και 200 ευρώ.

Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία, οι μέσες τιμές παραγωγού του έξτρα παρθένου ελαιόλαδου στην ΕΕ στα μέσα του Ιουλίου ξεπερνούσαν σημαντικά τα 6,5 ευρώ ανά κιλό, με τη μέση τιμή στην Ελλάδα να διαμορφώνεται μεταξύ 7,2 - 7,5 ευρώ φτάνοντας μέχρι και τα 8 - 8,5 ευρώ. Μάλιστα, η αγορά αναμένει περαιτέρω εκτόξευση των τιμών του ελληνικού λαδιού, με το εξαιρετικά παρθένο ελαιόλαδο να συνεχίζει να σπάει ανοδικά «ρεκόρ».

Όσον αφορά τις τιμές στα σούπερ μάρκετ, σύμφωνα με τα στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής μέσα σε έναν χρόνο οι τιμές του λαδιού σημείωσαν αύξηση κατά 10,6%, ενώ σύμφωνα με στοιχεία της Eurostat τον Ιούνιο η τιμή του ελαιόλαδου είχε αυξηθεί κατά 21,9% σε σχέση με έναν χρόνο πριν.

Ειδικότερα, η λιανική τιμή στα ράφια του σούπερ μάρκετ κυμαίνεται από 6,5 ευρώ τα ιδιωτικής ετικέτας το λίτρο έως και τα 14 ευρώ, σε ορισμένες περιπτώσεις επώνυμου εξαιρετικά παρθένου ελαιόλαδου.

Αξίζει να σημειωθεί πως σύμφωνα με ρεπορτάζ του CNN Greece, το μεγαλύτερο ποσοστό ποσοτήτων από το περσινό ελαιόλαδο είχε πουληθεί μέχρι τον Δεκέμβριο του 2022, από τους παραγωγούς σε τιμές κάτω των 5 ευρώ.

Οι λόγοι πίσω από την άνοδο

Η έλλειψη αποθεμάτων λόγω της δύσκολης περσινής χρονιάς και η ξηρασία που έχει καταγραφεί στις χώρες – παραγωγούς, όπως η Ισπανία, η Ιταλία και η Ελλάδα, φαίνεται πως είναι ο βασικός λόγος που ανεβάζει τις τιμές του λαδιού. Μάλιστα, μεγάλη βαρύτητα στην πορεία της τιμής διεθνώς, έχει η σημαντική πτώση στην παραγωγή της Ισπανίας, η οποία σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία κάλυπτε περισσότερο από το 50% της παγκόσμιας ζήτησης το 2021.

Σε διεθνές επίπεδο, το ράλι ανόδου στην τιμή του ελαιόλαδου συνεχίζεται αδιάκοπο, με την αύξηση να ξεπερνάει το 100%, χωρίς προοπτική «φρένου» σε βραχυπρόθεσμο επίπεδο. Μάλιστα, σύμφωνα με το CNBC, η τιμή του λαδιού στη διεθνή αγορά εκτοξεύθηκε στα 8.900 δολάρια ανά τόνο τον Σεπτέμβριο, με οδηγό την ξηρασία στις «κύριες» χώρες παραγωγής.

Στην Ελλάδα, η «απλή» απάντηση του πληθωρισμού και της γενικότερης ακρίβειας που καταγράφεται στις κατηγορίες ποτών και τροφίμων αρκεί για να δικαιολογήσει την άνοδο των τιμών, με φόντο τα ακραία καιρικά φαινόμενα, το αυξημένο ενεργειακό κόστος, την έλλειψη φθηνών εργατικών χεριών, τα ακριβά λιπάσματα και τις ασθένειες των φυτών.

Αξίζει να σημειωθεί πως στην Ελλάδα το 2022 η παραγωγή έφτανε τους 330 χιλ. τόνους και το 2023 φτάνει μόλις τις 160 – 180 χιλ. τόνους, ενώ πλέον έχει ξεκινήσει και η νέα συγκομιδή ελιάς, με τις εκτιμήσεις να κάνουν λόγο για μείωση παραγωγής από 30% έως 40%.

Υπάρχουν βέβαια και οι «μεγάλοι παίκτες» σε επίπεδου παραγωγού και εμπόρου που έχουν συγκεντρώσει μεγαλύτερες ποσότητες και έχουν το «πάνω χέρι» στην κοστολόγηση του πολύτιμου ελαιόλαδου, σύμφωνα με παράγοντες της αγοράς.

Τι συμβαίνει με την ελληνική παραγωγή

Σύμφωνα με τα όσα είπε στο CNN Greece, ο Αντώνης Παρασκευόπουλος, Διευθυντή της διεύθυνσης Γεωργίας της Κυπαρισσίας, καθώς δεν υπάρχουν και πολλά αποθέματα ελαιόλαδου στη χώρα, η ζήτηση θα αυξηθεί και συνεπώς «διαγράφεται μια καλή χρονιά» για τους παραγωγούς.

Μάλιστα, εκτιμά πως οι ανατιμήσεις δικαιολογούνται λόγω της μεγάλης πλέον ζήτησης, καθώς τυποποιητές από δίκτυα του εξωτερικού αγοράζουν ελαιόλαδο σε υψηλές τιμές ακόμα και αν έχουν ζημιά, προκειμένου να εξυπηρετήσουν συμβόλαια που «τρέχουν» και να μην χάσουν τους πελάτες τους.

Αν και οι παραγωγοί είναι ικανοποιημένοι με αυτές τις τιμές βλέποντας το προϊόν τους να εξελίσσεται σε… χρυσάφι, αφού ποτέ στο παρελθόν δεν θυμούνται τέτοιες τιμές, δεν συμβαίνει το ίδιο και με τους καταναλωτές, οι οποίοι πλέον αδυνατούν να αγοράσουν λάδι μιας και η τιμή του παραμένει απλησίαστη για τα νοικοκυριά.

«Όλα έχουν να κάνουν με την προσφορά και τη ζήτηση. Εφόσον δεν υπάρχει η ποσότητα που χρειάζεται σε παγκόσμιο επίπεδο, έχει ανέβει η ζήτηση και η τιμή. Είναι ένα χρηματιστήριο, πάντα ήταν ένα χρηματιστηριακό commodity το ελαιόλαδο, απλώς φέτος έχουμε τρομερές αυξήσεις που αγγίζουν το 250% σε σχέση με την περσινή χρονιά», δήλωσε ο Δημήτρης Αναγνωστόπουλος των ελαιουργείων Olive Ergo Anagnostopoulos στο CNN Greece.

Περιπολίες, σεκιούριτι μέχρι και... μικροτσίπ στα ελαιόδεντρα

Οι περιπτώσεις κλοπών σε καρπούς ελαιόδεντρων δεν είναι ένα σπάνιο φαινόμενο, όμως η εκτόξευση της τιμής του ελαιόλαδου στον τελευταίο χρόνο, τα περιστατικά έχουν αυξηθεί δραματικά. Τα περιστατικά κλοπών που καταγράφονταν από τους προηγούμενους μήνες στην Ισπανία, απασχολούν πλέον και τους εγχώριους παραγωγούς, καθώς ανησυχούν ότι η νέα σοδειά τους, μπορεί να μπει στο στόχαστρο επιτήδειων.

Όπως χαρακτηριστικά επισημαίνουν στο CNN Greece παραγωγοί ελαιόλαδου, φέτος θα προνοήσουν ώστε να μην αφήσουν καμία στιγμή αφυλάκτους τους χώρους στους οποίους τοποθετούν τα σακιά με τους καρπούς της νέας σοδειάς, υπό τον φόβο κλοπής.

Η «αρχή» έγινε με την κλοπή – μαμούθ στη Χαλκιδική όπου φέρεται να εξαφανίστηκαν σχεδόν 52 τόνων ελαιόλαδου από τις αποθήκες που φυλάσσουν οι παραγωγοί το λάδι, με τη ζημιά να ξεπερνά τις 370.000 ευρώ, σύμφωνα με τον δικηγόρο των ελαιοπαραγωγών.

Σύμφωνα με τους ανθρώπους του Συνεταιρισμού Ελαιουργίας Πολυγύρου, η καταγγελλόμενη κλοπή πραγματοποιήθηκε στις αποθήκες που στεγάζεται το απόθεμα. Από την πλευρά τους οι ελαιοπαραγωγοί διά μέσου του δικηγόρου τους, Θανάση Γιοβανούδα, καταγγέλλουν ότι η κλοπή έγινε μέσα από τον Συνεταιρισμό.

Μετά από αυτό το περιστατικό οι ελαιοπαραγωγοί της Κρήτης είναι διατεθειμένοι να βάλουν περιπολίες, σεκιούριτι μέχρι και... μικροτσίπ στα ελαιόδεντρα προκειμένου να προστατέψουν τη σοδειά τους,

Στο μέτωπο της νοθείας, ο ΕΦΕΤ διενεργεί συστηματικούς επιτόπιους ελέγχους και δειγματοληψίες σε εγκαταστάσεις τυποποίησης ελαιολάδου, σε επιχειρήσεις χονδρικής και λιανικής πώλησης.

Διαβάστε όλο το αφιέρωμα του CNN Greece στο βαρύ χειμώνα της ακρίβειας