«Μπορίσοφ»: Ο διαστρικός κομήτης με την άφθονη ποσότητα μονοξειδίου του άνθρακα

Είναι η πρώτη φορά που οι επιστήμονες είχαν την ευκαιρία να μελετήσουν τη χημική σύσταση ενός τόσο μακρινού κομήτη. Το πιο απρόσμενο χαρακτηριστικό του είναι ότι περιέχει άφθονη ποσότητα μονοξειδίου του άνθρακα, ενός δηλητηριώδους αερίου στη Γη. Το μονοξείδιο του διαστρικού κομήτη είναι 9 έως 26 φορές περισσότερο από ό,τι στους κομήτες του ηλιακού συστήματος μας.

Το μονοξείδιο του άνθρακα, που είναι τοξικό για τους ανθρώπους, είναι κοινό αέριο στο διάστημα και μετατρέπεται σε πάγο μόνο σε μακρινές παγωμένες περιοχές. Από αυτό οι επιστήμονες συμπεραίνουν ότι ο «Μπορίσοφ» (φέρει το όνομα του ερασιτέχνη αστρονόμου της Κριμαίας που τον ανακάλυψε το 2019) σχηματίστηκε με διαφορετικό τρόπο από ό,τι οι κομήτες του ηλιακού συστήματός μας, είτε γύρω από ένα άστρο πολύ πιο μικρό και κρύο από τον Ήλιο (πιθανώς ένα ερυθρό νάνο τύπου Μ), είτε σε μια πολύ κρύα απομακρυσμένη περιοχή του μητρικού του συστήματος, με θερμοκρασίες κάτω από μείον 250 βαθμούς Κελσίου.

Οι αστρονόμοι, οι οποίοι έκαναν δύο σχετικές δημοσιεύσεις στο περιοδικό αστρονομίας «Nature Astronomy», χρησιμοποίησαν για τις παρατηρήσεις του κομήτη τα διαστημικά και επίγεια τηλεσκόπια Hubble, Neil Gehrels Swift και ALMA.

Πηγή: NASA, ESA and J. DePasquale (STScI)

«Μας αρέσει να αναφερόμαστε στον "Μπορίσοφ" ως χιονάνθρωπο από κάποιο σκοτεινό και κρύο μέρος. Οι κομήτες είναι απομεινάρια θεμέλιων λίθων από την εποχή του σχηματισμού των πλανητών. Για πρώτη φορά καταφέραμε να μετρήσουμε τη χημική σύσταση ενός τέτοιου θεμέλιου λίθου από άλλο πλανητικό σύστημα, καθώς αυτός διερχόταν από το δικό μας ηλιακό σύστημα», δήλωσε ο Ντένις Μπόντεγουιτς του Πανεπιστημίου Όμπερν της Αλαμπάμα, επικεφαλής της μίας μελέτης.

Ο «Μπορίσοφ» έχει διάμετρο περίπου ενός χιλιομέτρου και για κάποιο λόγο εκτινάχθηκε μακριά από το δικό του σύστημα, κάνοντας ένα διαστρικό ταξίδι εκατομμυρίων ή και δισεκατομμυρίων ετών, που τον έφερε στη διαστημική «γειτονιά» μας. Η δεύτερη μελέτη, με επικεφαλής τον αστροβιολόγο Μάρτιν Γκόρντινερ του Κέντρου Διαστημικών Πτήσεων Goddard της NASA, αποκάλυψε ότι, παρά τις παραξενιές του, ο «Μπορίσοφ» έχει και ομοιότητες με τους κομήτες του ηλιακού μας συστήματος, αφού διαθέτει ανάλογη ποσότητα υδροκυάνιου.

Οι πρόσφατες παρατηρήσεις του κομήτη παρέχουν ενδείξεις ότι έχει αρχίσει να διασπάται σε τουλάχιστον δύο κομμάτια. Το πρώτο διαστρικό αντικείμενο, ο «Οουμουαμούα», που είχε γίνει αντιληπτός το 2017 να διασχίζει το ηλιακό μας σύστημα, δεν θεωρείται κομήτης, αλλά απομεινάρι από πλανήτη που διαλύθηκε και κάποιο κομμάτι του ξέφυγε στο διάστημα. Συνεπώς ο «Μπορίσοφ» είναι το δεύτερο διαστρικό αντικείμενο και ο πρώτος διαστρικός κομήτης στη διαστημική ιστορία.