Αγία Σοφία - Πρύτανης ΑΠΘ: Ένα μνημείο δεν μπορεί να χρησιμοποιείται ως εργαλείο άσκησης πολιτικής

«Ένα μνημείο με τέτοια μακραίωνη ιστορία δεν μπορεί να χρησιμοποιείται ως εργαλείο άσκησης πολιτικής. Θα πρέπει να αποτελεί σημείο συνάντησης μεταξύ των λαών και όχι πεδίο πολιτικής αντιπαράθεσης και διχασμού», επισήμανε ο πρύτανης του ΑΠΘ.

«Η Αγία Σοφία της Κωνσταντινούπολης αποτελεί αδιαμφισβήτητα ένα μνημείο παγκόσμιας ακτινοβολίας. Η μοναδική της αρχιτεκτονική και ο πλούσιος εσωτερικός της διάκοσμος την καθιστούν ένα παγκόσμιο αριστούργημα», σημείωσε, προσθέτοντας πως η ένταξη της Αγίας Σοφίας από το 1985 στον Κατάλογο των Μνημείων της Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO ως μουσείο «συνεπάγεται, εκτός των άλλων, συγκεκριμένες δεσμεύσεις και νομικές υποχρεώσεις από τη γείτονα χώρα».

Η δήλωση του Ερντογάν και το προεδρικό διάταγμα

«Αποφασίστηκε ότι η Αγία Σοφία θα τεθεί υπό την εποπτεία της Ντιγιανέτ (Διεύθυνση Θρησκευτικών Υποθέσεων) και θα ξανανοίξει για προσευχή», ανέφερε ο Ερντογάν σε μια ανακοίνωση που αναρτήθηκε στο Twitter.

Μάλιστα, ο Τούρκος πρόεδρος αναμένεται να προβεί στις 20:53 ώρα Ελλάδας την Παρασκευή και σε έκτακτο διάγγελμα προς τον τουρκικό λαό.

Νωρίτερα, το τουρκικό Συμβούλιο της Επικρατείας ακύρωσε την απόφαση του 1934 με την οποία η τότε τουρκική κυβέρνηση είχε μετατρέψει την Αγία Σοφία της Κωνσταντινούπολης σε μουσείο.

Στην απόφαση του τουρκικού ΣτΕ αναφέρεται ότι η Αγία Σοφία αποτελεί κτήμα του κοινοφελούς ιδρύματος που είχε ιδρύσει ο Σουλτάνος Μωάμεθ ο Πορθητής μετά την Άλωση της Κωνσταντινούπολης και είχε μετατρέψει τον ορθόδοξο ναό σε τέμενος.

Δείτε το προεδρικό διάταγμα:

Στο παρελθόν το 10ο Τμήμα του Ανώτατου Διοικητικού Δικαστηρίου της Τουρκίας είχε απορρίψει δύο φορές σχετικές προσφυγές. Η πρώτη στις 24 Ιουνίου του 2005 και αφορούσε την παύση ισχύος του διατάγματος του 1934.

Αντίστοιχα, το 2008, είχε κρίνει ότι δεν είναι αντίθετη προς τη νομοθεσία η χρήση του μνημείου ως μουσείο. Το ίδιο τμήμα έρχεται σήμερα, σε αντίθεση με τις προηγούμενές του αποφάσεις να ακυρώσει το διάταγμα του 1934 που φέρει την υπογραφή του ιδρυτή της Τουρκικής Δημοκρατίας Κεμάλ Ατατούρκ.

Υπενθυμίζεται ότι το ίδιο τμήμα του τουρκικού ΣτΕ είχε αποφασίσει στο παρελθόν την ακύρωση αντίστοιχης απόφασης του 1945 του Υπουργικού Συμβουλίου, που αφορούσε τη μετατροπή σε μουσείο της Μονής της Χώρας, του άλλου σημαντικού βυζαντινού μνημείου.

Η δίκη αυτή είχε ξεκινήσει και πάλι με προσφυγή του ίδιου συνδέσμου.

Δείτε στην παρακάτω gallery όλη την απόφαση του τουρκικού ΣτΕ:

Με την απόφαση αυτή το ανώτατο διοικητικό δικαστήριο της Τουρκίας έκρινε ουσιαστικά ότι το προεδρικό διάταγμα του Κεμάλ Ατατούρκ το 1934 δεν έχει ισχύ ανοίγοντας τον δρόμο για την λειτουργία του μνημείο ως τζαμί.

Η υπόθεση συζητήθηκε στις 2 Ιουλίου στο 10 τμήμα του τουρκικού Συμβουλίου της της Επικρατείας (Danistay), σε μία δίκη εξπρές που διήρκησε μόλις 17 λεπτά. Η δίκη αφορούσε μία παλιά προσφυγής του 2016 που έκανε ο, κατά τα άλλα άγνωστος, «Σύνδεσμος Προσφοράς στα Βακούφια, τα Ιστορικά Μνημεία και το Περιβάλλον».

Η παρέμβαση UNESCO

Σημειώνεται πως χτες, Πέμπτη, η UNESCO προέτρεψε την Άγκυρα να διεξαγάγει «διάλογο» προτού προχωρήσει σε οποιαδήποτε μετατροπή στο μουσείο της Αγίας Σοφίας.

Η Unesco τόνισε στο πρακτορείο ειδήσεων Reuters ότι η Αγία Σοφία έχει ενταχθεί στον κατάλογο των Μνημείων Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς ως μουσείο, γεγονός που συνεπάγεται ότι το κράτος όπου βρίσκεται έχει συγκεκριμένες δεσμεύσεις και νομικές υποχρεώσεις.

Αυτό σημαίνει πως το κράτος οφείλει «να διασφαλίζει ότι καμία μετατροπή δεν θα υπονομεύσει την εξέχουσα οικουμενική αξία κάθε μνημείου που έχει περιληφθεί στον κατάλογο στην επικράτειά του», εξήγησε η υπηρεσία του ΟΗΕ.