Σύνοδος Κορυφής για το Brexit: Πρώτη φορά χωρίς τη Μ. Βρετανία

Η πρώτη Σύνοδος Κορυφής χωρίς τη Βρετανία αλλά και η πρώτη στην ιστορία της Ένωσης που συνέρχεται η ειδική Σύνοδος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, όπως προβλέπεται από το άρθρο 50 της Συνθήκης για την ΕΕ αναμένεται να διεξαχθεί σε κλίμα ομοψυχίας καθώς οι κατευθυντήριες γραμμές συμφωνήθηκαν με μεγάλη συναίνεση των χωρών. Η επίσημη διαπραγμάτευση θα ξεκινήσει στις 22 Μαϊου.

«Υπάρχουν θέματα στα οποία τα κράτη μέλη δεν συμφωνούν. Προφανώς στο Brexit οι 27 έχουν την ίδια θέση», επισήμανε υψηλόβαθμος ευρωπαίος αξιωματούχος ο οποίος παράλληλα, ομολόγησε όμως πως οι προετοιμασίες για τη σημερινή Σύνοδο Κορυφής διέψευσαν τα προγνωστικά του και διεξήχθησαν χωρίς προβλήματα.

Οι κατευθυντήριες γραμμές των διαπραγματεύσεων διαρθρώνονται σε τρεις βασικούς άξονες:

1. Τη διασφάλιση των δικαιωμάτων των Ευρωπαίων πολιτών που ζουν, σπουδάζουν και εργάζονται στη Μεγάλη Βρετανία, καθώς και των Βρετανών πολιτών στα κράτη-μέλη της ΕΕ. Το θέμα αυτό ενδιαφέρει ιδιαίτερα την Ελλάδα, λόγω της παρουσίας περίπου 70.000 Ελλήνων στη Μεγάλη Βρετανία, καθώς και των πάνω από 40.000 Βρετανών που κατοικούν ή και έχουν ακίνητη ιδιοκτησία στην Ελλάδα.

2. Τις βρετανικές δημοσιονομικές υποχρεώσεις απέναντι στον προϋπολογισμό της ΕΕ (τρέχουσες αλλά και μετά την αποχώρηση, πέραν του 2019).

3. Τη διατήρηση των επιτευγμάτων της ειρηνευτικής διαδικασίας στην Ιρλανδία και το καθεστώς κυκλοφορίας στα σύνορα του Ηνωμένου Βασιλείου με τα κράτη-μέλη. Το ζήτημα αυτό αφορά κυρίως τα σύνορα Ιρλανδίας-Βόρειας Ιρλανδίας, Γιβραλτάρ-Ισπανίας και σε ένα μικρότερο βαθμό την Κύπρο και τις Βρετανικές Βάσεις στο νησί.

Ο επικεφαλής της διαπραγματευτικής ομάδας της ΕΕ, Μισέλ Μπαρνιέ Πηγή: Reuters

Οι ελληνικές θέσεις για το Brexit

Βασική ελληνική γραμμή στη σημερινή συζήτηση αποτελεί η θέση ότι οι διαπραγματεύσεις και τα αποτελέσματα της Συνόδου δεν συνιστούν προηγούμενο για άλλη πράξη της ΕΕ με τρίτες χώρες αλλά αφορούν μόνο την περίπτωση των σχέσεων Βρυξελλών - Λονδίνου. Η ελληνική διπλωματία, μάλιστα, κατάφερε η θέση αυτή να συμπεριληφθεί και ως δήλωση στα πρακτικά της Συνόδου.

Παράλληλα, μέριμνα της ελληνικής κυβέρνησης είναι τόσο η διασφάλιση των δικαιωμάτων των Ελλήνων που ζουν στη Μ. Βρετανία όσο και αυτή των οικονομικών και εμπορικών συμφερόντων ελληνικών επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται στη χώρα. Τέλος, ιδιαίτερο ενδιαφέρον υπάρχει και για τους τομείς των εξαγωγών αγροτικών και άλλων προϊόντων προς το Ηνωμένο Βασίλειο.

Σόιμπλε: here is no free lunch

Από πλευράς του ο υπουργός Οικονομικών της Γερμανίας, Β. Σόιμπλε κάλεσε την Βρετανία πρέπει να καταλάβει ότι δεν θα έχει κανένα πλεονέκτημα έναντι των 27 ομολόγων της στην Ευρωπαϊκή Ένωση αφού ολοκληρωθούν οι διαπραγματεύσεις για την αποχώρησή της από αυτή

«Τίποτα δεν είναι δωρεάν», ξεκαθάρισε ο Σόιμπλε σε μια συνέντευξή του που δημοσιεύεται στα έντυπα του ομίλου Funke χρησιμοποιώντας μια πολύ γνωστή έκφραση στα αγγλικά («There is no free lunch») και πρόσθεσε «οι Βρετανοί πρέπει να το ξέρουν αυτό».

«Δεν θέλουμε να αποδυναμώσουμε τη Βρετανία. Αλλά επίσης δεν θέλουμε να αποδυναμώσουμε την υπόλοιπη Ευρώπη. Η Βρετανία δεν πρέπει να έχει πλεονεκτήματα μετά την έξοδό της που δεν έχουν άλλες χώρες», προσέθεσε ο ισχυρός άντρας της Γερμανίας.

Από το Λονδίνο, η Βρετανίδα πρωθυπουργός κατηγόρησε την υπόλοιπη ΕΕ ότι «ενώνεται εναντίον» του Ηνωμένου Βασιλείου.

«Έχει δίκιο», απάντησε ευρωπαίος διπλωμάτης, συμβουλεύοντας την Μέι «να μην υποτιμά τη δέσμευση για ενότητα» που έχουν αναλάβει οι 27.

Κοινή θέση Ε.Ε

«Το Ηνωμένο Βασίλειο χρειάσθηκε εννέα μήνες για να ετοιμάσει την ανακοίνωση της αποχώρησής του», υπογράμμισε ειρωνικά ο υψηλόβαθμος ευρωπαίος αξιωματούχος. «Οι 27 θα έχουν μια κοινή θέση για το Brexit έναν μήνα αφότου» το Λονδίνο έθεσε επισήμως σε κίνηση, στις 29 Μαρτίου, τη διαδικασία της εξόδου του από την ΕΕ.

Αυτές οι «κατευθύνσεις» θα προσδιορίσουν τη «σταδιακή» προσέγγιση που προκρίνεται από τους Ευρωπαίους καθώς και την αρχή της «επαρκούς προόδου» που πρέπει να έχει πραγματοποιηθεί στις διαπραγματεύσεις για τη συμφωνία αποχώρησης πριν αρχίσουν οι συνομιλίες για τη «μελλοντική σχέση» ανάμεσα στην ΕΕ και το Ηνωμένο Βασίλειο.

Το «αγκάθι» των 60 δισεκατομμυρίων

«Πριν μιλήσουμε για το μέλλον μας, οφείλουμε να διευθετήσουμε τα ζητήματα του παρελθόντος», προειδοποίησε ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Ντόναλντ Τουσκ στην πρόσκληση την οποία απηύθυνε στους 27 ηγέτες για τη σημερινή σύνοδο κορυφής.

Σύμφωνα με τον Τουσκ, δεν είναι μόνο ένα «ζήτημα τακτικής»: «Δεδομένου του περιορισμένου χρόνου (δύο χρόνια σύμφωνα με το άρθρο 50 που αφορά την αποχώρηση ενός κράτους μέλους), είναι η μόνη δυνατή προσέγγιση».

Η ΕΕ των 27 θεωρεί ότι στη συμφωνία αποχώρησης πρέπει να λυθούν τρία σημαντικά και αλληλένδετα προβλήματα.

Ετοιμάζεται να υπερασπιστεί τα δικαιώματα των πολιτών, κυρίως των 3 εκατομμυρίων ευρωπαίων υπηκόων που ζουν ή εργάζονται στο Ηνωμένο Βασίλειο (αλλά και του ενός εκατομμυρίου Βρετανών που έχουν εγκατασταθεί στην υπόλοιπη ΕΕ).

Τα δύο μέρη πρέπει επίσης να βρουν ένα πεδίο συνεννόησης για την εξόφληση των λογαριασμών, ένα θέμα που είναι πιθανόν το πιο ευαίσθητο πολιτικά. Ο λογαριασμός αναμένεται αλμυρός για το Λονδίνο, καθώς υπολογίζεται σε περίπου 60 δισεκ. ευρώ.

Ολάντ: Το Brexit έχει τίμημα

Ο πρόεδρος της Γαλλίας Φρανσουά Ολάντ προειδοποίησε το Λονδίνο σήμερα ότι το Brexit "θα έχει αναπόφευκτα ένα τίμημα για το Ηνωμένο Βασίλειο", κατά την άφιξή του στη σύνοδο των "27" στις Βρυξέλλες.

"Θα υπάρξει αναπόφευκτα ένα κόστος για το Ηνωμένο Βασίλειο (...) Δεν πρέπει να είναι τιμωρία, όμως ταυτόχρονα είναι σαφές ότι η Ευρώπη θα υπερασπιστεί τα συμφέροντά της και ότι το Ηνωμένο Βασίλειο θα βρίσκεται σε λιγότερο καλή θέση αύριο, εκτός της Ευρωπαϊκής Ένωσης", τόνισε ο απερχόμενος Γάλλος πρόεδρος.

Το ιρλανδικό ζήτημα

«Θα είναι μια δύσκολη συζήτηση, για να δούμε ποια στοιχεία του παθητικού πρέπει να περιληφθούν και ποια θα εξαιρεθούν», προείπε ευρωπαίος διπλωμάτης.

Οι 27 θα κρίνουν οι ίδιοι την πρόοδο πριν περάσουν στην επόμενη φάση, ίσως πριν από το τέλος της χρονιάς, «αν τα πράγματα πάνε καλά», λέει ο υψηλόβαθμος ευρωπαίος αξιωματούχος.

Το τρίτο σημείο αφορά «το ιρλανδικό ζήτημα». Ουδείς επιθυμεί να δει να αποκαθίσταται ένα φυσικό σύνορο ανάμεσα στην Ιρλανδία και τη βρετανική επαρχία της Βόρειας Ιρλανδίας ούτε να αμφισβητηθούν οι ειρηνευτικές συμφωνίες που με κόπο επιτεύχθηκαν έπειτα από 30 χρόνια «Ταραχών» και περισσότερους από 3.000 νεκρούς.

(REUTERS/Hannah McKay)

Οι 27 θα πρέπει επίσης να αρχίσουν να εξετάζουν το ζήτημα των δύο ευρωπαϊκών υπηρεσιών που έχουν σήμερα την έδρα τους στο Λονδίνο, της Ευρωπαϊκής Αρχής Τραπεζών (ΕΑΤ, EBA) και του Ευρωπαϊκου Οργανισμού Φαρμάκων (EMA) που θα μετακομίσουν για να παραμείνουν στην επικράτεια της ΕΕ.

Οι Ευρωπαίοι ελπίζουν να αρχίσουν τις διαπραγματεύσεις μετά τις βρετανικές βουλευτικές εκλογές της 8ης Ιουνίου, τις οποίες προκήρυξε η Τερέζα Μέι για να ενισχύσει την πολιτική της στήριξη.