Γηραιότερη τελικά η Σελήνη απ' ό,τι νομίζαμε - Ο ρόλος που έπαιξε το σεληνιακό «restart»

Το φεγγάρι σχηματίστηκε στις πρώτες μέρες του ηλιακού συστήματος όταν ένας μεγάλος πρωτοπλανήτης με το όνομα Thea χτύπησε σε μια τότε εκδοχή της Γης, δημιουργώντας τον πλανήτη που γνωρίζουμε σήμερα και εκτοξεύοντας τεράστιες μάζες λιωμένου βράχου στο διάστημα.

Η εκτίναξη παγιδεύτηκε σε τροχιά γύρω από τη Γη πριν προλάβει να κρυώσει και συμπυκνωθεί στον δορυφόρο που περιφέρεται γύρω από τη Γη σε απόσταση περίπου 385.000 χιλιομέτρων κατά μέσο όρο.

Οι επιστήμονες αρχικά πίστευαν ότι αυτό συνέβη κάπου πριν από 4,35 δισεκατομμύρια χρόνια, με βάση την ηλικία των σεληνιακών δειγμάτων που ανακτήθηκαν κατά τη διάρκεια των αποστολών Apollo της NASA.

Ωστόσο, η εκ νέου ανάλυση των δειγμάτων του Apollo αποκάλυψε πρόσφατα μικροσκοπικές δομές, που ονομάζονται κρύσταλλοι ζιρκονίου, μέσα σε μερικά από τα πετρώματα, τα οποία είναι πολύ παλαιότερα από το υπόλοιπο υλικό του δείγματος.

Το 2017, μια μελέτη υπολόγισε ότι ορισμένοι από αυτούς τους κρυστάλλους θα μπορούσαν να είναι ηλικίας έως και 4,51 δισεκατομμυρίων ετών, που είναι μόνο περίπου 30 εκατομμύρια χρόνια νεότεροι από τη Γη. Και το 2023 μια άλλη μελέτη απέδειξε ότι άλλοι κρύσταλλοι χρονολογούνται πριν από τουλάχιστον 4,46 δισεκατομμύρια χρόνια.

Το μεγάλο restart της Σελήνης

Στη νέα μελέτη, που δημοσιεύτηκε στις 18 Δεκεμβρίου στο περιοδικό Nature, οι ερευνητές προτείνουν μια νέα εξήγηση για το γιατί αυτοί οι κρύσταλλοι είναι πολύ παλαιότεροι από τους σεληνιακούς βράχους. Χρησιμοποιώντας μοντέλα υπολογιστών, η ομάδα έδειξε ότι η Σελήνη πιθανότατα βίωσε ένα γεγονός επανατήξης, το οποίο ξαναμετέτρεψε τη σεληνιακή επιφάνεια σε λιωμένο βράχο πριν ψυχθεί ξανά, σχηματίζοντας τους γεμάτους κρυστάλλους βράχους που συλλέχθηκαν κατά τη διάρκεια των αποστολών του Apollo.

«Όταν αυτά τα υλικά θερμάνθηκαν, τα εσωτερικά ρολόγια τους έκαναν restart σε εκείνη την ώρα», είπε ο επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης Φρανσις Νίμο, πλανητικός επιστήμονας στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια Santa Cruz, στο Live Science. «Αλλά μερικά ζιργκόν κοντά στην επιφάνεια δεν θερμάνθηκαν ποτέ διατηρώντας, έτσι, τις μεγαλύτερες ηλικίες».

Το γεγονός της επανατήξης εξηγεί επίσης γιατί υπάρχουν λιγότεροι κρατήρες πρόσκρουσης στο φεγγάρι από ό,τι θα περίμεναν οι επιστήμονες εάν η Σελήνη ήταν μεγαλύτερη από 4,35 δισεκατομμύρια χρόνια, επειδή οιοδήποτε κρατήρες από τότε θα είχαν εξαφανιστεί από την επανατήξη, εξηγούν οι ερευνητές.

Η ιδέα της σεληνιακής επανατήξης προτάθηκε για πρώτη φορά από επιστήμονες το 2016. Αλλά η θεωρία έχει τύχει μικρής προσοχής από τότε.

Στη νέα μελέτη, η ομάδα προτείνει ότι το γεγονός θα μπορούσε να προκλήθηκε από «αποδιοργάνωση» της τροχιάς της Σελήνης, καθώς ο δορυφόρος της Γης παγιδεύτηκε σε μια βαρυτική διελκυστίνδα μεταξύ του πλανήτη μας και του Ήλιου. Αυτή η αποδιοργάνωση πιθανότατα προκλήθηκε καθώς η Σελήνη άρχισε να απομακρύνεται από τη Γη, κάτι που εξακολουθεί να κάνει μέχρι σήμερα.

Πόσο ετών είναι τελικά η Σελήνη

Παρόλο που η νέα μελέτη υποστηρίζει την ιδέα ότι το φεγγάρι είναι παλαιότερο από ό,τι πιστεύαμε προηγουμένως, δεν ρίχνει πολύ φως στην ακριβή ηλικία του δορυφόρου της Γης.

Οι ερευνητές εκτιμούν ότι το φεγγάρι θα μπορούσε να είναι οπουδήποτε μεταξύ 4,43 δισεκατομμυρίων και 4,53 δισεκατομμυρίων ετών, κάτι που δεν απέχει πολύ από αυτά που εκτιμούσαν προηγούμενες μελέτες.

Ωστόσο, τα 4,53 δισεκατομμύρια χρόνια είναι σχεδόν σίγουρα το ανώτατο όριο. «Αν το πιέσετε πολύ νωρίτερα, τότε αντιμετωπίζετε το πρόβλημα του φεγγαριού να είναι παλαιότερο από τη Γη, κάτι που θα ήταν δύσκολο να εξηγηθεί», είπε ο Νίμο.

Η πραγματική ηλικία της Σελήνης θα μπορούσε να αποκαλυφθεί στο μέλλον με την ανάλυση περισσότερων σεληνιακών δειγμάτων, όπως αυτά που έφερε πρόσφατα πίσω στη Γη η αποστολή Chang'e 6 της Κίνας.

Ωστόσο, ακόμη και έτσι, είναι απίθανο να μπορέσουμε να καταλήξουμε οριστικά σε μια ηλικία με λιγότερα από 5 εκ. χρόνια απόκλιση, είπε ο Νίμο.