Ο οικονομικός εθνικισμός και το «πικρό φάρμακο»: Πώς ετοιμάζεται η Ευρώπη για τις εκλογές στις ΗΠΑ

«Όποιος και να κερδίσει θα ισχύσει το “Πρώτα η Αμερική”» δήλωσε στο CNBC Ευρωπαίος αξιωματούχος, ο οποίος ζήτησε να μην κατονομαστεί.

«Η βασική ανησυχία των Αμερικανών είναι η οικονομία και η απάντηση σε αυτή την αγωνία θα πρέπει να είναι ο οικονομικός εθνικισμός. Δεν συμφωνώ με αυτό αλλά δεν βλέπω να υπάρχει τρόπος να το αποφύγουμε» τόνισε ο υψηλόβαθμος αξιωματούχος, ο οποίος λαμβάνει μέρος σε εμπιστευτικές συζητήσεις μεταξύ Ευρωπαίων ηγετών.

Την περασμένη εβδομάδα, ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών Κρίστιαν Λίντνερ δήλωσε ότι θα υπάρξουν αντίποινα σε περίπτωση που οι ΗΠΑ ξεκινήσουν εμπορικό «πόλεμο» με την Ευρωπαϊκή Ένωση.

«Σε μια τέτοια περίπτωση, απαιτούνται διπλωματικές προσπάθειες για να πειστεί ο όποιος νέος ένοικος του Λευκού Οίκου ότι δεν είναι προς το συμφέρον των ΗΠΑ να ξεκινήσουν εμπορικό πόλεμο με την Ε.Ε» είπε ο ίδιος σε ετήσια συνάντηση του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου στην Ουάσινγκτον.

ΗΠΑ και Ε.Ε. είναι πολύ στενοί οικονομικοί εταίροι, με την Κομισιόν να υπολογίζει το διμερές εμπόριο και οι εκατέρωθεν επενδύσεις ανήλθαν στο 1,2 τρισ. ευρώ το 2021.

Η Ευρώπη πιστεύει ότι η Χάρις θα συνεχίσει, τουλάχιστον έως ένα βαθμό, ορισμένες από τις πολιτικές του Τζο Μπάιντεν -κυρίως το νόμο για την Μείωση του Πληθωρισμού (IRA).

Πρόκειται για το μεγαλύτερο πρόγραμμα κρατικής χρηματοδότησης στην ιστορία των ΗΠΑ, που παρέχει κίνητρα αξίας περίπου 369 δισ. δολαρίων για την υποστήριξη της καινοτομίας, της παραγωγής και της πράσινης ενέργειας, το οποίο εκνεύρισε πολλούς Ευρωπαίους ηγέτες λόγω της «προστατευτικής φύσης» του, όπως υποστήριξαν.

Προσώρας, η ευρωπαϊκή βιομηχανία δεν φαίνεται να έχει δεχθεί καθοριστικό πλήγμα από το πρόγραμμα των ΗΠΑ, με αναλυτές να τονίζουν ότι η μετατόπιση της πράσινης ενέργειας στις ΗΠΑ δεν θα ωθήσει απαραίτητα τις εταιρείες να εγκαταλείψουν την Ευρώπη.

Σε περίπτωση εκλογής του Ντόναλντ Τραμπ, όμως, η πολιτική «Πρώτα η Αμερική» ενδεχομένως να προκαλέσει κλυδωνισμούς στο μπλοκ.

Ο πρώην πρόεδρος έχει ήδη απειλήσει να επιβάλλει επιπλέον φόρο 10% στα ευρωπαϊκά προϊόντα κάτι που θα πλήξει τις εξαγωγές προς τις ΗΠΑ και την ευστάθεια του ευρώ.

Η πρώτη θητεία του Ντόναλντ Τραμπ στον Λευκό Οίκο ήταν… δύσκολη για αρκετούς Ευρωπαίους ηγέτες, που εξέφραζαν κατά διαστήματα τις διαφωνίες τους για τον τρόπο που χειριζόταν θέματα εμπορίου, άμυνας και τεχνολογίας.

«Ο Τραμπ δεν μπορεί να μας εκπλήξει πλέον, ξέρουμε πώς να το διαχειριστούμε, τον έχουμε αντιμετωπίσει και παλαιότερα» είπε ανώτερος διπλωμάτης, μιλώντας στο CNBC.

Δεύτερος διπλωμάτης, ο οποίος επίσης δεν κατονομάζεται, φέρεται να είπε: «Δεν υπάρχει πανικός. Είμαστε πραγματιστές και βέβαια προετοιμαζόμαστε και για τα δύο σενάρια».

Υποστήριξε, επίσης, πως η Κομισιόν έχει ξεκινήσει να σχεδιάζει «τολμηρές πρωτοβουλίες», ανεξάρτητα με το ποιος θα είναι ο επόμενος πλανητάρχης.

«Πικρό φάρμακο ο Τραμπ»

Η πρώτη θητεία του Ντόναλντ Τραμπ στον Λευκό Οίκο είχε προκαλέσει μεγάλη αναστάτωση στις Βρυξέλλες, ωστόσο αυτή τη φορά υπάρχουν ορισμένοι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι που θεωρούν ότι o πρώην πρόεδρος είναι ένα πικρό αλλά απαραίτητο «φάρμακο» για το μπλοκ.

«Η επιστροφή του Τραμπ θα είναι ένα ωφέλιμο σοκ, που θα επιτρέψει στην Ευρωπαϊκή Ένωση να προχωρήσει μπροστά, όπως έγινε με την πανδημία και την ενεργειακή κρίση μετά από τον πόλεμο στην Ουκρανία» δήλωσε στο Politico ένας ανώτατος Ευρωπαίος αξιωματούχος, που ζήτησε να μην κατονομαστεί.

Ο Ρεπουμπλικανός υποψήφιος θα μπορούσε, δυνητικά, να αναγκάσει την Ευρωπαϊκή Ένωση να ξεπεράσει το διχασμό των τελευταίων ετών και να προχωρήσει ενωμένη μπροστά, δήλωσαν στην πολιτική ιστοσελίδα έξι Ευρωπαίοι διπλωμάτες.

Μια νίκη Τραμπ θα έκανε την Ευρώπη να αναλάβει αποφασιστική δράση για την άμυνα και να σκληρύνει τη στάση της απέναντι στην Κίνα.

Άλλωστε, ο πρώην πρόεδρος έχει κατηγορήσει πολλάκις τη Γηραιά Ήπειρο ότι δεν κάνει όσα πρέπει στον αμυντικό τομέα, απειλώντας μάλιστα να αποσύρει τις ΗΠΑ από τη συμμαχία του ΝΑΤΟ.

Δεδομένες θεωρούνται και οι εξελίξεις στην Ουκρανία, καθώς ο Τραμπ έχει δηλώσει μετ’ επιτάσεως ότι ο πόλεμος θα τελειώσει την επομένη της επανεκλογής του.

Δεν έχει διευκρινίσει, ωστόσο, πώς θα επιτευχθεί αυτός ο στόχος.

Ο Τραμπ θα «αφυπνίσει» τα ευρωπαϊκά κράτη αναφορικά με τις αμυντικές δαπάνες και θα προκαλέσει ένα «σοκ», που θα βοηθήσει να προχωρήσει αυτό το ντιμπέιτ.

«Σε αυτή την περιρρέουσα ατμόσφαιρα, όταν μερικές φορές φαίνεται ότι βρισκόμαστε στα πρόθυρα του Γ’ Παγκοσμίου Πολέμου, ο Τραμπ φαίνεται να αποστρέφεται τους πολέμους» είπε χαρακτηριστικά ένας αξιωματούχος.

Οι Ευρωπαίοι πολίτες προτιμούν Χάρις

Σε περίπτωση που ψήφιζαν στις αμερικανικές εκλογές οι Ευρωπαίοι πολίτες, τότε η νίκη της Κάμαλα Χάρις θα ήταν δεδομένη.

Όπως φαίνεται από δημοσκόπηση, το 69% των πολιτών της Δυτικής Ευρώπης θα στήριζε την υποψήφια των Δημοκρατικών, ποσοστό που πέφτει στο 46% για τη Δυτική Ευρώπη.

Αντίστοιχα, ο Τραμπ θα συγκέντρωνε 16% στη Δυτική Ευρώπη και 36% στην Ανατολική Ευρώπη, όπως αποκαλύπτει δημοσκόπηση των εταιρειών Novus και Gallup International που διενεργήθηκαν τον Οκτώβριο.

Το συναίσθημα αυτό φαίνεται ότι μοιράζονται και αρκετοί ηγέτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, με χαρακτηριστικό παράδειγμα τον Γερμανό Καγκελάριο Όλαφ Σολτς που είπε σε τηλεοπτική του συνέντευξη ότι η Κάμαλα Χάρις θα συνεχίσει «αυτά που είναι σημαντικά για εμάς» -δηλαδή την διατλαντική συνεργασία.

Άλλοι βέβαια θα ανοίξουν σαμπάνιες σε περίπτωση νίκης του Τραμπ, όπως έχει δηλώσει ξεκάθαρα ο πρωθυπουργός της Ουγγαρίας Βίκτορ Όρμπαν.

Ποια θα ήταν η αντίδραση, όμως, της Ευρώπης σε μια νίκη Χάρις;

«Ένας αναστεναγμός ανακούφισης φυσικά» είπε στη Deutsche Welle o Στίβεν Μπλόκμαν, ανώτερος αναλυτής του Κέντρου Ευρωπαϊκών Σπουδών με έδρα τις Βρυξέλλες.

Υπάρχουν όμως και αναλυτές που είναι πιο επιφυλακτικοί, καθώς εκτιμούν ότι και οι δύο υποψήφιοι θα έχουν νέα αιτήματα από την Ευρωπαϊκή Ένωση σε περίπτωση νίκης τους.

«Πρέπει να είμαστε προετοιμασμένοι και για τα δύο σενάρια των εκλογών. Είναι προς το συμφέρον μας να έχουμε τις στενότερες δυνατές σχέσεις με τις ΗΠΑ, ανεξάρτητα με το ποιος βρίσκεται στον Λευκό Οίκο» είπε ο συντηρητικός Γερμανός και επικεφαλής της Επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων του Ευρωκοινοβουλίου Ντέιβιντ Μακάλιστερ.

«Ο τρόπος θα είναι διαφορετικός αλλά είμαι βέβαιος ότι και μια κυβέρνηση Χάρις θα ζητούσε από τους Ευρωπαίους να κάνουν περισσότερα για την ασφάλεια και την άμυνα» καταλήγει ο αναλυτής.