Ανάλυση: Ο Νετανιάχου ρισκάρει έναν περιφερειακό πόλεμο για την πολιτική του επιβίωση

Στοχεύοντας αυτούς τους δύο ηγέτες, η ισραηλινή κυβέρνηση έδειξε ότι είναι πρόθυμη να διακινδυνεύσει την κλιμάκωση της σύγκρουσης σε νέα μέτωπα, σημειώνει σε ανάλυσή του το The Conversation. Και αυτό παρά το γεγονός ότι τους τελευταίους μήνες ανώτερα στελέχη των ενόπλων δυνάμεων αμφισβήτησαν το κατά πόσο οι Ισραηλινές Δυνάμεις Άμυνας είναι επαρκώς προετοιμασμένες, μετά από εννέα μήνες αντιπαράθεσης στη Γάζα, για έναν πόλεμο πλήρους κλίμακας στο Λίβανο ή αλλού.

Ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου πιθανώς στοιχηματίζει ότι το Ιράν και η Χεζμπολάχ δεν έχουν σκοπό να ξεκινήσουν πόλεμο πλήρους κλίμακας και προτιμούν να συνεχίσουν μια πολιτική συνεχούς φθοράς εναντίον του Ισραήλ. Αν είναι έτσι, πρόκειται για μια ριψοκίνδυνη στρατηγική και κάθε λάθος υπολογισμός θα μπορούσε να είναι καταστροφικός.

Μια ριψοκίνδυνη κίνηση

Ο Σουκρ δολοφονήθηκε στο πλαίσιο των «μία σου και μία μου» εχθροπραξιών μεταξύ του Ισραήλ και της Χεζμπολάχ που συνεχίζονται από τις 8 Οκτωβρίου, την επομένη της επίθεσης τρομοκρατών της Χαμάς στο Ισραήλ, η οποία προκάλεσε τη σφοδρή και συνεχιζόμενη απάντηση στη Γάζα. Συγκεκριμένα, ήταν αντίποινα για τη δολοφονία 12 παιδιών στις 28 Ιουλίου στα ελεγχόμενα από το Ισραήλ Yψίπεδα του Γκολάν, η οποία αποδόθηκε στη Χεζμπολάχ.

Η δολοφονία στη Βηρυτό ήταν μια τολμηρή και ριψοκίνδυνη κίνηση του Ισραήλ, που πραγματοποιήθηκε μέρα μεσημέρι, παρά τις επανειλημμένες εκκλήσεις των ΗΠΑ και άλλων δυτικών χωρών να μην στοχεύσουν την πρωτεύουσα του Λιβάνου.

Πραγματοποιώντας την επιχείρηση στη Βηρυτό, το Ισραήλ ξεπέρασε τα όρια των «κανόνων του παιχνιδιού» στον πόλεμο φθοράς με τη Χεζμπολάχ μετά τις 7 Οκτωβρίου. Μέχρι τώρα, η πρωτεύουσα του Λιβάνου είχε στοχοποιηθεί μόνο μία φορά από το Ισραήλ με τη δολοφονία στις 2 Ιανουαρίου του Σάλεχ αλ Αρούρι, ενός άλλου ηγέτη της Χαμάς, όχι μακριά από το σημείο όπου σκοτώθηκε ο Σουκρ.

Τότε, θεωρήθηκε ότι η Χεζμπολάχ δεν θα κλιμάκωνε τη σύγκρουση για χάρη του θανάτου ενός Παλαιστίνιου ηγέτη, όσο σημαντικός κι αν ήταν.

Αλλά δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η Χεζμπολάχ θα απαντήσει σε αυτή τη νέα επίθεση – τα ερωτήματα είναι πώς και πότε, και αν η απάντησή της θα φέρει τους αντιπάλους ένα ακόμη βήμα πιο κοντά σε έναν πλήρη πόλεμο.

Το Ιράν σε αμήχανη θέση

Η δολοφονία του Χανίγια στην Τεχεράνη έγινε στο πλαίσιο της δηλωμένης δέσμευσης του Ισραήλ να σκοτώσει όλους τους ηγέτες της Χαμάς που εμπλέκονται στη σφαγή της 7ης Οκτωβρίου, αν και η χώρα δεν ανέλαβε επίσημα την ευθύνη για το χτύπημα, όπως είναι η συνήθης πρακτική της.

Το Ισραήλ φέρεται να εγγυήθηκε στο Κατάρ, τη χώρα όπου ζούσε εξόριστος ο Χανίγα, ότι δεν θα στοχοποιούσε ηγέτες της Χαμάς εντός των συνόρων του. Το Ισραήλ επέλεξε επίσης να μην σκοτώσει τον Χανίγια κατά τη διάρκεια της πρόσφατης επίσκεψής του στην Τουρκία, ενδεχομένως για να μην χαλάσει περαιτέρω το κλίμα με τον Τούρκο πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.

Αντιθέτως, φαίνεται ότι το Ισραήλ περίμενε την κατάλληλη ευκαιρία σε ένα διαφορετικό σημείο που θα έστελνε ένα σαφές μήνυμα, όχι μόνο στη Χαμάς αλλά ευρύτερα στον βασικό περιφερειακό αντίπαλο του Ισραήλ και κύριο χορηγό της Χαμάς, το Ιράν.

Η δολοφονία του Χανίγια στην Τεχεράνη φέρνει το ιρανικό καθεστώς σε αμήχανη θέση. Το χτύπημα από μια ξένη χώρα παραβίασε ανοιχτά την κυριαρχία του Ιράν την ώρα που το καθεστώς ετοιμαζόταν να γιορτάσει τον διορισμό ενός νέου προέδρου. Ο επικεφαλής της Χαμάς ήταν μεταξύ των διεθνών αξιωματούχων που είχαν προσκληθεί στην ορκωμοσία.

Η επίθεση καταδεικνύει δύο πράγματα: Την τρωτότητα του Ιράν και την ικανότητα του Ισραήλ να πραγματοποιήσει μια επίθεση βασισμένη σε ακριβείς πληροφορίες και ανώτερη τεχνολογία. Σε κάθε περίπτωση, εκθέτει τις αδυναμίες του ιρανικού καθεστώτος.

Την τελευταία φορά που το Ιράν ισχυρίστηκε ότι η κυριαρχία του παραβιάστηκε από το Ισραήλ – κατά την επίθεση της 1ης Απριλίου στην πρεσβεία του στη Δαμασκό – απάντησε με την εκτόξευση εκατοντάδων πυραύλων και επιθετικών drones κατά του Ισραήλ.

Το Ιράν θα μπορούσε αυτή τη φορά να χρησιμοποιήσει τους πληρεξούσιούς του, όπως τη Χεζμπολάχ, ή να απαντήσει άμεσα, χρησιμοποιώντας τον δικό του στρατό από το έδαφός του, όπως έκανε τον Απρίλιο. Στις 31 Ιουλίου, αναφέρθηκε ότι ο ανώτατος ηγέτης του Ιράν, Αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ, διέταξε άμεσο χτύπημα.

Εσωτερικά ρήγματα στο Ισραήλ

Οι δολοφονίες, είναι ασφαλές να υποθέσει κανείς ότι έχουν κλείσει την πόρτα σε οποιαδήποτε συμφωνία κατάπαυσης του πυρός στη Γάζα, συμπεριλαμβανομένης της απελευθέρωσης των ισραηλινών ομήρων, σύντομα. Καθιστούν επίσης τον πόλεμο φθοράς μεταξύ του Ισραήλ και της Χεζμπολάχ πιο ασταθή και πιο επικίνδυνο.

Όλα τα μέρη, συμπεριλαμβανομένου του Ισραήλ, φαίνεται να γνωρίζουν ότι ο πόλεμος πλήρους κλίμακας δεν είναι προς το συμφέρον κανενός, γεγονός που εξηγεί γιατί έχουμε φτάσει σε αυτό το επίπεδο κλιμάκωσης, παρά τους μήνες συνεχόμενων προκλήσεων από όλους τους εμπλεκόμενους.

Αλλά την ίδια στιγμή, η περιοχή πλησιάζει προς αυτή την πιθανότητα· η Μέση Ανατολή βρίσκεται σε μια στιγμή ακραίας αστάθειας.

Και όλα αυτά συμβαίνουν ενώ, στο εσωτερικό, το Ισραήλ αντιμετωπίζει μεγάλες προκλήσεις για το πολιτικό του σύστημα και το κράτος δικαίου. Ο πόλεμος στη Γάζα έφερε στο προσκήνιο δυνάμεις εντός της ισραηλινής κοινωνίας που επιδιώκουν ανοιχτά να αλλάξουν το πολιτικό σύστημα και να αμφισβητήσουν τόσο τη δομή διοίκησης όσο και τη μαχητική κουλτούρα του στρατού.

Τα πρόσφατα επεισόδια μεταξύ διαδηλωτών υποκινούμενων από ακροδεξιούς βουλευτές της Κνεσέτ και της στρατονόμων που διερευνούσαν κατηγορίες για βασανιστήρια και σεξουαλική επίθεση κατά κρατουμένων της Χαμάς στο Ισραήλ, είναι μόνο ένα παράδειγμα των ρωγμών που αναπτύσσονται στο εσωτερικό της εβραϊκής-ισραηλινής κοινωνίας.

Προς έναν πλήρη πόλεμο;

Ο Νετανιάχου, ο οποίος, σύμφωνα με τους επικριτές του, έχει ως κύριο κίνητρο την επιθυμία του να παραμείνει στην εξουσία, έχτισε την καριέρα του εκμεταλλευόμενος εσωτερικές διαιρέσεις. Η εξάρτησή του από τα ακροδεξιά μέλη της κυβέρνησής του, σε συνδυασμό με την εκμετάλλευση των εσωτερικών εντάσεων στο Ισραήλ, έχουν επιδεινώσει τις διαιρέσεις.

Η απόφασή του να εγκρίνει τις δολοφονίες στη Βηρυτό και το Ιράν θα πρέπει να γίνει κατανοητή στο πλαίσιο του αγώνα του για την πολιτική του επιβίωση. Η τελευταία εξαρτάται από την υποστήριξη των ακροδεξιών κομμάτων που επιδιώκουν τη συνέχιση και την επέκταση του πολέμου και τα οποία ζητούν ανοιχτά μια πιο επιθετική στάση απέναντι στη Χεζμπολάχ και το Ιράν.

Ταυτόχρονα, η κοινή γνώμη στο Ισραήλ υποστηρίζει την αντιμετώπιση της Χεζμπολάχ με «πλήρη ισχύ», χωρίς να λαμβάνει υπόψη το γεγονός ότι μια τέτοια ενέργεια θα ήταν πιθανότατα καταστροφική για τη Χεζμπολάχ και τον Λίβανο και θα είχε τεράστιο ανθρώπινο και υποδομικό κόστος για το Ισραήλ.

Ο Νετανιάχου στηρίζεται στο γεγονός ότι μέχρι στιγμής το Ιράν και η Χεζμπολάχ δεν έχουν δείξει διάθεση για έναν πλήρη πόλεμο, παρά το γεγονός ότι η Χεζμπολάχ έχει δηλώσει ότι είναι προετοιμασμένη γι' αυτόν. Το Ισραήλ επίσης δεν έχει δείξει διάθεση για έναν πλήρη πόλεμο σε πολλαπλά μέτωπα. Ωστόσο γεγονότα όπως οι δολοφονίες των τελευταίων ημερών μπορούν να οδηγήσουν σε ένα καθοδικό σπιράλ που θα είναι δύσκολο να ελεγχθεί.