Ποια γραμμή κρατά η Ουάσιγκτον κατά της παγκόσμιας διαφθοράς

Από την Αγία Πετρούπολη της Ρωσίας, όπου βρίσκεται για να παρακολουθήσει τις εργασίες του επίσημου φόρουμ του ΟΗΕ κατά της διαφθοράς, ο υψηλόβαθμος αξιωματούχος του αμερικανικού υπουργείου Εξωτερικών και πρώην πρέσβης των ΗΠΑ στην Ισλανδία, αναφέρθηκε αρχικά στη σημασία που έχει η κατανόηση εκ μέρους όλων ότι η διαφθορά εμποδίζει την οικονομική ανάπτυξη, υπονομεύει το κράτος Δικαίου, πλήττει τις ευπαθείς κοινωνικές ομάδες, διαλύει την εμπιστοσύνη των πολιτών στους θεσμούς και διευκολύνει το έγκλημα.

Με τα παραπάνω ως γενική τοποθέτηση, ο Πρέσβης Αρεάγκα εξειδίκευσε τις δύο βασικές λειτουργίες που, κατά την άποψη της αμερικανικής κυβέρνησης, επιτελούνται σε μια τέτοιου μεγέθους σύναξη κρατών. (Σημειώνεται ότι στη συνδιάσκεψη συμμετέχουν εκπρόσωποι 177 κρατών μελών του ΟΗΕ).

Οι «επιθυμητές» λειτουργίες

Ως πρώτη ανέφερε τη θέσπιση ενός πλαισίου πρότυπων κανόνων για την πάταξη της διαφθοράς, που όλοι δέχονται ότι είναι δεσμευτικοί για τις χώρες τους.

Τόνισε δε ότι το πιο ενδιαφέρον στοιχείο του κοινού αυτού δεσμευτικού πλαισίου είναι ο μηχανισμός αξιολόγησης μεταξύ των συμβαλλόμενων κρατών, δηλαδή η διαδικασία όπου αλληλοεξετάζεται η τήρηση των συμφωνηθέντων πρότυπων κανόνων (peer review). Με αυτόν τον τρόπο, όπως εξήγησε, ενθαρρύνονται τα κράτη μέλη να εφαρμόσουν ή να βελτιώσουν, όπου χρειάζεται, τη σχετική νομοθεσία τους.

Ως δεύτερη λειτουργία, ο Αμερικανός αξιωματούχος ανέφερε την ανάγκη συναντίληψης όσον αφορά στο ζήτημα της ανάκτησης/δήμευσης περιουσιακών στοιχείων, δηλαδή της ικανότητας των κρατικών αρχών να αποδίδουν στα θύματα τα περιουσιακά στοιχεία που απέσπασν τα κυκλώματα διαφθοράς. Ως παράδειγμα έφερε το εμπόριο άγριας πανίδας και χλωρίδας (wildlife trafficking), που, όπως είπε, απειλεί τους φυσικούς πόρους του πλανήτη.

Ο φωτογραφικός φακός συλλαμβάνει τον παγετώνα Solheimajokull στην Ισλανδία, στις 16 Οκτωβρίου 2015, με αφορμή την είδηση πως ο πάγος έχει υποχωρήσει περισσότερο από ένα χλμ. από τότε που ξεκίνησαν οι ετήσιες μετρήσεις, το 1931. Πριν αναλάβει επιτελική θέση στο Γραφείο Διεθνών Υποθέσεων Ναρκωτικών και Επιβολής του Νόμου του Υπουργείου Εξωτερικών των ΗΠΑ (INL), ο Λουίς Αρεάγκα υπηρέτησε ως πρέσβης στο Ρέικιαβικ της Ισλανδίας μεταξύ 2010-2013, περίοδο κατά την οποία η ισλανδική δικαιοσύνη ενεργοποίησε σειρά διώξεων κατά τραπεζιτών που θεωρήθηκαν υπεύθυνοι για τη χρηματοπιστωτική κατάρρευση του 2008. Ο πάγος ανάμεσα σε πολίτες και κυβερνήσεις δεν έχει λιώσει, παρά την αυξημένη κινητικότητα των εθνικών αρχών ανά τον κόσμο σε θέματα οικονομικής διαφθοράς, καθώς η απόδοση των ευθυνών εξακολουθεί να θυμίζει τοπίο στην ομίχλη - Πηγή: REUTERS/Thibault Camus

Ένα χαρτοφυλάκιο με παρελθόν...

Ο Πρέσβης Αρεάγκα εκπροσωπεί τις ΗΠΑ στην 6η Σύνοδο της Διάσκεψης των Κρατών Μερών (σ.σ. συμβαλλομένων κρατών) για τη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών κατά της Διαφθοράς (6th Session of the Conference of the State Parties to the United Nations Convention against Corruption), η οποία πραγματοποιείται στην Αγία Πετρούπολη της Ρωσίας από 2 έως 6 Νοεμβρίου 2015.

Ο Αρεάγκα διορίστηκε τον Νοέμβριο του 2013 από τον Πρόεδρο Ομπάμα στη θέση του πρώτου αναπληρωτή βοηθού γενικού γραμματέα στο Γραφείο Διεθνών Υποθέσεων Ναρκωτικών και Επιβολής του Νόμου του Υπουργείου Εξωτερικών των ΗΠΑ (INL).

Προηγουμένως, υπηρέτησε ως πρέσβης των ΗΠΑ στην Ισλανδία. Η θητεία του εκεί κάλυψε τα έτη 2010-2013, εποχή κατά την οποία η ισλανδική οικονομία άρχισε να ανακάμπτει από τη χρεοκοπία των τραπεζών της και εποχή κατά την οποία κορυφώθηκαν οι δικαστικές διώξεις κατά των όσων θεωρήθηκαν υπεύθυνοι.

Το INL υπάγεται στον Αμερικανό υφυπουργό Εξωτερικών αρμόδιο για την Προστασία του Πολίτη, τη Δημοκρατία και τα Ανθρώπινα Δικαιώματα. Δεν αποτελεί υπηρεσία επιβολής του νόμου, αλλά διαχειρίζεται πλήθος προγραμμάτων εκπαίδευσης για την επιβολή του νόμου σε περισσότερες από ενενήντα χώρες.

Διεθνές έγκλημα, ναρκωτικά, παγκόσμια αστάθεια είναι το τρίπτυχο των στόχων του INL, ώστε «οι Αμερικανοί να νιώθουν ασφαλείς» και «να μειώνεται ο όγκος των εγκληματικών δραστηριοτήτων και των ναρκωτικών που φτάνουν στις αμερικανικές ακτές».

Τα παραπάνω περιγράφονται σε τέσσερα πεδία δράσης: i) καταπολέμηση της εγκληματικότητας και της διαφθοράς, ii) καταπολέμηση του εγκλήματος που σχετίζεται με τα ναρκωτικά και ενδυνάμωση των αστυνομικών θεσμών, iii) υποστήριξη της δικαιοσύνης και των δικαιωμάτων, iv) συνεργασίες.

Πίσω από κάθε πεδίο δράσης καταγράφεται η επιθυμία της Ουάσιγκτον «να παράσχει πρότυπα καταπολέμησης της διαφθοράς σε ξένες κυβερνήσεις για όλο το φάσμα της ποινικής δικαιοσύνης».

Ουσιαστικά, όπως η Γερμανία διεκδικεί ρόλο καθοδηγητή της Ευρώπης για τη μεταρρύθμιση της οικονομίας, έτσι και οι ΗΠΑ διεκδικούν αντίστοιχο ρόλο για ολόκληρο τον πλανήτη για την μεταρρύθμιση της ασφάλειας. Όπως το έθεσε ο Λουίς Αρεάγκα τον περασμένο Απρίλιο από την Ντόχα του Κατάρ και το 13ο Κογκρέσο του ΟΗΕ για την Πρόληψη του Εγκλήματος και την Ποινική Δικαιοσύνη, «οι ΗΠΑ δεσμεύονται να συνεργαστούν με τους διεθνείς εταίρους για την αντιμετώπιση της πολυεπίπεδης μεταρρύθμισης στον τομέα της ασφάλειας, από το επίπεδο της κοινότητας και της αστυνομίας έως τα δικαστήρια και τα σωφρονιστικά συστήματα».

... και μέλλον

Πέραν από τις υποθέσεις ναρκωτικών, το INL παρακολουθεί τις υποθέσεις διαφθοράς (όπου ορίζει την υψηλού επιπέδου διαφθορά ως «κλεπτοκρατία»), το ξέπλυμα χρήματος, τη χρηματοδότηση τρομοκρατικών οργανώσεων, την παραβίαση των πνευματικών δικαιωμάτων και τις κυβερνοεπιθέσεις, τη συνοριακή ασφάλεια και την παράνομη διακίνηση ανθρώπων και το περιβαλλοντικό έγκλημα.

Ειδικά για τις υποθέσεις διαφθοράς με αφορμή τις οποίες βρίσκεται ο Λουίς Αρεάγκα στη Ρωσία, το INL τονίζει την ανάγκη «να ενωθούν οι κυβερνήσεις υπό κοινές δεσμεύσεις», ώστε «να ανοίξει η πόρτα για καλύτερη διμερή και πολυμερή συνεργασία σε παραδοσιακά τοπικά μέτωπα». Τονίζει, επίσης, τη σημασία της βοήθειας προς τις κυβερνήσεις για να μπορέσουν αυτές να ανταποκριθούν στις δεσμεύσεις -στο βαθμό που υπάρχει «πολιτική βούληση», όπως γίνεται χαρακτηριστικά λόγος. Εξηγεί τη σημασία που έχει «η κινητοποίησης της κοινής γνώμης και του ιδιωτικού τομέα» και διακηρύυτει την πρόθεση να καταστεί η αμερικανική κυβέρνηση «παράδειγμα για τον κόσμο» στην καταπολέμηση της διαφθοράς.

Αξίζει εδώ κανείς να θυμηθεί την πιο εμβληματική περίπτωση ξεπλύματος μαύρου χρήματος που απασχόλησε την αμερικανική Δικαιοσύνη τα τελευταία χρόνια. Το 2012, το υπουργείο Δικαιοσύνης των ΗΠΑ επέβαλλε πρόστιμο-μαμούθ 1,921 δισ. δολαρίων στη βρετανική HSBC για ξέπλυμα 881 εκατ. δολαρίων από συναλλαγές της αμερικανικής θυγατρικής της με μεξικανικά καρτέλ ναρκωτικών το 2006-2009, καθώς και για τις συναλλαγές 660 εκατ. δολαρίων από τα μέσα του ’90 έως το 2006 με πελάτες από Κούβα, Λιβυή, Ιράν και Βιρμανία. Η θυγατρική απέκρυβε όλα αυτά τα χρόνια τη χώρα προέλευσης των συναλλαγών, παραβιάζοντας το αμερικανικό εμπάργκο που είχε επιβληθεί στις συγκεκριμένες χώρες.

Τα επόμενα δύο χρόνια, οι διώξεις κατά μεγάλων τραπεζών από τις αμερικανικές αρχές εντάθηκαν. Πολλοί είδαν σε αυτήν την εξέλιξη την προσπάθεια της κυβέρνησης Ομπάμα να πάρει με το μέρος της την πληττόμενη από την κρίση μεσαία τάξη των ΗΠΑ, αναζητώντας τους υπαίτιους της χρηματοπιστωτικής κατάρρευσης ανάμεσα στα golden boys της Wall Street.

Φωτογραφία τραβηγμένη στις 19 Οκτωβρίου 2015 απεικονίζει επετειακές σφραγίδες με τα πρόσωπα του Αμερικανού προέδρου Μπαράκ Ομπάμα, του Κινέζου προέδρου Σι Ζινπίνγκ και του Ρώσου προέδρου Βλαντιμίρ Πούτιν, που φτιάχτηκαν με αφορμή τη διεξαγωγή της 11ης συνόδου των G20 στο Χανγκζού της Κίνας τον Νοέμβριο του 2016. Οι αναλυτές εκτιμούν ότι, αν και παραμένει ανοιχτή σε προτάσεις, η κινεζική προεδρία των G20 δεν θα προσθέσει αμφιλεγόμενα ζητήματα προς συζήτηση στην ατζέντα που έχει διαμορφωθεί τα τελευταία χρόνια και η οποία περιλαμβάνει ένα ευρύ θεματολόγιο, από το διεθνές εμπόριο και την ενεργειακή πολιτική έως τα σχήματα φορολόγησης και την πάταξη της διαφθοράς – Πηγή: REUTERS/Stringer

Η διαφθορά στο στόχαστρο ελέω κρίσης

Το ξέσπασμα της κρίσης και η ύφεση που ακολούθησε ανέδειξε εκτός από τις ασυμμετρίες του χρηματοπιστωτικού συστήματος, πλήθος ζητημάτων που στην πορεία των πραγμάτων συνδέθηκαν με τη διαφθορά.

Από τα ανοιχτά γεωπολιτικά μέτωπα έως το τραπεζικό σκάνδαλο της χειραγώγησης του Libor και από το σκάνδαλο των ρύπων της Volskwagen έως τα κινεζικά τελωνεία και από την αφερεγγυότητα των συστημικών και περιφερειακών τραπεζών της Ευρωζώνης έως τα LuxLeaks και τα σχήματα φοροαποφυγής πολυεθνικών κολοσσών ένθεν κακείθεν του Ατλαντικού, τα φαινόμενα διαφθοράς δοκιμάζουν τις ήδη εύθραυστες ισορροπίες της παγκόσμιας οικονομικής ανάκαμψης, όπου η αναζήτηση ρευστότητας μοιάζει με το Άγιο Δισκοπότηρο της χρηματοοικονομικής δραστηριότητας.

Έχοντας ενσωματώσει το κόστος της διάσωσης του χρηματοπιστωτικού συστήματος στους κρατικούς προϋπολογισμούς, οι δυτικές κυβερνήσεις βρίσκονται υπό την πίεση των ψηφοφόρων/φορολογουμένων.

Τα τελευταία χρόνια οι αποκαλύψεις για διαφθορά μεγάλων πολυεθνικών ομίλων διαδέχονται η μία την άλλη. Οι παρατυπίες και παρανομίες στο υψηλότερο επιχειρηματικό επίπεδο και ιδίως αυτές που έχουν σχέση με την φοροδιαφυγή/φοροαποφυγή, βρίσκουν ευκολότερα απ’ ότι στο παρελθόν θέση στα διεθνή πρωτοσέλιδα. Από το 2010 η καταπολέμηση της διαφθοράς αποτελεί κεντρικό θέμα στην ατζέντα των G20, χωρίς βεβαίως να λείπουν οι κριτικές φωνές που κάνουν λόγο για άτολμη έως και υποκριτική στάση των ηγετών σε Ανατολή και Δύση.

Όχι τυχαία, λοιπόν, η μεταρρύθμιση των σχετιζομένων με την ασφάλεια πολιτικών περνά πλέον από την οικονομία. Η διακήρυξη της Ντόχα, όπως υιοθετήθηκε από το 13ο Συνέδριο Εγκλήματος του ΟΗΕ, είναι σαφής: Τα κράτη μέλη δεσμεύονται να προσπαθήσουν μεταξύ άλλων:

«Να ενοποιήσουν τις στρατηγικές πρόληψης του εγκλήματος και της ποινικής δικαιοσύνης σε όλες τις σχετικές κοινωνικές και οικονομικές πολιτικές και προγράμματα, με ιδιαίτερη έμφαση στα προγράμματα που επικεντρώνονται στην αύξηση των ευκαιριών εκπαίδευσης και απασχόλησης για τους νέους και νεαρούς ενήλικες».

«Να αναπτύξουν στρατηγικές για την πρόληψη και την καταπολέμηση όλων των παράνομων χρηματοοικονομικών ροών, υπογραμμίζοντας την επείγουσα ανάγκη να υιοθετηθούν πιο αποτελεσματικά μέτρα για την καταπολέμηση των οικονομικών και χρηματοπιστωτικών εγκλημάτων, συμπεριλαμβανομένων της απάτης, καθώς και των φορολογικών και εταιρικών εγκλημάτων, ειδικά στην υπερεθνική διάσταση αυτών».

«Να προωθήσουν την κουλτούρα της νομιμότητας που στηρίζεται στην προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και του κράτους δικαίου και που ταυτόχρονα σέβεται την πολιτιστική ταυτότητα -με ιδιαίτερη έμφαση στα παιδιά και τη νεολαία, επιδιώκοντας τη στήριξη της κοινωνίας των πολιτών- και εντατικοποιεί της προσπάθειες πρόληψης και τα μέτρα εκείνα που στοχεύουν και κάνουν πλήρη χρήση του οικογενειακού δυναμικού, των σχολείων, των θρησκευτικών και πολιτιστικών ιδρυμάτων, των κοινοτικών οργανισμών και τον ιδιωτικό τομέα, προκειμένου να αντιμετωπιστούν τα βαθύτερα κοινωνικά και οικονομικά αίτια της εγκληματικότητας».

Τα παραπάνω προαναγγέλθηκαν στο περυσινό κάλεσμα του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ, Μπαν Κι-Μουν (Ban Ki-moon) με αφορμή τη Διεθνή Ημέρα κατά της Διαφθοράς (9 Δεκεμβρίου), «να βοηθήσουμε στον τερματισμό της διαφθοράς, και να ενωθούμε για την παγκόσμια δικαιοσύνη και ισότητα. Ο κόσμος μας και οι λαοί του δεν μπορούν πλέον να αντέξουν οικονομικά, ούτε να ανεχτούν τη διαφθορά».

Τι (δεν) λένε για τη διαφθορά στην Ευρώπη

Στο κλίμα αυτό, οι περισσότερες ερωτήσεις περί διαφθοράς, που απηύθυναν οι δημοσιογράφοι στον Λουίς Αρεάγκα, είχαν σημείο αναφοράς τις εξελίξεις στις χώρες τους.

Ο Αμερικανός αξιωματούχος με διπλωματικό τρόπο δεν υπεισήλθε σε λεπτομέρειες επί των συγκεκριμένων θεμάτων. Ερωτηθείς, φερ’ ειπείν, για τη διαφθορά στην Ελλάδα υπό το φως της οικονομικής κρίσης και του προσφυγικού, ο Αρεάγκα απάντησε ότι δεν είναι σε θέση να εκφέρει άποψη και παρέπεμψε στην αρχική του τοποθέτηση για τη σημασία της αλληλοεξέτασης των πρότυπων κανόνων από τα συμβαλλόμενα κράτη, εν προκειμένω την αξιολόγηση της Ελλάδας από τις άλλες χώρες της συνδιάσκεψης.

Κάλεσε, μάλιστα, τους δημοσιογράφους να αναζητήσουν την έκθεση αξιολόγησης (peer review) για την Ελλάδα. Αναφέροντας ότι οι ΗΠΑ έχουν αναρτημένη την αντίστοιχη έκθεση στο διαδίκτυο, προέτρεψε τους συνομιλητές του να ζητήσουν από την ελληνική κυβέρνηση να δημοσιοποιήσει την δική της, «εάν το επιθυμεί».

Την ίδια μη-απάντηση έδωσε ο Αμερικανός αξιωματούχος σε αντίστοιχες ερωτήσεις για τη διαφθορά στην Ιταλία, στη Ρουμανία, στη Βουλγαρία από τους συναδέλφους των χωρών αυτών, αλλά και για την Ευρώπη στο σύνολό της. Όπως εξήγησε, οι χώρες αξιολογούνται ξεχωριστά και όχι ως Ευρωπαϊκή Ένωση, ενώ ο ίδιος λόγω θέσης δεν μπορεί να εκφέρει άποψη –θετική ή αρνητική για καμία.

Το ουκρανικό πρότυπο

Μοναδική εξαίρεση έκανε για την περίπτωση της Ουκρανίας. Πριν από το Μαϊντάν, όπως είπε, η διαφθορά στη χώρα ήταν ανεξέλεγκτη. «Με τον ερχομό της δημοκρατικά εκλεγμένης κυβέρνησης στην εξουσία», το Κίεβο «δεσμεύεται πλήρως να ξεριζώσει τη διαφθορά». Σ’ αυτό το σημείο εξήγησε ότι η πάταξη της διαφθοράς είναι μια πολύ δύσκολη πρόκληση, αλλά, αν υπάρχει πολιτική βούληση και μέσα, τότε μπορεί να υπάρξει και πρόοδος στο θέμα. «Από αυτήν την άποψη η Ουκρανία βρίσκεται προς τη σωστή κατεύθυνση», τόνισε.

Στις 28 Αυγούστου, το INL χαιρέτησε ως «ορόσημο» την ορκωμοσία των νέων αξιωματικών του Τμήματος Περιπολιών της αστυνομίας της Οδησσού, στην οποία παρίσταντο ο πρόεδρος και ο πρωθυπουργός της Ουκρανίας. Το αμερικανικό υπουργείο Εξωτερικών στήριξε την εκπαίδευση των αστυνομικών στην Οδησσό με τη συνδρομή αστυνομικών τμημάτων από την Καλιφόρνια. Όπως χαρακτηριστικά αναφέρεται, «επαινούμε την κυβέρνηση της Ουκρανίας για τη σημαντική αυτή πρωτοβουλία υπέρ της δημόσιας εμπιστοσύνης και θα συνεχίσουμε να συμπαραστεκόμαστε στην Ουκρανία, όσο καταπολεμά τη διαφθορά, επιδιώκει τις μεταρρυθμίσεις και ενισχύει το κράτος δικαίου». (Σημειώνεται πως στα τμήματα της Патрульна поліція ανήκουν και οι ειδικές δυνάμεις της ουκρανικής αστυνομίας για την αντιμετώπιση ταραχών).

Σε σχετική ερώτηση για τη συνεργασία Ευρωπαϊκής Ένωσης – ΗΠΑ και την επάρκεια των ευρωπαϊκών θεσμών (η οποία δοκιμάστηκε έντονα στο ουκρανικό), ο Αρεάγκα ανέφερε ότι σε γενικές γραμμές καμία χώρα δεν είναι ανέγγιχτη από τη διαφθορά και πως ο σκοπός των συναντήσεων αυτών του ΟΗΕ δεν είναι να επιπλήττει ο ένας τον άλλον, αλλά να καθίσουν κάτω και να συζητήσουν, όπως είπε χαρακτηριστικά.

Αστυνομικοί στην Οδησσό συλλαμβάνουν άτομο ντυμένο ως Chewbacca, τον ήρωα των ταινιών Star Wars, κατά τη διάρκεια των περιφερειακών και δημοτικών εκλογών που πραγματοποιήθηκαν στην Ουκρανία, στις 25 Οκτωβρίου 2015. Σύμφωνα με τα τοπικά Μέσα, ο συλληφθείς κρατήθηκε με την κατηγορία της «παράνομης εκλογικής καμπάνιας» - Πηγή: REUTERS/Ihor Babak

Διαφθορά, προσφυγικό και πολιτική θέληση χωρίς πολιτική

Απαντώντας σε ερώτηση σχετικά με τη σχέση διαφθοράς και προσφυγικού ή διαφθοράς και τζιχαντιστών, ο Αρεάγκα εξέφρασε τη γενικότερη άποψη που διατυπώνεται στα διεθνή φόρα ότι ζητήματα όπως το προσφυγικό ή ισλαμική τρομοκρατία αφορούν περισσότερο το οργανωμένο έγκλημα. Κρίνοντας από την αμερικανική εμπειρία, ο Αρεάγκα ισχυρίστηκε το πρσφυγικό έχει περισσότερο ποινική διάσταση (trafficking), «αν και σε κάποιο βαθμό ίσως συνδέεται και με τη διαφθορά».

O Αμερικανός αξιωματούχος μίλησε και για τη διαφθορά στη χώρα του, κάνοντας ιδιαίτερη μνεία στην πρωτοβουλία «Kleptocracy Asset Recovery Initiative», όπου μια ομάδα εισαγγελέων εξειδικεύεται στην ανάκτηση/δήμευση περιουσιακών στοιχείων και από το 2004 έχουν επιστραφεί 134 εκατ. δολάρια στα θύματα των κυκλωμάτων διαφθοράς. Ανέφερε δε ότι μια σειρά υποθέσεων που τρέχει αυτήν την περίοδο μπορεί να φέρει πίσω περιουσιακά στοιχεία ύψους 1 δισ. δολαρίων.

Στην ενδιαφέρουσα ερώτηση αν υπάρχει τρόπος καταπολέμησης της διαφθοράς χωρίς να κατηγορηθεί κανείς για πολιτική καταπίεση, ο Αρεάγκα απάντησε ότι οι συμμετέχοντες στις συναντήσεις του ΟΗΕ επικεντρώνονται στις νομικές και τεχνικές λεπτομέρειες του ζητήματος, αφήνοντας σκοπίμως εκτός συζήτησης τα οποιαδήποτε πολιτικά ζητήματα. Όπως ανέφερε, η αναζήτηση πρότυπων κανόνων για την πάταξη της διαφθοράς αφήνει «εξ ορισμού» εκτός την πολιτική, καθώς η από κοινού τήρηση των κανόνων δεν νοείται να επηρεάζεται από τις πολιτικές συνθήκες.

Αυτονόητη, όπως φαίνεται στη λογική της, αυτή η εργαλειακή διατύπωση είναι ίσως και η πιο πολιτική δήλωση του Αμερικανού αξιωματούχου για τις προθέσεις της Ουάσιγκτον να συντονίσει και να ομογενοποιήσει σε παγκόσμιο επίπεδο τις κυβερνητικές πρακτικές κατά της διαφθοράς· μιας πολιτικής θέλησης χωρίς πολιτική. Και χωρίς συναίνεση για την οικονομία.

Τι είναι οι Σύνοδοι της Διάσκεψης των Κρατών Μερών για τη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών κατά της Διαφθοράς

Σύμβαση (Convention) των Ηνωμένων Εθνών κατά της Διαφθοράς (UNCAC): Η Σύμβαση αποτελεί το πρώτο παγκοσμίως δεσμευτικό μέσο για την καταπολέμηση της διαφθοράς. Περιλαμβάνει 71 άρθρα και χωρίζεται σε οκτώ κεφάλαια (Ι. Γενικές διατάξεις, ΙΙ. Προληπτικά μέτρα, ΙΙΙ. Ποινικοποίηση και επιβολή του νόμου, IV. Διεθνής συνεργασία, V. Ανάκτηση περιουσιακών στοιχείων, VI. Τεχνική συνδρομή και ανταλλαγή πληροφοριών, VII. Μηχανισμοί υλοποίησης, VIII. Τελικές διατάξεις).

Η Σύμβαση υιοθετήθηκε από τη Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών στη Νέα Υόρκη στις 31 Οκτωβρίου 2003 και τέθηκε σε ισχύ δύο χρόνια μετά, στις 14 Δεκεμβρίου 2005.

Όσα κράτη προσχωρούν στη Σύμβαση αναλαμβάνουν την υποχρέωση να νομοθετήσουν μέτρα κατά της διαφθοράς και να τα ενσωματώσουν στους θεσμούς δικαιοσύνης και ασφάλειας.

Στο θεσμικό ιδιόλεκτο του ΟΗΕ, η Σύμβαση επιδιώκει i) την προώθηση και ενδυνάμωση μέτρων για την αντιμετώπιση και καταπολέμηση της διαφθοράς, ii) την προώθηση, διευκόλυνση και υποστήριξη της διεθνούς συνεργασίας, που σε τεχνικό επίπεδο συμπεριλαμβάνει μέτρα ανάκτησης περιουσιακών στοιχείων, iii) την προώθηση της χρηστής διαχείρισης και λογοδοσίας επί της δημόσιας περιουσίας και των δημοσίων υποθέσεων.

Με άλλα λόγια, ο ουσιαστικός ρόλος της Σύμβασης είναι να παρέχει αποτελεσματικούς νομικούς μηχανισμούς προς τα κράτη (προληπτικά μέτρα, ποινικοποίηση και επιβολή του νόμου, διεθνή συνεργασία, ανάκτηση περιουσιακών στοιχείων, τεχνική βοήθεια και ανταλλαγή πληροφοριών), καθώς και τους μηχανισμούς εκείνους για τον έλεγχο και την εφαρμογή της Σύμβασης.

Η Σύμβαση κυρώθηκε από τη Βουλή με τον Ν.3666/2008 και δημοσιεύτηκε στο ΦΕΚ 113/Α'/18.6.2008, στο οποίο ορίζεται το υπουργείο Δικαιοσύνης ως κεντρική αρχή για την υποδοχή αιτήσεων στο πλαίσιο της διεθνούς συνεργασίας.

Αξίζει να αναφερθεί ότι το άρθρο 4 της Σύμβασης προβλέπει την προστασία της εθνικής κυριαρχίας. Όπως χαρακτηριστικά αναφέρεται στις δύο παραγράφους του εν λόγω άρθρου,

1. Τα Κράτη Μέρη εκπληρώνουν τις υποχρεώσεις τους, σύμφωνα με την παρούσα Σύμβαση, κατά τρόπο σύμφωνο προς τις αρχές της κυρίαρχης ισότητας και της εδαφικής ακεραιότητας των Κρατών και τις αρχές της μη παρέμβασης στα εσωτερικά ζητήματα άλλων Κρατών.
2. Καμία διάταξη της παρούσας Σύμβασης δεν δίνει σε Κράτος Μέρος το δικαίωμα να αναλάβει, στην επικρά­τεια άλλου Κράτους την άσκηση δικαιοδοσίας και την εκτέλεση αρμοδιοτήτων που ασκούνται αποκλειστικά από τις αρχές του άλλου Κρότους, βάσει της εσωτερι­κής νομοθεσίας του.

Διάσκεψη (Conference) των Κρατών Μερών (CoSP) για τη Σύμβαση: Είναι ο μηχανισμός υλοποίησης της Σύμβασης κατά της Διαφθοράς και περιγράφεται στο άρθρο 63 της UNCAC.

Η Διάσκεψη των Κρατών Μερών της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών κατά της Διαφθοράς έχει συσταθεί για τη βελτίωση της συνεργασίας μεταξύ των συμβαλλόμενων κρατών, προκειμένου να επιτευχθούν οι στόχοι που καθορίζονται από τη Σύμβαση και προκειμένου αυτά να προωθήσουν και να αξιολογήσουν την υλοποίησή της.

Σύνοδοι (Sessions) της Διάσκεψης: Οι Σύνοδοι πραγματοποιούνται κάθε δύο χρόνια. Σ’ αυτές συμμετέχουν οι αντιπροσωπείες των συμβαλλομένων κρατών, δηλαδή οι επικεφαλής ή εκπρόσωποι κυβερνητικών φορέων για την καταπολέμηση της διαφθοράς. Επίσης, συμμετέχουν ως παρατηρητές εκπρόσωποι διεθνών και περιφερειακών οργανισμών καθώς και μέλη ΜΚΟ. Στο μεσοδιάστημα ανάμεσα στις συνόδους πραγματοποιούνται συναντήσεις ομάδων εργασίας που εστιάζουν στην εφαρμογή των επιμέρους μηχανισμών της UNCAC.

Χρονολόγιο: Μέχρι σήμερα έχουν συγκληθεί έξι σύνοδοι.

1η Σύνοδος: Αμμάν, Ιορδανία, 10-14 Δεκεμβρίου 2006

2η Σύνοδος: Νούσα Ντούα, Μπάλι, Ινδονησία, στις 29 Ιανουαρίου – 1 Φεβρουαρίου 2008

3η Σύνοδος: Ντόχα, Κατάρ, 9-13 Νοεμβρίου 2010

4η Σύνοδος: Μαρακές, Μαρόκο, 24-28 Οκτωβρίου 2011

5η Σύνοδος: Πόλη του Παναμά, Παναμάς, 25-29 Νοεμβρίου 2013

6η Σύνοδος: Αγία Πετρούπολη, Ρωσία, 2-6 Νοεμβρίου 2015