Ο Χίτλερ μέσα από τα μάτια ενός γείτονά του

«Το γνώριζα πολύ καλά, ακόμα και όταν ήμουν 8 ετών – το ήξερα πως θα ήταν κακό για εμάς».

Ο Edgar Feuchtwanger είδε για πρώτη φορά τον Αδόλφο Χίτλερ στο Prinzregentenplatz το 1932, ένα χρόνο πριν ο τελευταίος γίνει καγκελάριος της Γερμανίας.

«Με έβγαζε βόλτα η νταντά μου», θυμήθηκε. «Πέρασα την εξώπορτά του καθώς εκείνος έβγαινε. Με κοίταξε και τον κοίταξα».

«Υπήρχαν κάποιοι άνθρωποι στο δρόμο που κατευθείαν φώναξαν ‘Ζήτω ο Χίτλερ’».

«Εάν ήξερε ποιος είμαι, δεν θα ήμουν εδώ σήμερα», είπε ο 91χρονος Feuchtwanger σε μία συνέντευξη στην Κριστιάν Αμανπούρ, στο CNN την Πέμπτη. Ο Feuchtwanger έγραψε ένα αυτοβιογραφικό βιβλίο με βάση την εμπειρία του, με τίτλο «Ήμουν γείτονας του Χίτλερ», το οποίο δημοσιεύτηκε πέρσι στο Ηνωμένο Βασίλειο.

Ο Edgar Feuchtwanger σε μια βόλτα με τη νταντά του

Ο Feuchtwanger δεν ήταν απλά Εβραίος, αλλά και ανιψιός του Lion Feuchtwanger, ενός διακεκριμένου συγγραφέα και «προσωπικού εχθρού του Χίτλερ». Στο βιβλίο του με τίτλο «Success», ο Lion παρουσίασε ένα χαρακτήρα που θυμίζει αρκετά τον Χίτλερ, ενώ του έχει δώσει το όνομα Rupert Kutzner.

«Εάν ποτέ μάθαινε τη σχέση που είχαμε με τον Lion, δεν θα ήμασταν σίγουρα εδώ».

Ο Χίτλερ μετακόμισε στη γειτονιά το 1929, «όσο ανέβαινε» στην εξουσία.

Ενώ η Γερμανία μετατρεπόταν σε δικτατορία, ο Χίτλερ και ο Feuchtwanger ήταν γείτονες για εννέα χρόνια.

«Φυσικά, δεν υπήρχε τρόπος να ξέρουμε τι μας περίμενε, αλλά ήταν ξεκάθαρο πως κάτι σημαντικό συνέβαινε», ανέφερε ο Feuchtwanger.

«Το συζητούσαν όλοι».

Ως Εβραίος, ο Feuchtwanger δεν χρειάστηκε να γραφτεί στη Νεολαία του Χίτλερ. Παρόλα αυτά, δεν γλύτωσε από τη ναζιστική ιδεολογία καθώς στο σχολείο ήταν αναπόφευκτη.

«Είχα μία καθηγήτρια η οποία έγινε κατευθείαν 150% ναζί».

«Μου είχαν πει να κάνω ό,τι μου πει ο καθηγητής μου» και συνεπώς, δεδομένου ότι η Ναζιστική προπαγάνδα ήταν καθημερινό φαινόμενο, ο Feuchtwanger δεν μπορούσε να αντισταθεί.

Ήξερε τί έκανε τότε; τον ρώτησε η δημοσιογράφος.

«Έτσι νομίζω. Ήξερα πως αυτό που γινόταν δεν ήταν καλό για εμάς. Αλλά την ίδια στιγμή, έπρεπε να κάνω αυτό που μου ζητούσε η καθηγήτριά μου. Και η καθηγήτρια ήταν μία αρκετά χαρισματική γυναίκα, η οποία ήταν παθιασμένη με όλα αυτά».

Μια ζωγραφιά του Edgar Feuchtwanger, με σαφείς επιρροές από τον ναζισμό, όταν ήταν μικρός μαθητής.

Οι αλλαγές που συνέβαιναν επί Χίτλερ κορυφώθηκαν το Νοέμβριο του 1938, όταν σε όλη τη χώρα στοχοποιούνταν οι Εβραίοι και έκλειναν οι επιχειρήσεις τους.

Ο πατέρας του Feuchtwanger, γνωστός εκδότης, πήγε στο πρώτο στρατόπεδο συγκέντρωσης, στο Dachau. Οι αρχές κατέσχεσαν μεγάλο μέρος της συλλογής βιβλίων της οικογένειας, με τη δικαιολογία ότι «θα τα φυλούσαν».

«Δεν ξέραμε αν θα τον ξαναβλέπαμε ποτέ», δήλωσε ο Feuchtwanger σχετικά με τον πατέρα του.

Παραδόξως, αφέθηκε ελεύθερος έξι εβδομάδες μετά.

«Νομίζω πως η όλη επιχείρηση ήταν σχεδιασμένη με σκοπό να διώξει τον κόσμο και όχι να τον κρατήσει» στη Γερμανία.

«Έτσι και αλλιώς, μέρη σαν το Άουσβιτς δεν υπήρχαν ακόμα. Ότι θα έφτανε σε τέτοιο σημείο ήταν λίγο ακραίο, δεν το περίμενε κανείς».

Και όντως έφυγαν – στην Αγγλία, όπου ο Feuchtwanger πήγε να γίνει καθηγητής ιστορίας. Ζει στην Αγγλία μέχρι σήμερα.

Το «σπουδαίο πράγμα», είπε, είναι πως – απ’όσο γνωρίζει – οι αρχές ποτέ δεν κατάλαβαν ότι η οικογένειά του είχε σχέση με τον μισητό Lion Feuchtwanger.

«Εάν το είχαν μάθει αυτό, ακόμα και όταν απλά ζούσαμε εκεί, θα ήμασταν χαμένοι – δεν υπάρχει αμφιβολία».

What Hitler's Jewish neighbor saw, By Mick Krever, CNN