Financial Times: Η Δύση προετοιμάζεται για ακόμα μία πενταετία με τον «απρόβλεπτο» Ερντογάν

Σύμφωνα με το δημοσίευμα, ΗΠΑ και Ευρώπη προετοιμάζονται για μια δύσκολη διαδρομή με έναν πρόεδρο που θεωρούν «απρόβλεπτο» και οι ήδη δύσκολες σχέσεις με την Τουρκία, μπορεί να επιδεινωθούν περισσότερο, αν ο Ερντογάν επιμείνει στο μπλόκο της ένταξης της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ, ή αν «οι δυτικές χώρες εγκαταλείψουν την αυτοσυγκράτηση που έδειξαν τον περασμένο χρόνο».

Αναλυτικά το δημοσίευμα των Finacial Times:

«Τα δυτικά έθνη ετοιμάζονται για άλλα πέντε χρόνια με τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, καθώς ο Τούρκος ηγέτης προχωρά ως φαβορί στον δεύτερο γύρο προεδρικών εκλογών.

Αξιωματούχοι στις ΗΠΑ και την Ευρώπη προετοιμάζονται για την επόμενη πενταετία με έναν πρόεδρο που θεωρούν ενοχλητικό και απρόβλεπτο, αλλά και ηγέτη ενός κράτους μέλους του ΝΑΤΟ που γειτνιάζει με τη Μέση Ανατολή και τη Μαύρη Θάλασσα και φιλοξενεί 4 εκατομμύρια πρόσφυγες.

Ο Έρικ Έντελμαν, πρώην πρεσβευτής των ΗΠΑ στην Τουρκία, είπε ότι μια άλλη θητεία για τον βετεράνο ηγέτη θα οδηγήσει σε συνέχιση της έντονης σχέσης της Δύσης με την Άγκυρα.

«Θα έχουμε έναν πολύ αναξιόπιστο σύμμαχο, του οποίου οι πολιτικές θα καθοδηγούνται από τις πολιτικές ανάγκες και τις ιδιοτροπίες ενός ανθρώπου», είπε στους Finacial Times.

Ο Ερντογάν, διαβόητος για τη σκληρή ρητορική του, αυτοχαρακτηρίζεται ως ισχυρός ηγέτης που χαράσσει έναν δρόμο για το έθνος του απαλλαγμένο από τα δεσμά μιας υποκριτικής και αναξιόπιστης δύσης. Πέρασε μεγάλο μέρος της τελευταίας δεκαετίας παρασυρόμενος από τη μια κρίση εξωτερικών σχέσεων στην άλλη. Μόνο τα τελευταία πέντε χρόνια, ο Ερντογάν είδε να επιβάλλονται στη χώρα του αμερικανικές κυρώσεις για τη φυλάκιση ενός Αμερικανού πάστορα και την αγορά του ρωσικού συστήματος αεράμυνας, απείλησε να απελάσει 10 δυτικούς πρεσβευτές και έστειλε δεκάδες χιλιάδες πρόσφυγες να συρρέουν στα σύνορα με την Ελλάδα, υποσχόμενος να «ανοίξει τις πύλες» προς την Ευρώπη.

Το Σάββατο, μια ημέρα πριν από τον πρώτο γύρο, κατηγόρησε τον αντίπαλό του Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου ότι συνεργάστηκε με τον πρόεδρο των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν για να τον νικήσει, χωρίς να παρουσιάσει στοιχεία.

Με τις δημοσκοπήσεις πριν από τον πρώτο γύρο των εκλογώνσ την Τουρκία, που έδειχναν ότι ο Κιλιτσντάρογλου προηγείτο, τόσο οι ξένοι διπλωμάτες όσο και οι Τούρκοι ομόλογοί τους αρχισαν να οραματίζονται πώς θα ήταν τα πράγματα εάν η αντιπολίτευση αναλάμβανε την εξουσία. Ακόμα κι αν οποιαδήποτε νέα κυβέρνηση ήταν απίθανο να πραγματοποιήσει μια δραματική και ουσιασική αλλαγή στην εξωτερική πολιτική, ανώτερος Τούρκος αξιωματούχος υποστήριξε ότι θα υπήρχε μια «πολύ πιο θετική ατμόσφαιρα» μετά από χρόνιες διαμάχες.

«Υπάρχει καλή θέληση προς τον Κιλιτσντάρογλου [μεταξύ των δυτικών αξιωματούχων]», είπε. «Τους αρέσει». Αντίθετα, πρόσθεσε, τα συναισθήματά τους προς τον Ερντογάν ήταν «στα όρια του μίσους».

Η πρώτη μεγάλη δοκιμασία μετά τις εκλογές

Η προοπτική αλλαγής έχει μειωθεί δραματικά από τότε που ο Τούρκος πρόεδρος κέρδισε τον πρώτο γύρο με σχεδόν 5 ποσοστιαίες μονάδες, δίνοντάς του σαφές πλεονέκτημα πριν από τον δεύτερο γύρο της 28ης Μαΐου. Η πρώτη μεγάλη δοκιμασία για τον νικητή του δεύτερου γύρου αφορά την ένταξη της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ, την οποία η Τουρκία έχει μπλοκάρει αφού κατηγόρησε το σκανδιναβικό έθνος ότι είναι μαλακό με αυτό που αποκάλεσε Κούρδους τρομοκράτες.

Αξιωματούχοι του ΝΑΤΟ επιθυμούν απελπισμένα να εγκριθεί η είσοδος της Σουηδίας στη στρατιωτική συμμαχία στη σύνοδο κορυφής τον Ιούλιο στη Λιθουανία. Αλλά ορισμένοι ανησυχούν ότι ότι τα ευνοϊκά για τους Τούρκους υπερεθνικιστές αποτελέσματα στις κοινοβουλευτικές εκλογές θα ωθήσουν τον Ερντογάν να καθυστερήσει τη διαδικασία, πιέζοντας για παραχωρήσεις από τις ΗΠΑ, για τον εκσυγχρονισμό του στόλου των μαχητικών αεροσκαφών F-16.

Διπλωμάτες λένε ότι το κεντρικό πρόβλημα είναι ότι αποφάσεις όπως η επικύρωση της ένταξης της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ εξαρτώνται σχεδόν εξ ολοκλήρου από τις ιδιοτροπίες του Ερντογάν, ο οποίος έχει συγκεντρώσει πρωτοφανείς εξουσίες.

«Εφόσον κρίνει ότι τα οφέλη είναι μεγαλύτερα από το κόστος, υποθέτω ότι θα το κάνει», είπε ένας ανώτερος Ευρωπαίος αξιωματούχος. Κανείς δεν περιμένει ότι οι δεσμοί της Τουρκίας με την Ευρώπη και τις ΗΠΑ θα διακοπούν πλήρως. Το δυτικό εμπόριο και η χρηματοδότηση παραμένουν ζωτικής σημασίας για την ταραγμένη τουρκική οικονομία. Αν και ο Τούρκος πρόεδρος έχει σφυρηλατήσει στενούς προσωπικούς δεσμούς με τον Βλαντιμίρ Πούτιν, γνωρίζει ότι το ενδιαφέρον της Μόσχας για την Τουρκία, πηγάζει από το γεγονός ότι η τελευταία είναι μέλος του ΝΑΤΟ.

Η Δύση δεν μπορεί επίσης να αντέξει μια πλήρη κατάρρευση με την Άγκυρα.

«Η Τουρκία θα είναι ένας ζωτικός εταίρος για εμάς ανεξάρτητα από το ποιος ηγείται αυτής της χώρας», δήλωσε ο Δημοκρατικός γερουσιαστής Κρις Μέρφι, μέλος της επιτροπής εξωτερικών σχέσεων της Γερουσίας. Οι ΗΠΑ και η Ευρώπη γνωρίζουν ότι, ως ένας από τους λίγους παγκόσμιους ηγέτες με καλές σχέσεις τόσο με τον Πούτιν όσο και με τον Βολοντίμιρ Ζελένσκι, ο Τούρκος πρόεδρος έχει βασικό ρόλο ως ενδιάμεσος στην κρίση της Ουκρανίας. Ωστόσο, τα κράτη της ΕΕ εξακολουθούν να ανησυχούν για τις απειλές του Ερντογάν να στείλει περισσότερους πρόσφυγες στην ήπειρο. Και η Τουρκία, ένα έθνος 85 εκατομμυρίων, παραμένει επίσης σημαντική αγορά για τις ευρωπαϊκές εταιρείες.

Τι θα συμβεί αν αναδειχθεί νικητής ο Ερντογάν

Αναλυτές και υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής προέβλεψαν ότι οι σχέσεις με τις Βρυξέλλες θα παραμείνουν στάσιμες εάν παραταθεί η διακυβέρνηση του Ερντογάν, και δεν θα υπάρξει καμία πρόοδος στην «ετοιμοθάνατη» προσπάθεια της Τουρκίας να ενταχθεί στην ΕΕ ή στις προσπάθειες να αναβαθμίσει την τελωνειακή της ένωση με το μπλοκ. Η συνεργασία θα παραμείνει στοχευμένη και συναλλακτική, εστιάζοντας σε τομείς όπως η ασφάλεια και το εμπόριο, πρόσθεσαν.

Ωστόσο, ο İlke Toygür, καθηγητής ευρωπαϊκής γεωπολιτικής στο Πανεπιστήμιο Carlos III στη Μαδρίτη, προειδοποίησε ότι οι σχέσεις θα μπορούσαν να επιδεινωθούν περαιτέρω, εάν οι δυτικές χώρες εγκαταλείψουν την αυτοσυγκράτηση που έδειξαν τον περασμένο χρόνο. «Αποστασιοποιήθηκαν γιατί δεν ήθελαν να χρησιμοποιηθούν προεκλογικά από τον Πρόεδρο Ερντογάν», είπε.

Ένα πιθανό σημείο επιδείνωσης των σχέσεων είναι η προσπάθεια των Βρυξελλών να τιμωρήσουν χώρες εκτός ΕΕ που βοηθούν τη Μόσχα να παρακάμψει τις ευρωπαϊκές κυρώσεις, η οποία στοχεύει να αναγκάσει χώρες όπως η Τουρκία να εφαρμόσουν την επιβολή τους.

Ωστόσο, ο Αλεξάντερ Γκαμπούεφ, διευθυντής του Carnegie Russia Eurasia Center, είπε ότι η Μόσχα θα περιμένει μια «συνέχιση της τρέχουσας σχέσης» με τον Ερντογάν και έχει μοχλούς πίεσης για να τον συγκρατήσει.

Ο Αλπέρ Κοσκούν, πρώην Τούρκος διπλωμάτης που εδρεύει τώρα στην Ουάσιγκτον, δήλωσε ότι ανησυχεί για τις μακροπρόθεσμες επιπτώσεις μιας βαθύτερης έντασης με τη Δύση, όταν το τουρκικό κοινό αντιμετωπίζει με δυσπιστία τόσο για τις ΗΠΑ όσο και για την Ευρώπη. «Η ευρωπαϊκή ολοκλήρωση προχωρά αλλά χωρίς να γίνεται λόγος για την Τουρκία», είπε ο Κοσκούν. «Άλλα πέντε χρόνια και αυτή η αποξένωση θα γίνει βαθύτερη». Και συνέχισε: «Χώρες όπως η Ρωσία και η Κίνα μπορούν να καλλιεργήσουν αυτήν την [αντιδυτική] αίσθηση στην κοινωνία της Τουρκίας».