Διπλωματικός πυρετός μεταξύ Σερβίας και Κοσόβου - Σε τροχιά σύγκρουσης εάν δεν επιτευχθεί λύση

Επίφοβη χαρακτηρίζεται η κατάσταση στο Κόσοβο, όπου σε λίγες ώρες αναμένεται να ξεκινήσει η διαδικασία αντικατάστασης των σερβικών πινακίδων, με τις νέες να αναγράφουν ένδειξη της «Δημοκρατίας του Κοσόβου».

Η κρίση που έχει ξεσπάσει ανάμεσα σε Κόσοβο και Σερβία με αφορμή τα διακριτικά κυκλοφορίας, έχει εκπυρσοκροτήσει ένα διπλωματικό «θρίλερ» με τον Ύπατο Εκπρόσωπο της ΕΕ, Ζοζέπ Μπορέλ, να εκφράζει φόβους για ενδεχόμενη κλιμάκωση της βίας στην περιοχή.

Σημειώνεται ότι τις προηγούμενες ώρες πραγματοποιήθηκαν διαπραγματεύσεις ενόψει της εφαρμογής του μέτρου, μεταξύ του Σέρβου Προέδρου, Αλεξάνταρ Βούτσιτς και του Πρωθυπουργού του Κοσόβου, Άλμπιν Κούρτι. Κατά την συνάντηση υπήρξε αδιέξοδο στις συνομιλίες, με ΕΕ ΝΑΤΟ και ΗΠΑ πλέον να αναζητούν και αυτοί λύσεις για το θέμα μπροστά στο φόβο ενός διπλωματικού ναυαγίου.

Το Κόσοβο απέρριψε την τελική πρόταση του Ύπατου Εκπροσώπου της ΕΕ, στην τελευταία της εκδοχή και μετά από πολύμηνες διαβουλεύσεις μεταξύ των δύο μερών, την οποία, ωστόσο, αποδέχτηκε ο Πρόεδρος της Σερβίας, Αλεξάνταρ Βούτσιτς, μεταθέτοντας τις ευθύνες για όσα πιθανόν να ακολουθήσουν, στην πλευρά της Πρίστινας.

Από την πλευρά του και θέλοντας να κατευνάσει τα πνεύματα ο Κοσοβάρος πρωθυπουργός, Άλμπιν Κούρτι, ανακοίνωσε μια 48ωρη παράταση του μέτρου η οποία όμως τίθεται εκτός ισχύς από το πρωί της Πέμπτης (24/11). Ο ίδιος δήλωσε ακόμη πως «είναι χαρούμενος που θα συνεργαστεί με τις ΗΠΑ και ΕΕ» για την εξεύρεση λύσης, αλλά απέφυγε να δώσει τα χέρια με τον Σέρβο ομόλογό του, ζητώντας οριστική συμφωνία και σαφείς δεσμεύσεις για την ουσιαστική αποκλιμάκωση της έντασης στην ευρύτερη περιοχή.

Με αυτά τα δεδομένα, ο επικεφαλής της εξωτερικής πολιτικής της ΕΕ, Ζοζέπ Μπορέλ δεν έκρυψε τους φόβους και μαζί την απογοήτευσή του μετά το πέρας της συνάντησης των δύο πλευρών προχθές, δηλώνοντας πως και τα δύο μέρη χαρακτηρίζονται από «πλήρη έλλειψη σεβασμού των διεθνών υποχρεώσεών τους» και ως εκ τούτου θα φέρουν «την πλήρη ευθύνη για οποιαδήποτε κλιμάκωση της βίας που μπορεί να συμβεί στο έδαφος τις επόμενες ημέρες».

Με αγωνία και ο εκπρόσωπος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, Νεντ Πράις, τόνισε ότι τόσο το Κόσοβο όσο και η Σερβία «θα χρειαστεί να κάνουν παραχωρήσεις, για να διασφαλίσουν ότι δεν θα θέσουμε σε κίνδυνο δεκαετίες ειρήνης που κερδήθηκε με κόπο σε μια ήδη εύθραυστη περιοχή», ενώ «απογοητευμένος που δεν ήταν δυνατό να λυθεί η διαμάχη για τις πινακίδες» εμφανίστηκε και ο Γενικός Γραμματέας του ΝΑΤΟ, Γενς Στόλτενμπεργκ, προτρέποντας τα δύο μέρη να υιοθετήσουν «ρεαλιστικές λύσεις» για να αποφευχθεί οποιαδήποτε κλιμάκωση.

Το θέμα των πινακίδων κυκλοφορίας αποτελεί στην ουσία ένα status quo για το Κόσοβο καθώς η Σερβία αρνείται να το αναγνωρίσει ως ανεξάρτητο από το 2008, όπως και οι φίλιες προς αυτή δυνάμεις Ρωσία και Κίνα. Η αντικατάσταση των πινακίδων θα σηματοδοτήσει -σύμφωνα με την σερβική πλευρά- απεμπόληση των δικαιωμάτων των περίπου 50.000 μελών της σερβικής μειονότητας που βρίσκονται κυρίως στο βόρειο τμήμα της χώρας.

Στην αντίθετη πλευρά η κυβέρνηση της Πρίστινας, έχει ως στόχο την ενοποίηση της χώρας όσον αφορά την διοίκηση, χωρίς γραφειοκρατικούς περιορισμούς και με την αλλαγή των πινακίδων να είναι ένας από τους πρώτους στόχους. Το Κόσοβο αναμένεται να επιβάλει στους Σέρβους παραβάτες, πρόστιμο 150 ευρώ, για τη χρήση της παλιότερης πινακίδας του ΙΧ τους.

Ο Αλεξάνταρ Βούτσιτς, πάντως, έχει προειδοποιήσει για «κόλαση στο έδαφος», εάν η Αστυνομία του Κοσόβου ξεκινήσει να επιβάλλει πρόστιμα προς Σέρβους που επιθυμούν να διατηρήσουν τις παλαιότερες πινακίδες τους αφήνοντας να εννοηθεί ότι οι δυο πλευρές οδεύουν προς ευθεία σύγκρουση σε περίπτωση που ισχύσει ένα τέτοιο μέτρο.

Ίδιες και ακόμη πιο σφοδρές είναι οι αντιδράσεις της σερβικής μειονότητας της περιοχής αφού τόσο αστυνομικοί, δικαστικοί αλλά και τοπικοί αξιωματούχοι παραιτήθηκαν μαζικά από τη δημόσια διοίκηση, δημιουργώντας μεγάλες δυσλειτουργίες στην καθημερινότητα της χώρας.