Ένα λεωφορείο κατά της διαφθοράς στους δρόμους του Λονδίνου

«Η ιδέα πίσω από αυτή την επίσκεψη είναι να τραβήξουμε την προσοχή του κοινού στο γεγονός ότι υπάρχει μαζικό ξέπλυμα χρήματος μέσω της αγοράς ακινήτων του Λονδίνου», εξήγησε στο Γαλλικό Πρακτορείο ο ακτιβιστής κατά της διαφθοράς Ρόμαν Μπορίσοβιτς, από τον οποίο προήλθε η ιδέα για αυτή την περιήγηση με τίτλο "Kleptocracy Tour" («Η περιήγηση της κλεπτοκρατίας»).

Όπως εξηγεί, φιλοδοξεί επίσης να αναδείξει τον ρόλο των «μεσαζόντων» –δικηγόρων, ειδικών σε φορολογικά θέματα– χωρίς τους οποίους αυτές οι δοσοληψίες δεν θα ήταν δυνατές, δύο ημέρες πριν από μία διάσκεψη κορυφής για την καταπολέμηση της διαφθοράς, που θα διεξαχθεί στο Λονδίνο και στην οποία αναμένεται να λάβουν μέρος ηγέτες από όλο τον κόσμο.

Με επιβάτες του βρετανούς βουλευτές, ακτιβιστές κατά της διαφθοράς και δημοσιογράφους, το λεωφορείο διασχίζει τις καλές συνοικίες της πόλης. Ο Ρόμαν Μπορίσοβιτς δείχνει από τη μία τα πολυτελή ξενοδοχεία στην καρδιά τουριστικών συνοικιών, από την άλλη ένα πλούσιο σπίτι, ή ακόμα ένα φυλασσόμενο σύμπλεγμα ακινήτων. Αυτές οι κατοικίες έχουν ταυτοποιηθεί είτε επειδή οι ιδιοκτήτες τους καταδικάστηκαν, είτε επειδή υπάρχουν υποψίες ότι τις απέκτησαν με βρόμικο χρήμα.

Το λεωφορείο κάνει μια στάση σε ένα αδιέξοδο κοντά στο πάρκο Χάμπστεντ Χιθ, στο βόρειο τμήμα της πρωτεύουσας, μπροστά σε ένα πολυτελές σπίτι που διαθέτει έξι κρεβατοκάμαρες και εσωτερική πισίνα. Αυτή η κατοικία ανήκε για πολύ καιρό στον Τζέιμς Ιμπόρι, έναν νιγηριανό πρώην κυβερνήτη, ο οποίος δήλωσε ένοχος ενώπιον βρετανικού δικαστηρίου το 2012 για δέκα κατηγορίες, κυρίως για ξέπλυμα χρήματος και καταδικάστηκε σε ποινή κάθειρξης 13 ετών, αναφέρει το δημοσίευμα του Αθηναϊκού Πρακτορείου.

«Συχνά πιστεύουμε ότι η διαφθορά είναι πρόβλημα μιας αναπτυσσόμενης χώρας», λέει η Σάιρα Ο' Μάλι της οργάνωσης One, που ίδρυσε ο Μπόνο, ο τραγουδιστής των U2, για να καταπολεμήσει τη φτώχεια, και συνδιοργανώνει αυτή την οργανωμένη επίσκεψη.

«Όμως στην πραγματικότητα, συνειδητοποιήσαμε πως το Ηνωμένο Βασίλειο και πολλές ευρωπαϊκές χώρες και οι Ηνωμένες Πολιτείες διευκολύνουν τη διαφθορά... Είναι εδώ, κάτω από τη μύτη μας», προσθέτει.

Περισσότερες από 36.000 λονδρέζικες κατοικίες ανήκουν σε υπεράκτιες εταιρίες (offshore) οι οποίες κατέχουν περιουσία στο σύνολο της Αγγλίας και της Ουαλίας συνολικής αξίας 122 δισεκατομμυρίων λιρών (154 δισεκατομμυρίων ευρώ), σύμφωνα με επίσημα στοιχεία.

Η αγορά ενός ωραίου ακινήτου μέσω τέτοιων εταιριών μπορεί να είναι ένας τρόπος να παραμείνει κρυφή η ταυτότητα των πραγματικών ιδιοκτητών και να αποφύγουν την καταβολή φόρων ή να δικαιολογήσουν τα εισοδήματά τους.

Το σύστημα αυτό βρίσκεται στην καρδιά των αποκαλύψεων για τη φοροδιαφυγή, τον περασμένο μήνα, των "Panama Papers" που κηλίδωσαν τη φήμη του πρωθυπουργού Ντέιβιντ Κάμερον, ο οποίος αναγκάστηκε να παραδεχθεί ότι κατείχε μερίδια στην υπεράκτια εταιρία του πατέρα του, Ίαν, ο οποίος πέθανε το 2010.

Πέρυσι στη Σιγκαπούρη, ο Ντέιβιντ Κάμερον είχε δεσμευθεί να σταματήσει το ξέπλυμα χρήματος στον τομέα των ακινήτων στο Λονδίνο, λέγοντας ότι δεν υπάρχει «θέση για το βρόμικο χρήμα στη Μεγάλη Βρετανία». Αποφασισμένος να δώσει το παράδειγμα, ο βρετανός πρωθυπουργός μπορεί να ανακοινώσει την Πέμπτη (μεθαύριο) σειρά μέτρων που αποσκοπούν να βάλουν μια τάξη στη χώρα του στρέφοντας τα πυρά του κατά κύριο λόγο στην αγορά ακινήτων του Λονδίνου.

Για την Έλινορ Νίκολ, της μη κυβερνητικής οργάνωσης Global Witness, «οι προτάσεις της κυβέρνησης για τη διαφάνεια στον τομέα της ιδιοκτησίας ακινήτων μπορεί να στείλουν το σήμα ότι δεν είναι πλέον στο εξής δυνατό να κατέχεις μυστικά ένα περιουσιακό στοιχείο στο Ηνωμένο Βασίλειο».

Από το 2004 έως το 2014, πραγματοποιήθηκαν έρευνες για ακίνητα συνολικής αξίας μεγαλύτερης των 180 εκατομμυρίων λιρών για τα οποία υπήρχαν υποψίες ότι συνδέονταν με τη διαφθορά, σύμφωνα με τη ΜΚΟ Διεθνής Διαφάνεια (Transparency International) η οποία εκτιμά πως δεν πρόκειται παρά για την «κορυφή του παγόβουνου».

«Το Ηνωμένο Βασίλειο έχει γίνει ένα Μονακό μέσα στην ομίχλη», συνόψισε ο Λιουκ Χάρντινγκ, δημοσιογράφος της Guardian ο οποίος βοήθησε στην ανάλυση των "Panama Papers" και συμμετέχει στην επίσκεψη.

Τα έγγραφα αυτά «αποκαλύπτουν μια βασική αλήθεια, ότι οι πλούσιοι του κόσμου σταμάτησαν να πληρώνουν φόρους εδώ και πολύ καιρό», πρόσθεσε.