Γιατί έχει σημασία η ένταξη της Φινλανδίας και της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ

Η κίνηση αυτή εξασφαλίζει ότι τα μέλη της Βορειο-Ατλαντικής Συμμαχίας θα συνέδραμαν τη Στοκχόλμη και το Ελσίνκι στην άμυνά τους κατά μιας ενδεχόμενης ρωσικής εισβολής, ενώ αυτομάτως όλες οι χώρες μέλη θα εμπλέκονταν σε έναν ενδεχόμενο πόλεμο με τον εχθρό.

Ως γνωστόν, τα κράτη-μέλη του ΝΑΤΟ συνδέονται με μια συμφωνία «συλλογικής άμυνας», που σημαίνει ότι «η επίθεση εναντίον ενός συμμάχου θεωρείται επίθεση εναντίον όλων των συμμάχων» και απαιτεί από τις υπόλοιπες χώρες να βοηθήσουν στρατιωτικά εκείνη που δέχεται την επίθεση.

Φινλανδία και Σουηδία τήρησαν στάση ουδετερότητας απέναντι στη Σοβιετική Ένωση κατά τον Ψυχρό Πόλεμο, στο πλαίσιο του οποίου δημιουργήθηκε και η Βορειο-Ατλαντική Συμμαχία.

Ωστόσο, η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, ανάγκασε τις δύο χώρες να αλλάξουν εντελώς τη στάση τους.

Υπενθυμίζεται ότι η τρίτη της χώρα της Σκανδιναβικής Χερσονήσου, η Νορβηγία, είναι ήδη μέλος του ΝΑΤΟ.

Η Φινλανδία, που συνορεύει στα ανατολικά με τη Ρωσία, κήρυξε την ανεξαρτησία της από τη Μόσχα το 1917 και το 1939 δέχθηκε εισβολή από τη Σοβιετική Ένωση.

Η Σουηδία δεν έχει κοινά χερσαία σύνορα με τη Ρωσία, ωστόσο, σύμφωνα με την Deutsche Welle, η Μόσχα θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει το σουηδικό νησί Γκότλαντ, στη Βαλτική Θάλασσα, για να επιτεθεί στη Στοκχόλμη, εάν ξεσπούσε πολεμική σύρραξη στην περιοχή.

Απέναντι σε αυτό το ενδεχόμενο, η Ρωσία δεν θα μείνει αδρανής.

Ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου Ντμίτρι Πεσκόφ έχει διαμηνύσει ότι η Ρωσία θα «επαναφέρει την ισορροπία της κατάστασης» εάν Φινλανδία και Σουηδία εισέλθουν στον ΝΑΤΟϊκό κύκλο, ενώ και ο ίδιος ο Βλαντιμίρ Πούτιν έχει τονίσει ότι μια τέτοια κίνηση θα έχει «στρατιωτικές και πολιτικές συνέπειες».

Η ένταξη στο ΝΑΤΟ κανονικά είναι πολύμηνη ή πολυετής διαδικασία.

Ωστόσο, Φινλανδία και Σουηδία μάλλον θα περάσουν τη διαδικασία αυτή πιο εύκολα από ό,τι άλλες χώρες, καθώς ήδη ο Γενικός Γραμματέας του ΝΑΤΟ Γενς Στόλτενμπεργκ έχει δηλώσει ότι οι εν λόγω χώρες πληρούν τα πρότυπα της Συμμαχίας για «πολιτικό και δημοκρατικό έλεγχο των θεσμών ασφαλείας και των ενόπλων δυνάμεων από τους πολίτες» και οι διαδικασίες θα απλοποιηθούν.

Ο Στόλτενμπεργκ εμφανίστηκε βέβαιος ότι η Συμμαχία θα βρει τρόπους να αντιμετωπίσει τις ανησυχίες σχετικά με τη «γκρίζα» περίοδο, δηλαδή το χρονικό διάστημα μεταξύ του αιτήματος και της έγκρισής του, που σημαίνει ότι το ΝΑΤΟ θα μπορούσε να παρέχει κάποιου είδους προστασία εάν η Ρωσία προχωρήσει σε αντίποινα κατά της Φινλανδίας ή της Σουηδίας προτού οι δύο χώρες γίνουν επίσημα μέλη.

Το ΝΑΤΟ υπήρξε σημαντικός παράγοντας στην κλιμάκωση της επιθετικής στάσης της Ρωσίας απέναντι στην Ουκρανία τα τελευταία 14 χρόνια, αλλά και στη στήριξη του Κίεβου κατά τις 50 ημέρες εχθροπραξιών.

Η επιμονή του πρώην προέδρου των ΗΠΑ Τζορτζ Μπους να επεκταθεί το ΝΑΤΟ, απευθύνοντας ανοιχτή πρόσκληση ένταξης στην Ουκρανία και στη Γεωργία προκάλεσε την έντονη αντίδραση του Βλαντίμιρ Πούτιν, ο οποίος εξοργίστηκε με την προοπτική η Βορειοατλαντική Συμμαχία να φτάσει έως τα σύνορα της Ρωσίας.

Τα κράτη-μέλη του ΝΑΤΟ δεν παρεμβαίνουν στρατιωτικά στην Ουκρανία, δεδομένου ότι η χώρα δεν ανήκει στη Συμμαχία, ωστόσο έχουν προσφέρει σημαντική υποστήριξη στο Κίεβο κατά τη διάρκεια των συγκρούσεων.

Το ΝΑΤΟ έχει διπλασιάσει τη στρατιωτική του παρουσία στην Ανατολική Ευρώπη ως απάντηση στη ρωσική εισβολή, όπως τονίζει το BBC, και τα κράτη-μέλη έχουν δωρίσει στρατιωτικό εξοπλισμό στις ένοπλες δυνάμεις της Ουκρανίας.

Η Ουκρανία είναι απίθανο να ενταχθεί σύντομα στο ΝΑΤΟ.

Αν και το Σύνταγμα της Ουκρανίας περιλαμβάνει τροπολογία που τη δεσμεύει να επιδιώξει την ένταξή στο ΝΑΤΟ, η προσπάθεια του Κίεβου εμποδίζεται από το γεγονός ότι δεν πληροί ακόμη τις απαιτήσεις της Συμμαχίας όσον αφορά στους δημοκρατικούς θεσμούς, σημειώνουν οι New York Times, και θα πρέπει να προχωρήσει σε περισσότερες μεταρρυθμίσεις κατά της διαφθοράς για να ανοίξει ο δρόμος της ένταξης.

Τι θα αλλάξει στο ΝΑΤΟ η είσοδος των δύο χωρών

Μία είσοδος Φινλανδίας – Σουηδίας στη συμμαχία δεν προσθέτει απλώς δύο χώρες – μέλη στις ήδη υπάρχουσες. Μετατοπίζει το κέντρο βάρους συμβολικά αλλά κι επιχειρησιακά, καθώς οι δύο αυτές σκανδιναβικές χώρες δεν είναι όπως όλες οι άλλες περιπτώσεις που έγιναν δεκτές στον οργανισμό. Αυτό ίσως έχει θορυβήσει και την Τουρκία, κάτι που φαίνεται από τη μέχρι τώρα στάση της.

Τα προηγούμενα κράτη που έγιναν μέλη του οργανισμού ήταν σχετικά αδύναμες χώρες, συνήθως προερχόμενες από το ανατολικό μπλοκ, που περίμεναν ότι μπορούσε να τους παράσχει το ΝΑΤΟ ως μάννα εξ’ ουρανού.

Ενδεικτικό άλλωστε είναι το παράδειγμα των δύο τελευταίων χωρών που εισχώρησαν στον οργανισμό, του Μαυροβουνίου και της Βόρειας Μακεδονίας, της οποίας οι στρατιωτικές δυνατότητες είναι αμελητέες.

Φινλανδία και Σουηδία είναι δύο διαφορετικές περιπτώσεις και η μέχρι τώρα αποχή τους συνιστούσε μία στρατηγική επιλογή, την οποία περιφρούρησαν με έμφαση κι επενδύσεις στον τομέα της ασφάλειας.

Η Φινλανδία διαθέτει ένα μεγάλο στράτευμα, εξοπλισμό αιχμής ενώ είναι στην πρωτοπορία της αντιμετώπισης φυσικών καταστροφών, έναν τομέα στον οποίο στρέφεται εσχάτως το ΝΑΤΟ.

Αντίστοιχα, η Σουηδία, παρά το ιστορικό φιλειρηνισμού, διαθέτει μία ακμάζουσα εγχώρια αμυντική βιομηχανία και μία ζηλευτή πολεμική αεροπορία.

Γίνεται άμεσα κατανοητό πως οι δύο χώρες διαθέτουν την ισχύ να εισέλθουν με τους δικούς τους όρους στη Συμμαχία και αυτό είναι που ανησυχεί την Τουρκία.

Επιπλέον, η είσοδος των δύο αυτών χωρών θα ταρακουνήσει έντονα την Άγκυρα, η οποία θεώρησε πως η ρωσοουκρανική κρίση αναβάθμισε τον γεωπολιτικό ρόλο της.

Οι αντιρρήσεις της περί ένταξής τους όχι μόνο δεν εισακούονται από τις υπόλοιπες χώρες μέλη αλλά και θεωρείται σχεδόν βέβαιο ότι θα καμφθούν ακόμη κι αν χρειαστεί το ΝΑΤΟ να προβεί σε κάποια ανταλλάγματα π.χ. με την προμήθεια μαχητικών F-35 από τις Ηνωμένες Πολιτείες, ώστε να επιδείξει τη δική της ισχύ.

Επιπρόσθετα η ύπαρξη κρατών με τόσο δομημένη στρατηγική κατεύθυνση και διεθνή παρουσία, πέραν του συνηθισμένου βεληνεκούς μίας μικρομεσαίας χώρας, εκνευρίζει την Άγκυρα.

Η Σουηδία έχει λόγο σχεδόν σε όλα τα ζητήματα διεθνώς. Στο φλέγον κουρδικό ζήτημα για παράδειγμα, η Στοκχόλμη αναγνωρίζει το PKK ως τρομοκρατική οργάνωση, αλλά αναδεικνύει το «τσουβάλιασμα» από πλευράς της Τουρκίας όλων των κουρδικών κοινοτήτων ως τρομοκράτες, συμπεριλαμβανομένων των Κούρδων της Συρίας.

Αυτό τρομάζει την Τουρκία πως μπορεί να επηρεάσει την επίσημη θέση του Οργανισμού.

Κατά συνέπεια, η προοπτική αστραπιαίας εισόδου δύο τόσο ισχυρών κρατών, που μπορούν να αποτελέσουν ξεχωριστές παρουσίες έχει κηρύξει την Άγκυρα σε κατάσταση διπλωματικού κόκκινου συναγερμού.

Το ξέσπασμα του ίδιου του Ερντογάν που τίναξε στον αέρα τις διαπραγματεύσεις με τη Σουηδία και τη Φινλανδία, αναφέροντας πως δεν συναινεί στην ένταξη στο ΝΑΤΟ, όσον επιβάλλουν κυρώσεις στην Τουρκία, το δείχνει εύγλωττα.