Το σύστημα SWIFT: Τι είναι, τι πρέπει να γνωρίζουμε

Το σύστημα SWIFT είναι πραγματικά μοναδικό στην απήχηση του, στην απόδοση αλλά και στην λειτουργικότητα, καθώς κανένας άλλος οργανισμός δεν είναι σε θέση να αντιμετωπίσει την κλίμακα, την ακρίβεια, την ανάγκη για ταχύτητα αλλά και την εμπιστοσύνη που απαιτούνται για την ευρεία διασύνδεση όλων των ιδρυμάτων και των φορέων που επικοινωνούν μέσω του δικτύου του.

SWIFT: Συνεταιρισμός για τις Παγκόσμιες Διατραπεζικές Χρηματοπιστωτικές Τηλεπικοινωνίες

Η SWIFT SC (Society for Worldwide Interbank Financial Telecommunication), ως οργανισμός, αποτελεί συνεταιρισμό εταιρειών που υπόκειται στο βελγικό δίκαιο, ενώ ανήκει και ελέγχεται από τους μετόχους της, εκπροσωπώντας περίπου 3.500 χρηματοπιστωτικά ιδρύματα σε όλο τον κόσμο. Οι μέτοχοι εκλέγουν ένα συμβούλιο 25 ανεξάρτητων διευθυντικών στελεχών που εκπροσωπούν τράπεζες από όλο τον κόσμο. Αυτό το συμβούλιο διοικεί τον συνεταιρισμό και επιβλέπει την σχετική διαχείριση. Η ανώτατη εκτελεστική επιτροπή αποτελείται από μια ομάδα εργαζομένων απευθείας στον συνεταιρισμό, με επικεφαλής τον Διευθύνοντα Σύμβουλο.

Η χρήση της υπηρεσίας ανταλλαγής μηνυμάτων της SWIFT από κάθε χώρα καθορίζει τόσο την κατανομή των μετοχών της SWIFT όσο και τον αριθμό των Διευθυντών του Διοικητικού Συμβουλίου που δικαιούται κάθε χώρα.

Η SWIFT εποπτεύεται από τις Κεντρικές Τράπεζες των χωρών της ομάδας G10, καθώς και από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, με επικεφαλής την Εθνική Τράπεζα του Βελγίου.

Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι η SWIFT αποτελεί αποκλειστικά και μόνον πάροχο υπηρεσιών ανταλλαγής μηνυμάτων. Δεν έχει κανέναν έλεγχο στις υποκείμενες χρηματοοικονομικές συναλλαγές που αναφέρονται από τους θεσμικούς χρηματοπιστωτικούς πελάτες της στα μηνύματά τους. Ενώ λοιπόν η SWIFT συμμορφώνεται πλήρως με όλους τους ισχύοντες νόμους περί κυρώσεων, η ευθύνη για την διασφάλιση της συμμόρφωσης των μεμονωμένων χρηματοοικονομικών συναλλαγών με τη νομοθεσία περί κυρώσεων, εναπόκειται στα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα που τις χειρίζονται και στις αρμόδιες αρχές τους.

Ένα σύντομο ιστορικό

Παρέχοντας αξιόπιστες, ασφαλείς και αποτελεσματικές υπηρεσίες ανταλλαγής μηνυμάτων στην παγκόσμια κοινότητα, δεν θα ήταν υπερβολή να αναφέρουμε πως το δίκτυο SWIFT αποτελεί την ραχοκοκαλιά της σύγχρονης παγκόσμιας χρηματοοικονομικής επικοινωνίας.

Το σύστημα SWIFT ιδρύθηκε το 1973 με 239 αρχικά συνεργαζόμενες τράπεζες και φορείς σε 15 χώρες. Οι καινοτόμες υπηρεσίες ανταλλαγής μηνυμάτων του δικτύου SWIFT (SWIFTNet) κυκλοφόρησαν το 1977 με σκοπό να αντικαταστήσουν την τεχνολογία Telex, η οποία χρησιμοποιείτο ευρέως από τις τράπεζες για την επικοινωνία οδηγιών σχετικά με τις διασυνοριακές μεταφορές αξίας, με το σύστημα να επεκτείνεται σε 518 χρηματοπιστωτικά ιδρύματα σε 22 χώρες. Μέσα σε λιγότερο από 12 μήνες, το δίκτυο SWIFT είχε επεξεργαστεί περισσότερα από 10 εκατομμύρια μηνύματα (SWIFT FIN).

Δίκτυο από 11.000 τράπεζες

Oι υπηρεσίες ανταλλαγής μηνυμάτων του συστήματος SWIFT θεωρούνται ως οι πλέον αξιόπιστες και χρησιμοποιούνται από περισσότερα από 11.000 χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, σε περισσότερες από 200 χώρες και δικαιοδοσίες ανά τον κόσμο. Αναφέρεται χαρακτηριστικά ότι το 2021, η SWIFT κατέγραφε κατά μέσο όρο 42 εκατομμύρια μηνύματα FIN την ημέρα, με τον μέσο ημερήσιο όγκο μηνυμάτων να αυξάνεται κατά 11,4% σε σύγκριση με το 2020.

Από την ίδρυσή της, η SWIFT έχει διαδραματίσει πρωταγωνιστικό ρόλο, μαζί με την ευρύτερη κοινότητά της, στην τυποποίηση που στηρίζει τα παγκόσμια χρηματοοικονομικά μηνύματα και στην αυτοματοποίησή τους. Η χρήση τυποποιημένων μηνυμάτων και δεδομένων αναφοράς διασφαλίζει σε μέγιστο βαθμό ότι τα δεδομένα που ανταλλάσσονται μεταξύ των ιδρυμάτων είναι ξεκάθαρα και φιλικά προς τα υπολογιστικά συστήματα, διευκολύνοντας την αυτοματοποίηση, μειώνοντας το κόστος και μετριάζοντας τους κινδύνους.

Μέσω του συστήματος SWIFT, τράπεζες, θεματοφύλακες, επενδυτικά ιδρύματα, κεντρικές τράπεζες και εταιρικοί πελάτες, μπορούν να συνδεθούν μεταξύ τους ανταλλάσσοντας δομημένα ηλεκτρονικά μηνύματα για την εκτέλεση κοινών επιχειρηματικών διαδικασιών, όπως η πραγματοποίηση πληρωμών ή ο διακανονισμός συναλλαγών, εξασφαλίζοντας την εμπιστευτικότητα, την ακεραιότητα και την απόλυτη διαθεσιμότητα κάθε στιγμή της ημέρας.

Ο Ελευθέριος Νικολάου είναι Διπλωματούχος Μηχανικός Παραγωγής και Διοίκησης, MBA, Γενικός Διευθυντής του Ινστιτούτου Χρηματοοικονομικού Αλφαβητισμού.