Πολιτική κρίση στον Καναδά: Στην αντεπίθεση το πρώην «δεξί χέρι» του Τριντό

«Είμαι πεπεισμένος ότι δεν συνέβη απολύτως τίποτα που να υπερέβαινε τα όρια της ομαλής λειτουργίας της κυβέρνησης», υπογράμμισε ο Μπατς, επί μακρόν βασικός πολιτικός σύμβουλος και στενός φίλος από την εποχή που οι δυο τους ήταν ακόμα φοιτητές του καναδού πρωθυπουργού, που βρίσκεται σε ελεύθερη πτώση στις δημοσκοπήσεις αφότου ξέσπασε το σκάνδαλο.

Ο Τζέραλντ Μπατς παραιτήθηκε τη 18η Φεβρουαρίου, για να μπορέσει όπως είπε να δώσει απάντηση στις κατηγορίες της πρώην υπουργού Δικαιοσύνης Τζόντι Ουίλσον-Ρέιμπουλντ, η οποία βρόντηξε την πόρτα της κυβέρνησης έξι ημέρες νωρίτερα.

Σε μια κατάθεση που προκάλεσε σοκ, ενώπιον επιτροπής του κοινοβουλίου στα τέλη Φεβρουαρίου, η Ουίλσον-Ρέιμπουλντ αποκάλυψε πως δέχθηκε επανειλημμένα «ανάρμοστες πιέσεις» και «συγκαλυμμένες απειλές» από το περιβάλλον του πρωθυπουργού, συμπεριλαμβανομένου του ίδιου του Μπατς.

Κατ’ αυτήν, ο σκοπός ήταν να πειστεί να επέμβει ώστε οι εισαγγελείς να κλείσουν εξωδικαστικό συμβιβασμό με την κατασκευαστική εταιρεία-κολοσσό

SNC-Lavalin, που είναι αντιμέτωπη με προσαγωγή στη δικαιοσύνη για μια υπόθεση διαφθοράς στη Λιβύη. Δεν υπέκυψε στην πίεση και η διαδικασία, που ενδέχεται να οδηγήσει σε δίκη, βρίσκεται ακόμη σε εξέλιξη.

Ένας εξωδικαστικός συμβιβασμός, νέα διαδικασία που προβλέπει η καναδική νομοθεσία, θα επέτρεπε στην εταιρεία να αποφύγει τη δίκη, με αντάλλαγμα την καταβολή προστίμου. Σε περίπτωση που καταδικαστεί για διαφθορά, η SNC-Lavalin θα αποκλειστεί από κάθε συμμετοχή στους διαγωνισμούς για δημόσιες συμβάσεις για 10 χρόνια, κάτι που ενδέχεται να θέσει σε κίνδυνο το ίδιο το μέλλον της.

Σύμφωνα με τον Μπατς, οι συζητήσεις ανάμεσα στον Τριντό και το περιβάλλον του δεν είχαν στόχο να ασκηθεί πίεση στην υπουργό, αλλά να της επισημανθεί η δυνατότητα να ακολουθηθεί άλλος δρόμος στην συγκεκριμένη υπόθεση, λόγω των κρίσιμων οικονομικών και κοινωνικών διακυβευόμενων σε περίπτωση καταδίκης της εταιρείας.

«Διακυβεύονται 9.000 θέσεις εργασίας, πρόκειται για ένα πολιτικό πρόβλημα τεράστιας σημασίας», επέμεινε ο πρώην προσωπικός γραμματέας του πρωθυπουργού καταθέτοντας ενώπιον της επιτροπής Δικαιοσύνης της Βουλής των Αντιπροσώπων.

«Θεωρούσαμε ότι θα ήταν προσήκον (η υπουργός Δικαιοσύνης) να ζητήσει την ανεξάρτητη γνωμοδότηση ενός εξέχοντος νομικού ή μιας ομάδας νομικών», εξήγησε.

Ο πρώην σύμβουλος του Τριντό δήλωσε επίσης «κατάπληκτος» για την υπόθεση, διότι η πρώην υπουργός Δικαιοσύνης δεν είχε διαμαρτυρηθεί ποτέ για τις κατ’ αυτόν υποτιθέμενες «πιέσεις» που της ασκούνταν στις συζητήσεις για την SNC-Lavalin, που διήρκεσαν μήνες. Ιδίως όταν πήγαν να γευματίσουν στις αρχές του Δεκεμβρίου, σε κλίμα φιλικό και χαλαρό, σύμφωνα πάντα με τον ίδιο.

«Δεν βλέπω πως αυτή η σύντομη συζήτηση για την υπόθεση θα μπορούσε να θεωρηθεί πίεση», επέμεινε.

Η «υπόθεση SNC-Lavalin» ξέσπασε στις αρχές του Φεβρουαρίου, όταν δημοσιεύθηκε εκτενές άρθρο στην Globe & Mail, στο οποίο η εφημερίδα έκανε λόγο για ισχυρές πιέσεις από το περιβάλλον του Τριντό στην Ουίλσον-Ρέιμπουλντ, κάτι που ο πρωθυπουργός και το γραφείο του συνεχίζουν να διαψεύδουν.

Κατά σύμπτωση ή όχι, οι αποκαλύψεις έγιναν μερικές εβδομάδες έπειτα από τον μίνι-ανασχηματισμό που προκάλεσε η παραίτηση ενός υπουργού. Σε αυτό το παιγνίδι με τις μουσικές καρέκλες, στην Ουίλσον-Ρέιμπουλντ ανατέθηκε το υπουργείο αρμόδιο για τις Υποθέσεις των Βετεράνων. Στην κατάθεση της, η πρώην υπουργός υποστήριξε πως επρόκειτο για την τιμωρία της διότι δεν υπέκυψε στις «πιέσεις» στην υπόθεση SNC-Lavalin.

Ο Μπατς από την πλευρά του αντέτεινε πως ο Τριντό επαναλάμβανε πως εάν δεν είχε γίνει αυτός ο ανασχηματισμός, η Ουίλσον-Ρέιμπουλντ θα ήταν ακόμα υπουργός Δικαιοσύνης.

Μετά την κατάθεση του Μπατς, τα βλέμματα στρέφονται πλέον στον ίδιο τον Τριντό: ο ηγέτης των Φιλελεύθερων είναι αντιμέτωπος με τη σοβαρότερη κρίση μετά την ανάδειξη του στην εξουσία, το 2015. Δύο διαπρεπείς υπουργοί της κυβέρνησής του παραιτήθηκαν, μια έρευνα του κοινοβουλίου βρίσκεται σε εξέλιξη και η συντηρητική αντιπολίτευση δεν σταματά να απαιτεί την παραίτησή του, υποστηρίζοντας ότι έχει απωλέσει πλήρως κάθε νομιμοποίηση.

Μερικούς μήνες πριν από τις βουλευτικές εκλογές του Οκτωβρίου, οι δημοσκοπήσεις φέρουν τη συντηρητική αντιπολίτευση να προηγείται καθαρά στην πρόθεση ψήφου.

Ο Τριντό ακύρωσε εκτάκτως προχθές, Τρίτη, μια συνάντηση που είχε προγραμματιστεί να κάνει στο Σασκάτσουαν (δυτικά) κι επέστρεψε στην Οτάβα.

Σύμφωνα με ΜΜΕ, ενδέχεται να εκφραστεί επίσημα για την υπόθεση τις επόμενες ημέρες, με τρόπο που μένει να καθοριστεί, για να αποπειραθεί να σβήσει μια πολιτική πυρκαγιά που μοιάζει να επεκτείνεται κάθε μέρα που περνάει.