Ανάλυση CNNi: Η Μέρκελ δεν είναι πια η «καγκελάριος των προσφύγων»

Στις 25 Αυγούστου του 2015, η κ. Μέρκελ επέλεξε να επιτρέψει σε Σύρους πρόσφυγες που έφταναν στις ακτές της Ευρώπης να μπουν στη Γερμανία και να καταθέσουν αιτήματα ασύλου, «παγώνοντας» ουσιαστικά την εφαρμογή της Συνθήκης του Δουβλίνου.

Μόλις μερικές ημέρες αργότερα, στις 4 Σεπτεμβρίου, η Γερμανίδα καγκελάριος χαλάρωσε τους ελέγχους στα σύνοραμε την Αυστρία, δίνοντας σε χιλιάδες πρόσφυγες που είχαν εγκλωβιστεί στην Ουγγαρία τη δυνατότητα να μπουν στη χώρα.

Για ορισμένους, η πολιτική «ανοιχτών συνόρων» της Μέρκελ ήταν μια ανθρώπινη κίνηση, που αναδείκνυε την αξία της αλληλεγγύης που διέπει την Ευρώπη.

Άλλοι, ωστόσο, έσπευσαν να μιλήσουν για τη… χαριστική βολή στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Στην πραγματικότητα, όπως αναφέρουν ειδικοί, η πολιτική «ανοιχτών συνόρων» της Μέρκελ ήταν ένας μύθος. Και φυσικά απέχει πολύ από τη σημερινή πραγματικότητα.

«Δεν ήταν η Μέρκελ που άνοιξε τα σύνορα» λέει ο Christoph Nguyen, πολιτικός αναλυτής του Free University στο Βερολίνο.

«Απλώς διατήρησε τον νόμο που προϋπήρχε για την ελεύθερη μετακίνηση εντός της Ευρώπης. Δεν ήταν τόσο ότι “άνοιξε” τις πόρτες όσο πως δεν τις έκλεισε» συμπλήρωσε ο ίδιος.

Χωρίς αμφιβολία, τα γεγονότα του 2015 αποτελούν ένα ορόσημο της γερμανικής ιστορίας, καθώς είναι ιδιαίτερα σπάνιο μια ευρωπαϊκή χώρα να δέχεται τέτοια εισροή προσφύγων σε περίοδο ειρήνης.

Ως αποτέλεσμα αυτού, στη Γερμανία έχουν κατατεθεί περισσότερα αιτήματα ασύλου από οποιαδήποτε άλλη ευρωπαϊκή χώρα. Τα στοιχεία δείχνουν ότι πάνω από 1,4 εκατομμύρια άνθρωποι -σχεδόν το 50% των αιτήσεων που έχουν κατατεθεί σε ολόκληρη την Ε.Ε.- έχουν ζητήσει άσυλο στη Γερμανία.

Για όσους θα αναζητήσουν άσυλο στη Γερμανία το 2018, όμως, η πόρτα θα είναι μάλλον κλειστή.

Και για όσους βρίσκονται ήδη στη χώρα, η ζωή αναμένεται να γίνει πολύ δυσκολότερη. Η συμφωνία μεταξύ της Μέρκελ και του υπουργού Εσωτερικών Χόρστ Ζεεχόφερ την περασμένη εβδομάδα μπορεί να στείλει ορισμένους αιτούντες άσυλο πίσω στα σύνορα με την Αυστρία -κάτι που σηματοδοτεί ότι η στάση της καγκελαρίου θα γίνει σκληρότερη μέσα στο επόμενο διάστημα.

«Οι περιορισμοί εισόδου γίνονται περισσότεροι μήνα με τον μήνα» λέει ο Philipp Pruy, δικηγόρος εξειδικευμένος σε θέματα μετανάστευσης στη Γερμανία. «Είναι δύσκολο να μεταναστεύσεις στη Γερμανία. Είναι ακόμη πιο δύσκολο εάν είσαι πρόσφυγας» τονίζει ο ίδιος, μιλώντας στο CNNi.

Κλειστές πόρτες

Στις 13 Σεπτεμβρίου του 2015, μόλις εννέα μέρες αφότου οι πρόσφυγες ξεκίνησαν να περνούν τα σύνορα από την Αυστρία, η κυβέρνηση της Μέρκελ έθεσε και πάλι σε ισχύ τους συνοριακούς ελέγχους. Ο λόγος; Υπήρχαν αναφορές ότι κάποιες περιοχές δεν ήταν σε θέση να αντιμετωπίσουν τις χιλιάδες των προσφύγων που έφταναν…

Ο Karl Kopp, διευθυντής ευρωπαϊκών υποθέσεων της οργάνωσης Pro Asyl, πιστεύει ότι η Μέρκελ και η Γερμανία μπορούν να είναι υπερήφανοι για την αλληλεγγύη που επέδειξαν το 2015.

«Η απόφαση να ανοίξουν τα σύνορα ήταν ανθρώπινη» είπε στο CNNi, και συμπλήρωσε: «Ήταν επίσης ένας τρόπος για να αντιμετωπιστεί μια έκτακτη κατάσταση. Δεν ήταν ποτέ μια ανοιχτή πόρτα».

Έκτοτε, οι έλεγχοι στα σύνορα με την Αυστρία βρίσκονται σε ισχύ. Χιλιάδες άνθρωποι που προσπαθούν να μπουν σε γερμανικό έδαφος απωθούνται κάθε χρόνο. Σύμφωνα με στοιχεία της γερμανικής κυβέρνησης, το 2017, οι αρχές μπλόκαραν την είσοδο 7.504 μεταναστών.

Και, όπως είναι άλλωστε και λογικό, από τη στιγμή που επανήλθαν οι συνοριακοί έλεγχοι, ο αριθμός των προσφύγων και των μεταναστών που φτάνουν στη Γερμανία έχει μειωθεί δραματικά.

Οι αριθμοί μιλούν από μόνοι τους. Το 2016, 722.000 άνθρωποι κατέθεσαν αιτήματα ασύλου. Το 2017, τα αιτήματα ασύλου δεν ξεπέρασαν τα 198.000 ενώ φέτος ο αριθμός αυτός αναμένεται να μειωθεί ακόμη περισσότερο.

Το ερώτημα, λοιπόν, που γεννάται είναι γιατί συζητείται τόσο έντονα η «γερμανική προσφυγική κρίση». Όπως εξηγεί ο Nguyen, ο λόγος είναι διττός: υπάρχει η πρόκληση της ενσωμάτωσης των νέων προσφυγικών κοινοτήτων ενώ παράλληλα τα πολιτικά κόμματα βρίσκονται αντιμέτωπα με τη ξαφνική άνοδο της ακροδεξιάς.

«Το ακροδεξιό AfD μετατράπηκε σε ένα κίνημα με πόδια όταν εντάθηκε το προσφυγικό πρόβλημα» τόνισε ο Nguyen, εξηγώντας παράλληλα ότι τώρα τα υπόλοιπα κόμματα προσπαθούν να ξανακερδίσουν τους ψηφοφόρους τους υιοθετώντας μια πιο σκληρή στάση στο προσφυγικό. «Ακόμη και αν το πρόβλημα δεν υφίσταται πια» λέει ο Nguyen.

Αυξήθηκαν οι απελάσεις

Τον Δεκέμβριο του 2016, η Γερμανία προχώρησε στην απέλαση ορισμένων αιτούντων άσυλο στο Αφγανιστάν -μια απόφαση που προκάλεσε διεθνή κατακραυγή.

Το Βερολίνο δεν πτοήθηκε και συνέχισε και το 2017, όταν 470 Αφγανοί αναγκάστηκαν να επιστρέψουν στην επικίνδυνη πατρίδα τους.

«Δεν μπορείς να απελαύνεις ανθρώπους και να τους στέλνεις πίσω σε μια περιοχή όπου υπάρχει κρίση» λέει ο Pruy, κατακρίνοντας έντονα την απόφαση της γερμανικής κυβέρνησης. «Είμαστε μια πλούσια χώρα, μια πολιτισμένη χώρα και δεν μπορούμε να επιτρέπουμε τις απελάσεις ανθρώπων που προέρχονται από περιοχές όπου μαίνεται εμφύλιος πόλεμος. Χιλιάδες άνθρωποι πεθαίνουν κάθε χρόνο» τονίζει ο ίδιος.

Το γερμανικό υπουργείο Εξωτερικών δήλωσε στο CNNi ότι η κατάσταση στο Αφγανιστάν συνεχίζει να είναι ευμετάβλητη και επικίνδυνη αλλά εξηγεί πως πάντα εξετάζονται κατά περίπτωση όσοι απελαύνονται.

«Η καγκελάριος των προσφύγων δεν υπάρχει»

Η Γερμανίδα καγκελάριος δεν έχει πει ποτέ ανοιχτά ότι έχει μετανιώσει για την πολιτική που ακολούθησε το 2015.

Δεσμεύτηκε, όμως, να μειώσει δραματικά τον αριθμό των προσφύγων που φτάνουν στη Γερμανία. Το 2015, έλεγε ότι «μπορούμε να τα καταφέρουμε».

Η φράση αυτή έχει πλέον αντικατασταθεί με την ακόλουθη: «Τα γεγονότα του 2015 δεν πρέπει να επαναληφθούν».

«Ο αριθμός των αιτούντων άσυλο στη Γερμανία έχει μειωθεί δραματικά» είπε σε πρόσφατη ομιλία της στο κοινοβούλιο η κ. Μέρκελ. «Δεν πρέπει να εφησυχάσουμε -και αυτό το λέω με έμφαση» είπε η Γερμανίδα καγκελάριος.

Why Angela Merkel is no longer the 'refugee chancellor'