Ιταλία: Νικητές, ηττημένοι και σενάρια της επόμενης μέρας
Ενώ ο εκλογικός κουρνιαχτός κατακάθεται σταδιακά στην Ιταλία, γίνεται όλο και πιο σαφές πως, από τις υπάρχουσες εναλλακτικές, πολλές είναι μαθηματικά εφικτές αλλά καμία πολιτικά εύκολη. Η συγκρότηση κυβέρνησης μοιάζει, προς το παρόν, με σταυρόλεξο για δυνατούς λύτες: Κανένα από κόμματα και συμμαχίες (Λέγκα, Πέντε Αστέρια, Φόρτσα Ιτάλια, Δημοκρατικό Κόμμα) δεν εξασφαλίζει τις απαραίτητες έδρες για κυβέρνηση αυτοδυναμίας. Αλλά και καμία κυβέρνηση δεν είναι εφικτή χωρίς τη συμμετοχή των μεγάλων νικητών, της ακροδεξιάς Λέγκας και του αντισυστημικού M5S.
Στις 22 Φεβρουαρίου, ο Ζαν- Κλωντ Γιούνκερ, μιλώντας σε ένα think tank των Βρυξελλών, είχε δηλώσει πως «όποιο κι αν είναι το αποτέλεσμα, είμαι πεπεισμένος πως θα έχουμε μία κυβέρνηση που θα διασφαλίζει τον κεντρικό ρόλο της Ιταλίας στην Ευρώπη και θα διαμορφώνει το μέλλον της». Εκτός μικροφώνων, ωστόσο, ο πρόεδρος της Κομισιόν ήταν πολύ πιο πραγματιστής – αν όχι δυσοίωνος: «Χρειάζεται να προετοιμαστούμε για το χειρότερο σενάριο. Κι αυτό είναι να μην υπάρξει λειτουργική κυβέρνηση». Όσο προετοιμασμένοι κι αν ήταν οι Ευρωπαίοι, λοιπόν, η επιβεβαίωση των φόβων του Γιούνκερ έρχεται προς επίρρωση των δομικών ανακατατάξεων στην Ευρώπη. Το αποτέλεσμα των ιταλικών εκλογών θέτει επί ποδός την ηγεσία της Ευρώπης που φοβάται περαιτέρω διάχυση των τάσεων κατά του πολιτικού κατεστημένου.
Τα αποτελέσματα
Εν μέσω κοινωνικής και οικονομικής ανασφάλειας, αύξησης της φορολογίας, υψηλών ποσοστών ανεργίας, ενίσχυσης των μεταναστευτικών ροών, τα αντισυστημικά κόμματα πόνταραν στο διογκούμενο αντιευρωπαϊκό αίσθημα, τα ξενοφοβικά ένστικτα και τη λαϊκή οργή και δικαιώθηκαν. Πρώτο κόμμα, με ποσοστό 32,2%, αναδείχτηκε το Κίνημα των Πέντε Αστέρων (Μ5S). Παρόλα αυτά, ισχυρότερη πολιτική δύναμη, με εξασφάλιση των περισσότερων εδρών, προβάλλει η κεντροδεξιά συμμαχία (Λέγκα, Forza Italia, Fratelli d' Italia, Noi con Italia). Μεγάλη ήττα υπέστη το Δημοκρατικό Κόμμα, με τον Ματέο Ρέντσι να ανακοινώνει την απόφασή του να παραιτηθεί – αν κι αυτό δεν επιβεβαιώνεται από τους συνεργάτες του.
Ο 44χρονος Ματέο Σαλβίνι, επικεφαλής της Λέγκας, γνωστός για την πομπώδη και συχνά ρατσιστική ρητορική τουμ έχει κάθε λόγο να χαμογελά πλατιά αφού θεωρείται ένας από τους μεγάλους νικητές των ιταλικών εκλογών - Photo: REUTERS/Stefano Rellandini
Η επόμενη μέρα
Η απόλυτη πλειοψηφία στην ιταλική βουλή είναι οι 316 έδρες και, προς το παρόν, δεν προκύπτει σαφής πλειοψηφία. Κάτι που ίσως οδηγήσει την τρίτη μεγαλύτερη οικονομία της Ευρώπης - με το μεγαλύτερο δημόσιο χρέος μεταξύ των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης - σε παρατεταμένη πολιτική κρίση, με ατελείωτους γύρους διαπραγματεύσεων προκειμένου να εξασφαλιστεί η ψήφος εμπιστοσύνης στη Βουλή.
Τις εβδομάδες που ακολουθούν, υπό το ενδεχόμενο ανάληψης της εξουσίας, λαϊκιστές και εθνικιστές θα εκτιμήσουν τις δυνάμεις τους σε ρεαλιστική βάση και ίσως, όπως εκτιμούν οι αναλυτές, χρειαστεί να «βάλουν νερό στο κρασί τους».
Μόλις 31 Μαΐων, θεωρούμενος ως η βελτιωμένη εκδοχή του προκατόχου του, Μπέπε Γκρίλο, ο Λουίτζι ντι Μάιο θεωρείται ο έτερος μεγάλος νικητής των εκλογών, αφού εκτόξευσε τα ποσοστά του M5S και προβάλλει ως ρυθμιστής των μετεκλογικών ισορροπιών – Photo: REUTERS/Alessandro Bianchi
Το ένα ενδεχόμενο είναι να συγκροτήσουν κυβέρνηση το M5S και η Λέγκα. Το ενδεχόμενο αυτό πιστεύεται πως θα προκαλούσε την έντονη αντίδραση της αριστερής πτέρυγας των «Πεντάστερων» – ενώ δεν είναι το επιθυμητό για τους Ευρωπαίους, καθώς θα τόνωνε τα ευρωσκεπτικιστικά αισθήματα κι άλλων χωρών.
Άλλο μετεκλογικό σενάριο θέλει τους δύο πολιτικούς αντιπάλους, το κεντροαριστερό Δημοκρατικό Κόμμα και το κεντροδεξιό Φόρτσα Ιτάλια τού Σίλβιο Μπερλουσκόνι, να ενώνουν τις δυνάμεις τους προκειμένου να αφήσουν εκτός το Κίνημα των Πέντε Αστέρων.
Ο μεγάλος συνασπισμός Πέντε Αστέρων, Φόρτσα Ιτάλια και Λέγκας θα απέδιδε ένα κυβερνητικό σχήμα με 453 έδρες. Ωστόσο, και τα τρία κόμματα (τουλάχιστον προεκλογικά) είχαν αποκλείσει μετεκλογικές συνεργασίες.
Ενδεχόμενη συνεργασία Φόρτσα Ιτάλια, Λέγκας και Δημοκρατικού Κόμματος θα εξασφάλιζε 327 έδρες στη βουλή. Ωστόσο, θα ένωνε όχι απλώς ετερόκλητες αλλά αντίθετες πολιτικές δυνάμεις, γι’αυτό και τέτοιο ενδεχόμενο θεωρείται απίθανο.
Ανάλογης πολιτικής δυσκολίας θεωρείται και η συνεργασία M5S και Δημοκρατικού Κόμματος. «Δεν υπάρχει καμιά περίπτωση να βοηθήσουμε το M5S να σχηματίσει κυβέρνηση», ξεκαθάρισε ο Ματέο Ρίτσι, πρώην αντιπρόεδρος των Δημοκρατικών.
Ασφαλώς, αν οι διαπραγματεύσεις καταλήξουν σε αδιέξοδο, ο Ιταλός πρόεδρος, Σέρτζιο Ματαρέλα μπορεί να δώσει χρόνο στην κεντροαριστερά κυβέρνηση του Πάολο Τζεντιλόνι, προλειαίνοντας το έδαφος για νέες κάλπες. Η διαδικασία αυτή δεν μπορεί να ξεκινήσει πριν τις 23 Μαρτίου οπότε και συνεδριάζουν, για πρώτη φορά μετά τις εκλογές, οι 630 βουλευτές της ιταλικής βουλής και οι 315 γερουσιαστές για την εκλογή προεδρείων στα δύο Σώματα. Όπως, πάντως, επισημαίνουν οι αναλυτές, υπό το ίδιο εκλογικό σύστημα και την ίδια πολιτική συγκυρία, τα αποτελέσματα ενδεχόμενων νέων εκλογών, δε θα διαφέρουν από τα τωρινά.