Τι μας έμαθε το Cassini για τον Κρόνο

Το 1997 η NASA εκτόξευσε το Cassini για την εξερεύνηση του Κρόνου και των δορυφόρων του. Είκοσι χρόνια μετά, αυτός ο «βετεράνος» της NASA βοήθησε τους επιστήμονες να καταγράψουν αχαρτογράφητα πεδία του Κρόνου. Τα δεδομένα που κατέγραψε αλλά και οι εικόνες που έστειλε οδήγησαν σε σημαντικές ανακαλύψεις αναφορικά με το ηλιακό μας σύστημα. Οι αστρονόμοι κατάφεραν να απαντήσουν σε δύσκολες ερωτήσεις και να λύσουν ένα κομμάτι του παζλ για τον Κρόνο έπειτα από την μελέτη των δεδομένων.

Τι βρέθηκε στην ατμόσφαιρα του Κρόνου

Έπειτα από 13 χρόνια έρευνας του πλανήτη και των δορυφόρων του είχε μία τελευταία αποστολή, να ρίξει μια πιο κοντινή ματιά, πριν «αυτοκτονήσει». Τα τελευταία δευτερόλεπτα της αποστολής του Cassini έδωσαν μία «πρώτη γεύση» της ατμόσφαιρας του Κρόνου, σύμφωνα με τη NASA.

Για περίπου ένα λεπτό, το διαστημικό σκάφος κατάφερε να μεταδώσει νέα στοιχεία για τον πλανήτη, για όση ώρα η κεραία του παρέμενε συνδεδεμένη με τη Γη. Στη συνέχεια καταστράφηκε εξαιτίας της θερμότητας και της υψηλής πίεσης της "εχθρικής" ατμόσφαιρας του Κρόνου.

Κατά τη διάρκεια της τελευταίας πτώσης, το φασματόμετρο λειτούργησε ως η μύτη του διαστημοπλοίου αποκαλύπτοντας τη σύνθεση και δομή της ατμόσφαιρας. «Πρόκειται για κάτι που δεν μπορεί να γίνει από την τροχιά», είπε ο Hunter Waite επικεφαλής της ομάδας Spectrometer.

Με αυτό τον τρόπο οι αστρονόμοι ελπίζουν στην εξερεύνηση του φαινομένου του «δακτυλίου της βροχής» που ανακαλύφθηκε από αποστολή της NASA στις αρχές της δεκαετίας του 1980, όταν διαπιστώθηκε ότι οι δακτύλιοι προκάλεσαν αλλαγές στην ατμόσφαιρα του Κρόνου.

Το φασματόμετρο μπορεί να προσδιορίσει το υλικό που προέρχεται από τους δακτυλίους και βρίσκεται στην ατμόσφαιρα. Σύμφωνα με την ομάδα Spectrometer, η «μύτη» του Cassini "χτύπησε" το κρίσιμο σημείο, καθώς πέρασε από την περιοχή μεταξύ του πλανήτη και των δακτυλίων. Αυτό θεωρείται «κλειδί» για την έρευνα καθώς η άνω ατμόσφαιρα του Κρόνου εκτείνεται σχεδόν μέχρι τους δακτυλίους.

Για πρώτη φορά οι επιστήμονες έχουν ακριβή διαστάσεις και αποδείξεις ότι οι δακτύλιοι του Κρόνου αποτελούν μέρος της ατμόσφαιρας του πλανήτη. Παρόλο που αποτελούνται από νερό, οι ερευνητές εξεπλάγην με την ανίχνευση του μεθανίου.

Τι κρατά τους δακτύλους στη θέση τους

Μία βασική αποστολή που έπρεπε να φέρει εις πέρας το Cassini σχετιζόταν με τους δακτύλιους των πλανητών. Οι έρευνες έχουν δείξει ότι εξαπλώνονται και εξαφανίζονται χωρίς να τους «κρατά» κάτι. Το Cassini συγκέντρωσε στοιχεία σχετικά με τις κινήσεις των κυμάτων.

Αυτά τα κύματα ήταν η απόδειξη: η βαρύτητα των μικρών δορυφόρων του Κρόνου επιβραδύνει την κίνηση των δακτύλιων και αναστέλλει τη δυναμική τους.

Για περίπου τρεις δεκαετίες οι αστρονόμοι πίστευαν ότι η βαρυτική επίδραση του δορυφόρου του Κρόνου, Ιανού, είναι αυτή που συγκρατεί τον εξωτερικό δακτύλιο Α. Σύμφωνα, όμως με τα νέα στοιχεία που συγκέντρωσαν εκατοντάδες κύματα παράγονται από διαφορετικές πηγές. Οι δορυφόροι Πάνας, Άτλας, Προμηθέας, Πανδώρα, Epimetheus Mimas και Ιανός συντελούν στην επιβράδυνση αυτή και οι μετρήσεις του Cassini για τις μάζες τους επιβεβαίωσαν τις εκτιμήσεις αυτές.

Ο Τιτάνας

Όσα περισσότερα μαθαίνουν οι αστρονόμοι για τον μεγαλύτερο δορυφόρο του Κρόνου, τον Τιτάνα, τόσο πιο περίεργα τους φαίνονται τα πράγματα. Ο Τιτάνας είναι ο μοναδικός δορυφόρος με σύννεφα και πυκνή ατμόσφαιρα αζώτου και μεθανίου, γεγονός που του δίνει ένα χρώμα… πορτοκαλί. Μοιάζει αρκετά με τη Γη, όμως τα ποτάμια, οι λίμνες και οι θάλασσες σχηματίζονται από αιθάνιο και μεθάνιο.

Τα στοιχεία και οι παρατηρήσεις από το Cassini αποκάλυψαν ότι οι δορυφόροι Εγκέλαδος και ο Τιτάνας θα μπορούσαν να είναι κατοικήσιμοι για κάποια μορφή ζωής.

Επίσης, τα στοιχεία που κατέγραψε το Cassini τροφοδοτούν την έρευνα που θα διαρκέσει χρόνια. Οι επιστήμονες προσπαθούν ακόμα να βρουν απαντήσεις σε μεγάλες ερωτήσεις που ενέπνευσαν τον σκοπό της αποστολής, όπως είναι το πραγματικό μήκος μιας ημέρας στον Κρόνο.

«Κατά μία έννοια, η δουλειά μόλις ξεκινήσε», δήλωσε η Linda Spilker, επιστήμονας του έργου της αποστολής στο εργαστήριο Jet Propulsion της NASA.

What Cassini learned about Saturn during its death dive, By Ashley Strickland, CNNBy Ashley Strickland, CNN