«Είδα τον γιο μου να πεθαίνει στα χέρια μου»: Η κραυγή ενός πατέρα για τα ναρκοπέδια της Συρίας

Καθώς μετατοπίζονται οι γραμμές των μετώπων στη βόρεια Συρία, οι άνθρωποι που εγκαταλείπουν τα σπίτια τους ή επιστρέφουν στα χωριά που εκκενώνουν οι μαχητές του Ισλαμικού Κράτους βρίσκουν ένα θανάσιμο τοπίο γεμάτο νάρκες και πυρομαχικά που δεν έχουν εκραγεί, αναφέρει η νέα έκθεση των Γιατρών Χωρίς Σύνορα «Set to Explode», χτυπώντας το καμπανάκι για τις καταστροφικές συνέπειες για τον άμαχο πληθυσμό.

«Η επιστροφή των ανθρώπων στα σπίτια τους είναι εξαιρετικά επικίνδυνη» λέει η Karline Kleijer, υπεύθυνη επείγουσας παρέμβασης των Γιατρών Χωρίς Σύνορα για τη Συρία. «Παντού έχουν τοποθετηθεί παγίδες με εκρηκτικά: κάτω από το χαλί, στο ψυγείο, ακόμη και στα αρκουδάκια των παιδιών».

Πηγή: Jamal Bali _MSF

Ανατριχιαστική είναι η μαρτυρία ενός πατέρα ο οποίος στην προσπάθειά του να μεταφέρει την οικογένειά του σε ασφαλές μέρος, έπεσε σε νάρκη και είδε τον γιο του να χάνεται για πάντα μέσα σε λίγα λεπτά.

«Είχαμε κάνει περίπου 100 μέτρα όταν η μοτοσικλέτα έπεσε σε μια νάρκη. Η γυναίκα μου έβγαλε μια κραυγή κι έτρεξε προς το μέρος μας. Ο γιος μου ήταν αναίσθητος και είχε τραύματα στο μέτωπο. Η κόρη μου είχε τραύματα στα μάτια. Εγώ είχα τραυματιστεί στο πιγούνι, στο λαιμό και στα χέρια. Σήκωσα τον γιο μου, ενώ η γυναίκα μου κρατούσε την κόρη μας. Περιμέναμε να περάσει κάποιο αυτοκίνητο. Είδα τον γιο μου να πεθαίνει στα χέρια μου κι ήμουν αναγκασμένος να αφήσω το σώμα του εκεί».

Με αυτά τα λόγια ο 35χρονος Μοχάμεντ περιγράφει το τρομερό τίμημα που πλήρωσε η οικογένειά του στην περιπετειώδη προσπάθεια φυγής τους από τη Ράκα, οι κάτοικοι της οποίας στα έξι χρόνια του πολέμου, έχουν υποστεί βομβαρδισμούς, μάχες, διώξεις και δημόσιους αποκεφαλισμούς.

Πηγή: Jamal Bali _MSF

Συνεχίζοντας να διηγείται την ιστορία του, ο Μοχάμεντ συγκλονίζει: «Κόντευα να χάσω τις αισθήσεις μου όταν πέρασε ένα αυτοκίνητο και μας πήγε σε έναν γιατρό στο χωριό Mazra’t Tishrin [23 χιλιόμετρα βορειοδυτικά της Ράκα]. Ο γιατρός μάς είπε ότι έπρεπε να πάμε σε νοσοκομείο, έτσι γυρίσαμε στη Ράκα. Όταν φτάσαμε στο νοσοκομείο της πόλης, ένα μέλος του ISIS δεν επέτρεψε να μου κάνουν εισαγωγή. Αν και αιμορραγούσα, μου έβαλαν χειροπέδες και είπαν «αφήστε τον να πεθάνει». Μετά από δύο ώρες, έκανα νόημα σε έναν γιατρό να έρθει να με φροντίσει – δεν μπορούσα να μιλήσω επειδή έτρεχε αίμα από τον λαιμό μου. Ο γιατρός όμως άρχισε να κλαίει και δεν ήρθε. Νομίζω ότι φοβόταν πως θα τον σκότωναν αν δεν υπάκουε στις εντολές».

Πηγή: Jamal Bali _MSF

Σε λίγο, συνεχίζει την περιγραφή του ο Μοχάμεντ, «ήρθε ένας αξιωματικός και είπε στον γιατρό να με φροντίσει, οπότε με πήγαν στο χειρουργείο. Τότε έφεραν ένα τραυματισμένο μέλος του ISIS και φώναξαν τον γιατρό για να τον φροντίσει. Μετά από λίγο όμως, γύρισε και ολοκλήρωσε τις φροντίδες του. Μου ζήτησε συγγνώμη και με παρακάλεσε να μην πω ότι με περιέθαλψε εκείνος. Οι γιατροί φοβούνται πολύ εδώ. Έμεινα στο νοσοκομείο τρεις μέρες. Ο γιατρός ήρθε και με ρώτησε πώς είμαι. Όταν είδε ότι είμαι φτωχός, μου έδωσε λίγα χρήματα».

Λίγες μέρες μετά τη νοσηλεία του ο Μοχάμεντ επέστρεψε στο σπίτι και στη δουλειά του, ενώ η ιστορία του είχε ήδη γίνει γνωστή σε ολόκληρη την πόλη. Μια νέα προσφορά για βοήθεια ώστε ο ίδιος και η οικογένειά του να εγκαταλείψουν τη Ράκα δεν άργησε να έρθει. Αν και διστακτικός στην αρχή, ο Μοχάμεντ αποφάσισε να εμπιστευθεί τον άγνωστο που του υποσχέθηκε ότι χωρίς χρήματα θα μετέφερε τον ίδιο και την οικογένειά του σε ασφαλή περιοχή βόρεια.

Πηγή: Jamal Bali _MSF

«Φύγαμε από την πόλη με αυτοκίνητο, αποφεύγοντας πολλά σημεία ελέγχου. Σταματήσαμε στο σπίτι της μητέρας του για λίγο. Της είπα την ιστορία μου. Έβαλε τα κλάματα και μου είπε ότι έμοιαζα με τον γιο της. Ζήτησε από τον γιο της να φροντίσει να φτάσουμε στο σημείο ελέγχου των Συριακών Δημοκρατικών Δυνάμεων σώοι και ασφαλείς. Όταν νύχτωσε, μπήκαμε πάλι στο αυτοκίνητο και κατευθυνθήκαμε προς το σημείο ελέγχου με σβηστά φώτα. Καθώς πλησιάζαμε, πυροβόλησαν δύο φορές στον αέρα. Σταματήσαμε, κι ύστερα μας έκαναν σινιάλο με τον φακό να προχωρήσουμε. Ευτυχώς δεν υπήρχαν νάρκες στον δρόμο και φτάσαμε στο σημείο ελέγχου του Al Khineizat σώοι και ασφαλείς. Όταν φτάσαμε, έβαλα τα κλάματα.Τελικά καταλήξαμε σε έναν καταυλισμό στη βόρεια Συρία. Είμαστε έναν μήνα εδώ. Ο καταυλισμός είναι ασφαλής, όμως είμαι σε κακή οικονομική κατάσταση. Πού και πού βρίσκω κάποια δουλειά για να βγάλω λίγα χρήματα, όμως η κόρη μου πρέπει να πάει σε χειρουργό οφθαλμίατρο, κι εγώ επίσης πρέπει να κάνω κάτι για το δάχτυλο και το πιγούνι μου που έχουν σπάσει».

Ο Μοχάμεντ έχασε για πάντα τον γιο του, ο ίδιος και η κόρη του τραυματίστηκαν πολύ σοβαρά στην προσπάθειά τους να βρουν ασφαλές καταφύγιο μακριά από την πόλη τους, όμως η ιστορία τους είχε αίσιο τέλος σε σχέση με την ιστορία χιλιάδων ανθρώπων που έχουν αφήσει την τελευταία τους πνοή έπειτα από την έκρηξη μιας νάρκης.

Πολλοί κάτοικοι της Ράκα έφυγαν από την πόλη στις αρχές του 2013, όταν άρχισαν οι αεροπορικές επιδρομές και οι μάχες μεταξύ των ομάδων της αντιπολίτευσης και του συριακού στρατού. Στη συνέχεια, καθώς η πόλη ήταν υπό τον έλεγχο του ISIS και οι αεροπορικές επιδρομές τη σφυροκοπούσαν σχεδόν καθημερινά, η φυγή έγινε πιο δύσκολη, το ίδιο όμως και η παραμονή.

Πηγή: Jamal Bali _MSF

Το καλοκαίρι του 2016, σε διάστημα τεσσάρων μόλις εβδομάδων, μόνο το νοσοκομείο του Manbij δέχτηκε περισσότερους από 190 τραυματίες από εκρηκτικούς μηχανισμούς.

Πηγή: Jamal Bali _MSF

«Άρχισαν να φτάνουν δεκάδες τραυματίες στο νοσοκομείο» λέει ένας γιατρός των Γιατρών Χωρίς Σύνορα στο νοσοκομείο του Arin. «Για να αποφύγουν τις ένοπλες συγκρούσεις, οι άμαχοι πήραν τους δρόμους που θεωρούσαν ασφαλείς, όμως βρέθηκαν στα ναρκοπέδια».

Ο Jasem, κάτοικος του χωριού Jirn κοντά στο Tal Abyad, ζει με δύο νάρκες τοποθετημένες λίγα μέτρα μακριά από το κατώφλι του σπιτιού του.

«Δεν μπορώ να κοιμηθώ γιατί φοβάμαι διαρκώς ότι κάποιο από τα τέσσερα παιδιά μου ή ένας σκύλος ή ένα πρόβατο θα πατήσει μία από τις νάρκες έξω από το σπίτι» λέει. «Όταν κάποιο ζώο πλησιάζει στο σπίτι, τρέχουμε όλοι μακριά».

Πηγή: Jamal Bali _MSF

Αυτή τη στιγμή, δεν πραγματοποιείται σχεδόν καμία δραστηριότητα αποναρκοθέτησης από ανθρωπιστικές ή από στρατιωτικές οργανώσεις, αναγκάζοντας τους ντόπιους να το κάνουν μόνοι τους, συχνά με μοιραίες συνέπειες.

«Οι άνθρωποι διακινδυνεύουν τη ζωή τους για να κάνουν τα χωριά τους ασφαλή» λέει η Kleijer. «Μάθαμε για πέντε ντόπιους στο Ayn Al Arab/Kobane οι οποίοι ανέλαβαν να απομακρύνουν τις νάρκες από τα σπίτια για να κερδίσουν λίγα χρήματα. Κανείς από αυτούς δεν ζει σήμερα».

Πηγή: Jamal Bali _MSF

Όσο οι περιοχές αυτές παραμένουν γεμάτες νάρκες και πυρομαχικά που δεν έχουν εκραγεί, οι άνθρωποι που βρίσκονται μέσα στις εμπόλεμες ζώνες δεν θα μπορούν να φύγουν, αλλά και θα εμποδίζεται η επιστροφή όσων έχουν ήδη φύγει. Μέχρι να εκκαθαριστούν οι περιοχές αυτές, οι διάφοροι εκρηκτικοί μηχανισμοί και οι παγίδες με εκρηκτικά θα συνεχίσουν να έχουν καταστροφικές συνέπειες για την ασφάλεια και την καθημερινότητα των ανθρώπων. Επιπλέον, οι οργανώσεις βοήθειας δεν θα μπορούν να εργαστούν εκεί, επιδεινώνοντας την κατάσταση του πληθυσμού της περιοχής, όπου το σύστημα υγείας έχει καταρρεύσει εξαιτίας του πολυετούς πολέμου.