FOCUS

Ξεχασμένες κρίσεις: στην κόλαση της Υεμένης (pics)

Ξεχασμένες κρίσεις: στην κόλαση της Υεμένης (pics)
Νοσοκομείο Al Nasr στο νότο της Υεμένης Mohammed Sanabani/MSF

Όταν άρχισε να κλιμακώνεται o πόλεμος στην Υεμένη, η Σάνα αποφοιτούσε από την ιατρική σχολή στο Κάιρο. Ένιωσε υποχρεωμένη να επιστρέψει στην Ταΐζ, πόλη από την οποία κατάγεται και επίκεντρο πλέον μερικών από τις σκληρότερες μάχες της εμφύλιας σύγκρουσης στην Υεμένη, για να βοηθήσει. Τώρα εργάζεται στην πτέρυγα υποσιτισμού του νοσοκομείου Μητέρας και Παιδιού των Γιατρών Χωρίς Σύνορα στη διχοτομημένη πόλη, απ’ όπου μας μεταφέρει τη μαρτυρία της.

«Είχα μόλις τελειώσει τις σπουδές ιατρικής στο Κάιρο, όταν ο πόλεμος άρχισε να φουντώνει στην πατρίδα μου την Υεμένη. Η οικογένειά μου μού σύστησε να παραμείνω στην Αίγυπτο για να είμαι ασφαλής. Όμως εγώ ήθελα να επιστρέψω στην χώρα μου. Έφτασα πίσω στις 25 Μαΐου 2015. Στην αρχή, έμεινα με τους γονείς, τους δύο αδελφούς και την αδελφή μου στο σπίτι μας, στο κέντρο της Ταΐζ.

Μια μέρα, κι ενώ με την αδελφή μου ήμασταν μέσα στο σπίτι, μια σφαίρα καρφώθηκε στο μεταλλικό πλαίσιο ακριβώς έξω από το παράθυρό μας. Γλυτώσαμε από καθαρή τύχη. Τον Ιούλιο ο δρόμος μας ήταν γεμάτος από στρατιώτες και είχαμε εκτεταμένες συγκρούσεις στη γειτονιά. Παντού υπήρχαν άρματα μάχης, τα πολυβόλα κροτάλιζαν. Βρισκόμασταν αντιμέτωποι με το θάνατο. Έπρεπε να μετακομίσουμε.

ΤΑΙΖ

Η Ταϊζ εν ώρα βομβαρδισμού - πηγή: Mohammed Al-Hamadi/MSF

Δίπλα στο σπίτι μας, σ’ ψηλό εμπορικό κέντρο, ήταν ακροβολισμένοι ελεύθεροι σκοπευτές. Από τα πυρά τους είδα να σωριάζεται νεκρό ένα αγόρι. Περπατούσε στο δρόμο έξω από το σπίτι μας. Δεν ήταν στρατιώτης – ήταν απλά ένα δεκαοκτάχρονο αγόρι. Άοπλο. Την επόμενη μέρα φύγαμε. Δεν είχαμε χρόνο για να μαζέψουμε τα πράγματά μας. Τα μόνα που πήραμε ήταν μερικά ρούχα και τα πιο σημαντικά έγγραφά μας. Πήγαμε να μείνουμε με τον θείο μου, κοντά στο Πανεπιστήμιο της Ταΐζ. Μείναμε μόνο έξι εβδομάδες. Πολύ σύντομα η κατάσταση χειροτέρεψε κι εκεί. Μάχες γίνονταν σε κοντινή απόσταση και πύραυλοι έπεφταν στη γειτονιά.

Αποφασίσαμε να φύγουμε από την πόλη. Μετακομίσαμε στο σπίτι των παππούδων μου, σε ένα χωριό σχετικά μακριά. Εκεί μείναμε για τους επόμενους εννέα μήνες. Είχε γίνει γνωστό ότι ήμουν γιατρός και οι άνθρωποι απευθύνονταν σε μένα για βοήθεια όλη την ώρα. Όμως πολύ λίγα πράγματα μπορούσα να κάνω. Μπορούσα, για παράδειγμα, να αγοράσω κάποια αντιβιοτικά, αλλά δεν μπορούσα να βρω φάρμακα για το άσθμα ή ινσουλίνη. Είδα πολλούς ανθρώπους με δερματικές ασθένειες και εξανθήματα, καθώς είχαν εγκαταλείψει τα σπίτια τους και ζούσαν σε πολύ κακές συνθήκες σε παλιά, ερειπωμένα κτίρια. Δεν είχαν την οικονομική δυνατότητα να αγοράσουν φάρμακα. Κάποιες φορές η οικογένειά μου κατέβαλε η ίδια το αντίτιμο για τη μεταφορά των ασθενών στο νοσοκομείο της Σαναά, έξι με εφτά ώρες μακριά.

TAIZ WOUNDED BOY

Πρώτες βοήθειες στο νοσοκομείο Al Radwa στην Ταϊζ - πηγή: MSF

Μια μέρα είδα μια γυναίκα με καρκίνο. Δεν μπορούσε να υποβληθεί σε θεραπεία εδώ. Ούτε εγώ μπορούσα φυσικά να την βοηθήσω. Της έδωσα το χρυσό δαχτυλίδι μου για να μπορέσει να πάει σε ένα νοσοκομείο στη Σαναά.

Ήταν ασφαλέστερο να παραμείνουμε στην ύπαιθρο αλλά υπήρχαν ελάχιστα πράγματα που μπορούσα να κάνω από το σπίτι. Πήγα και δούλεψα για τρεις μήνες σε ένα μικρό ιατρείο εκεί κοντά. Δεν ένιωθα όμως καθόλου άνετα βλέποντάς τους να υπερσυνταγογραφούν φάρμακα για να κερδοσκοπούν και παραιτήθηκα.

Το περασμένο καλοκαίρι, είδα μια αγγελία για μια θέση εργασίας στο νοσοκομείο των Γιατρών Χωρίς Σύνορα στην Ταΐζ. Αμέσως σκέφτηκα ότι αυτό είναι κάτι που πρέπει οπωσδήποτε να κάνω. Μόνο μέσα από τα βουνά μπορούσα να φτάσω στο σημείο για τη συνέντευξη, γιατί ο κεντρικός δρόμος ήταν αποκλεισμένος. Η διαδρομή μού πήρε τέσσερις ώρες αντί μία με δύο που διαρκεί κανονικά.

Άρχισα να εργάζομαι με τους Γιατρούς Χωρίς Σύνορα τον Ιούλιο, οπότε επιστρέψαμε πάλι στην Ταΐζ. Τώρα μένουμε μισή ώρα μακριά από το νοσοκομείο. Ξέρω ότι θα ήταν ασφαλέστερο να παραμείνουμε στην ύπαιθρο. Εδώ μπορεί να είναι πιο επικίνδυνα, αλλά θέλω να εργαστώ.

al radwa taiz

Στιγμιότυπο μέσα στο νοσοκομείο Al Radwa στην Ταϊζ - πηγή: MSF

Κάποια στιγμή ο πατέρας μου θα ερχόταν να με πάρει από τη δουλειά με ένα δανεικό βανάκι. Το δικό του αυτοκίνητο είχε υποστεί σοβαρές ζημιές από σφαίρες. Εκείνο το απόγευμα ακούσαμε μια έκρηξη. Μια βόμβα ή ένας πύραυλος είχε πέσει κάπου κοντά. Ήξερα ότι ο πατέρας μου ήταν στο δρόμο και ανησύχησα πολύ. Ευτυχώς όμως εμφανίστηκε, αν και λίγο αργότερα από ό,τι είχαμε συνεννοηθεί. Μου είπε ότι και εκείνος είχε ανησυχήσει πάρα πολύ για εμένα, παρόλο που ήξερε ότι ήμουν στο νοσοκομείο.

Μου αρέσει πολύ που εργάζομαι εδώ στην πτέρυγα εντατικής θεραπείας υποσιτισμού. Οι περισσότεροι ασθενείς μας είναι μικρά παιδιά, καθώς διατρέχουν μεγάλο κίνδυνο να βρεθούν σε κατάσταση σοβαρού υποσιτισμού. Είχαμε δίδυμα, ένα αγόρι κι ένα κορίτσι. Η οικογένειά τους μας είπε ότι δεν είχε τίποτα για να φάνε στο σπίτι. Κάναμε αμέσως εισαγωγή. Στην αρχή πήγαιναν αρκετά καλά. Δυστυχώς όμως το κοριτσάκι χειροτέρεψε μετά από λίγο. Ήταν αδύνατο να σωθεί. Το αγόρι, ευτυχώς, είναι ακόμα ζωντανό, αν και παραμένει ακόμη σε θεραπεία.

Στο μέλλον, το όνειρό μου είναι να γίνω παιδίατρος. Θέλω να βοηθάω τους ανθρώπους στο ξεκίνημα της ζωής τους. Ελπίζω να μπορέσω να πάρω μια κρατική υποτροφία και να γίνω παιδίατρος – αν υπάρχει ακόμη κάτι που να μοιάζει με κράτος.»

Τι συμβαίνει στην Υεμένη

Όπως λέει η Καρλίν Κλέγιερ, επικεφαλής της ομάδας των Γιατρών Χωρίς Σύνορα στην Υεμένη, «η απελπιστική κατάσταση η οποία επικρατεί στην Ταΐζ, την τρίτη πιο πυκνοκατοικημένη πόλη, είναι αντανάκλαση του τι συμβαίνει στη χώρα συνολικά».

Οι συγκρούσεις κλιμακώθηκαν το Μάρτιο του 2015, όταν οι δυνάμεις των Ανσάρ Αλλάχ (Υποστηρικτές του Θεού ή αλλιώς Χούτι), αφού συμμάχησαν με τον πρώην Πρόεδρο Αλί Αμπντουλάχ Σαλέχ, ανέτρεψαν την κυβέρνηση του Προέδρου Αμπντ Ράμπ Μανσούρ Χάντι στη Σαναά. Οι Χούτι συνέχισαν την προώθησή τους προς τα νότια και τότε συνασπισμός χωρών υπό τη Σαουδική Αραβία ξεκίνησαν ταεροπορικούς βομβαρδισμούς στο πλευρό του Προέδρου Χάντι.

taiz garbage

Βουνά τα σκουπίδια στους δρόμους της βομβαρδισμένης Ταϊζ - πηγή: MSF

Πολιτιστικό κέντρο της Υεμένης κάποτε, η Ταΐζ είδε τον πληθυσμό της να συρρικνώνεται μόλις στο ένα τρίτο του μεγέθους του πριν από τον πόλεμο. Ωστόσο, εξακολουθεί να είναι μια πυκνοκατοικημένη αστική ζώνη στην οποία 200.000 άνθρωποι βομβαρδίζονται από ξηράς και αέρος. Η λεγόμενη “Aντίσταση” -μια μυριάδα διαφορετικών ομάδων που συνδέεται όχι από την αφοσίωσή τους στον υποστηριζόμενο από τη Σαουδική Αραβία Πρόεδρο Αμπντ Ράμπ Μανσούρ Χάντι, αλλά από την εναντίωση τους προς τις συμμαχικές δυνάμεις των Ανσάρ Αλλάχ (Χούτι) και του πρώην Προέδρου Αλί Αμπντουλάχ Σαλέχ- έχει τον έλεγχο του κέντρου της πόλης, το οποίο, όμως, είναι περικυκλωμένο από τις αντίπαλες δυνάμεις των Χούτι.

Οι δρόμοι στο κέντρο της πόλης της Ταΐζ, γνωστό σήμερα και ως ο «θύλακας», ελέγχονται από διαφορετικές ένοπλες ομάδες, οι οποίες συχνά συγκρούονται μεταξύ τους. Οβίδες εκτοξεύονται μέσα κι έξω από αυτό, ενώ η είσοδος και η έξοδος ανθρώπων καθώς και η μεταφορά των αγαθών υπόκεινται σε αυστηρούς περιορισμούς και έλεγχο.

IDPS TAIZ

Εσωτερικά εκτοπισμένοι πρόσφυγες στα περίχωρα της Ταϊζ - πηγή: Mohammed Sanabani/MSF

Σύμφωνα με την τελευταία έκθεση των Γιατρών Χωρίς Σύνορα, οι οποίοι δραστηριοποιούνται και στις δύο πλευρές των εμπολέμων με περισσότερα από 375 άτομα προσωπικό, τα νοσοκομεία πλήττονται επανειλημμένα από τις βόμβες. Τα ασθενοφόρα γίνονται στόχος επιθέσεων και ενίοτε κατάσχονται από τους ένοπλους. Παρακωλύεται η παράδοση ιατροφαρμακευτικού υλικού. Ιατρικό προσωπικό έχει δεχθεί πυρά στον δρόμο προς τη δουλειά, έχει παρενοχληθεί, συλληφθεί και απειληθεί, ενώ ορισμένοι έχουν αναγκαστεί να εργαστούν υπό την απειλή όπλου. Πολλοί εργαζόμενοι στην υγεία στην Υεμένη ασκούν το επάγγελμά τους διατρέχοντας μεγάλο προσωπικό κίνδυνο.

Οι κάτοικοι πέφτουν θύματα βομβαρδισμών, αεροπορικών επιδρομών, διασταυρούμενων πυρών, ναρκών και ελεύθερων σκοπευτών, ενώ πολλοί ασθενείς με σοβαρές παθήσεις αδυνατούν να έχουν πρόσβαση σε ιατρική φροντίδα. Οι συνθήκες διαβίωσης επιδεινώνονται διαρκώς, ενώ το κόστος των ειδών πρώτης ανάγκης έχει εκτοξευτεί. Εκείνοι που υποφέρουν περισσότερο είναι οι πλέον ευάλωτοι, δηλαδή έγκυες, μικρά παιδιά, άτομα με χρόνιες παθήσεις.