«Κουλτούρα του επείγοντος»: Πώς να αποφύγετε το εξουθενωτικό άγχος του «αμέσως τώρα»
Απαντάτε στα μηνύματα χωρίς καθυστέρηση; Τσεκάρετε τα mail κάθε δεκάλεπτο μην τυχόν και σας ξέφυγε κάποια απάντηση; Είστε πάντα σε εγρήγορση για να έχετε άμεσα reaction σε κάποιο post ή story στα social media; Είστε πάντα διαθέσιμος ή διαθέσιμη να αναλάβετε το χειρισμό αιτημάτων της τελευταίας στιγμής που ζητάει το αφεντικό σας;
Εάν ναι, έχετε κι εσείς προσβληθεί από την ασθένεια της εποχής. Είστε έρμαιο της «Κουλτούρας του Επείγοντος» και μάλλον ήρθε η ώρα για αλλαγή νοοτροπίας.
Σε μια φρενήρη καθημερινότητα που τρέχει ασταμάτητα, που απαιτεί μόνιμη «σύνδεση» στο διαδίκτυο και επιβραβεύει την αμεσότητα, η «Κουλτούρα του Επείγοντος» θολώνει συχνά τα όρια μεταξύ του τι είναι αληθινά σημαντικό και τι όχι.
- Στην εργασία αυτό μεταφράζεται σε συχνές απαιτήσεις χειρισμού συχνών αιτημάτων της τελευταίας στιγμής, αξίωση ανταπόκρισης σε «τρελές» και μη ρεαλιστικές προθεσμίες, όλο και διογκούμενο φόρτο εργασίας καθώς και σε προσδοκίες να είναι κανείς διαθέσιμος και μετά το πέρας του ωραρίου.
- Στην προσωπική ζωή, αντίστοιχα, οι εκδηλώσεις της «Κουλτούρα του Επείγοντος» περιλαμβάνουν τη συνεχή και ανεξάντλητη ανταπόκριση στις σχέσεις (φιλικές, αισθηματικές ή απλά συναδελφικές) με άγχος για άμεση απάντηση σε κλήσεις, μηνύματα κλπ ακόμη και όταν αυτό είναι άβολο, καθώς και τον σχεδόν εμμονικό έλεγχο των ειδοποιήσεων και των stories στα social media, από φόβο μήπως χάσετε κάτι από τα trends.
Η κατάρα της εγρήγορσης
Σύμφωνα με δημοσίευμα του National Geographic, η συνεχής βιασύνη και η ανομολόγητη προσδοκία να είμαστε πάντα «σε εγρήγορση», επαγγελματικά και προσωπικά, μπορεί να προκαλέσει μια κατάσταση αυξημένου άγχους, όπως λέει ο κλινικός ψυχολόγος με έδρα το Λος Άντζελες και ιδιοκτήτης της Duality Psychological Services, Τζόελ Φρανκ.
Σύμφωνα με έκθεση της Αμερικανικής Ψυχολογικής Εταιρείας «Stress in America 2023», σχεδόν το 25% των ενηλίκων αναφέρει ότι βιώνει υψηλά επίπεδα άγχους μετά την πανδημία, σημειώνοντας αύξηση 19% από το 2019.
Ειδικά οι νέοι
Τα νεαρά άτομα πλήττονται ακόμη χειρότερα. Σχεδόν οι μισοί από τη γενιά Ζ (άτομα γεννημένα από το 1990 έως τις αρχές της δεκαετίας του 2010) και πάνω από το 1/3 των Μillennials (άτομα γεννημένα από το 1980 έως τις αρχές της δεκαετίας του 2000) δηλώνουν πως αισθάνονται αγχωμένοι ή στρεσαρισμένοι σχεδόν όλη την ώρα.
«Αυτό το μόνιμο άγχος τροφοδοτεί έναν φαύλο κύκλο όπου το ένα ενισχύει το άλλο», λέει ο Φρανκ.
Οι επιπτώσεις
Η συμμετοχή στην κουλτούρα του «always on» συχνά απαιτεί multitasking. Ωστόσο, οι έρευνες δείχνουν ότι ο ανθρώπινος εγκέφαλος δεν διαθέτει τη νευρογνωστική αρχιτεκτονική για την ταυτόχρονη εκτέλεση δύο ή περισσότερων εργασιών.
Έτσι, κάθε φορά που κάνουμε multitasking, στην πραγματικότητα επιβραδύνουμε τον εγκέφαλο κάτι το οποίο μπορεί να μειώσει την παραγωγικότητά μας έως και 40% καθώς και να προκαλέσει διαταραχές μνήμης και δυσκολίες στη λήψη αποφάσεων.
Εν τω μεταξύ, η συνεχής υπερδιέγερση - ένας σημαντικός παράγοντας που συμβάλλει στην «Κουλτούρα του Επείγοντος» - απενεργοποιεί το σύστημα ντοπαμίνης με αποτέλεσμα να μειώνεται η ικανότητα της συναίσθησης χαράς.
Η υπερδιέγερση και το multitasking εμποδίζει επίσης τη συγκροτημένη σκέψη. Όταν ο εγκέφαλος κατακλύζεται από τη συνεχή ανάγκη να επεξεργάζεται πληροφορίες και να λαμβάνει αποφάσεις γρήγορα, συχνά καταφεύγει σε πιο ρηχή, πρωτόλεια σκέψη.
Αυτό μπορεί να θέσει σε κίνδυνο την ικανότητα σοβαρής και εμπεριστατωμένης ενασχόλησης με μια εργασία, η οποία απαιτεί συγκέντρωση χωρίς περισπασμούς.
Επικίνδυνη και για τη σωματική υγεία
Η «Κουλτούρα του Επείγοντος» αποδεικνύεται επιζήμια για τη σωματική υγεία. Η ψευδής αίσθηση του «επείγοντος» ξεγελά τόσο το μυαλό όσο και το σώμα, βάζοντάς το κι αυτό σε κατάσταση εγρήγορσης, ώστε να αντιδράσει άμεσα σαν να βρίσκεται αντιμέτωπο με απειλής.
«Η αναπνοή γίνεται ταχύτερη, η αρτηριακή πίεση και οι καρδιακοί παλμοί ανεβαίνουν, με αποτέλεσμα να δυσκολεύει ο έλεγχος των συναισθημάτων» τονίζει Νταβίντ Ράμπιν, νευροεπιστήμονας και διευθύνων σύμβουλος της τεχνολογικής εταιρείας υγείας Apollo Neuro με έδρα το Σαν Φρανσίσκο.
Σύμφωνα με τον Ράμπιν, η συνεχής εγρήγορση και υπερδραστηριοποίηση συμβάλλουν στην υπέρταση, τη δυσκολία στον ύπνο, αλλά και ανεβάζουν την χοληστερόλη και ερεθίζουν τις φλεγμονώδεις διαταραχές.