Ώρα διπλωματίας: Οι στόχοι και οι προκλήσεις της επίσκεψης Μπάιντεν στη Μέση Ανατολή

Το Reuters μεταδίδει ότι ο Αμερικανός πρόεδρος Τζο Μπάιντεν είναι έτοιμος να κάνει «δύσκολες ερωτήσεις» κατά τη διάρκεια των συναντήσεών του στο Ισραήλ, ιδιαίτερα μετά από την πολύνεκρη επίθεση στο νοσοκομείο της Γάζας.

Μετά τις συναντήσεις του στο Ισραήλ, ο Μπάιντεν σκόπευε να ταξιδέψει στην Ιορδανία για να συναντηθεί με τους Άραβες ηγέτες, ωστόσο οι επαφές αυτές ακυρώθηκαν μετά από τον βομβαρδισμό του νοσοκομείου.

Ο εκπρόσωπος του Λευκού Οίκου Τζον Κέρμπι είπε σε δημοσιογράφους που συνόδευσαν τον Αμερικανό πρόεδρο στο ταξίδι του ότι:

«Θα κάνει μερικές δύσκολες ερωτήσεις, θα τις κάνει ως φίλος. Ως πραγματικός φίλος του Ισραήλ, αλλά θα πρέπει να απαντήσουν σε κάποιες ερωτήσεις».

Η διεθνής διπλωματική κοινότητα εμφανίζεται πεπεισμένη ότι το Ισραήλ θα προχωρήσει σε χερσαία επιχείρηση στη Γάζα, με τις ΗΠΑ να πιέζουν τον Μπενιαμίν Νετανιάχου να επιτρέψει σε ανθρωπιστικές οργανώσεις να προσφέρουν βοήθεια στους αμάχους.

Ο Κέρμπι αρνήθηκε, ωστόσο, να διευκρινίσει ποιες θα είναι οι ερωτήσεις του Μπάιντεν, πέραν του «ποια είναι τα σχέδια του Ισραήλ από εδώ και μπρος».

Το διπλωματικό «στοίχημα» του Μπάιντεν

Ο Τζο Μπάιντεν ήλπιζε ότι η επίσκεψή του στη Μέση Ανατολή αυτή την εβδομάδα θα μπορούσε να αποτρέψει περαιτέρω εχθροπραξίες μεταξύ του Ισραήλ και της Γάζας και να κατευνάσει τις ανησυχίες των αραβικών κρατών για ενδεχόμενη εξάπλωση της σύρραξης.

Πρόκειται, όπως αναφέρουν οι Financial Times, για μια διπλωματική αποστολή με αρκετά ρίσκα αλλά και ενδεχόμενα οφέλη.

Το επιτελείο Μπάιντεν ανησυχεί ότι η επίσκεψη στο Ισραήλ αυτή την χρονική περίοδο μπορεί να συνδέσει τον Αμερικανό πρόεδρο με την επικείμενη χερσαία επιχείρηση -κάτι που θα προκαλέσει ακόμη μεγαλύτερη οργή στις ΗΠΑ.

Πίστευε, όμως, ότι η σύνοδος με τους Άραβες ηγέτες στην Ιορδανία θα μπορούσε να αντισταθμίσει την κριτική και να διασφαλίσει ότι και τα κράτη αυτά παραμένουν δεσμευμένα στην ασφάλεια και την ειρήνη στην περιοχή.

Το πολύνεκρο χτύπημα στο νοσοκομείο της Γάζας, όμως, άλλαξε τα σχέδια αυτά, με τα αραβικά κράτη να δηλώνουν την οργή τους και να αποσύρονται από τις συζητήσεις.

Πρώτος αποχώρησε από το διαπραγματευτικό τραπέζι ο Μαχμούντ Αμπάς, ο οποίος ακύρωσε την προγραμματισμένη συνάντησή του με τον Αμερικανό πρόεδρο.

Στη συνέχεια, την ώρα που ο Μπάιντεν ετοιμαζόταν να ξεκινήσει το ταξίδι του προς το Τελ Αβίβ, ο Λευκός Οίκος ανακοίνωσε πως ακυρώνεται ολόκληρο το δεύτερο σκέλος των επαφών του και ότι «παγώνουν» οι συναντήσεις του με τον Βασιλιά Αμπντάλα της Ιορδανίας και τον πρόεδρο της Αιγύπτου Αλ Σίσι.

Η Merissa Khurma, διευθύντρια του προγράμματος Μέσης Ανατολής στο Κέντρο Γουίλσον, δήλωσε στους Financial Times ότι η επίσκεψη του Μπάιντεν στο Ισραήλ επί της ουσίας «νομιμοποιεί τη δολοφονία ανθρώπων μέσα σε νοσοκομείο».

«Θα είναι μια δύσκολη κατάσταση για την αμερικανική κυβέρνηση και σχεδόν αδύνατο να ισορροπηθεί» είπε η Khurma, συμπληρώνοντας:

«Πολίτες στη Ραμάλα, το Αμμάν και την Τύνιδα είναι ήδη έξω στους δρόμους καταδικάζοντας το Ισραήλ και ζητώντας να σταματήσουν οι δολοφονίες Παλαιστίνιων».

Τόσο ο δυτικός κόσμος, όσο και ο αραβικός ανέμεναν με μεγάλη προσοχή τις δηλώσεις Μπάιντεν από το Ισραήλ για τον βομβαρδισμό του νοσοκομείου στη Γάζα -εάν φυσικά υπάρξουν. Και αυτό γιατί η στάση των ΗΠΑ στο ζήτημα αυτό είναι καταλυτική για ενδεχόμενες νέες διαπραγματεύσεις.

Ωστόσο, μετά από τη δήλωση ότι οι «βομβαρδισμοί έγιναν από την άλλη πλευρά», με τον Μπάιντεν να υιοθετεί επί της ουσίας το αφήγημα των ισραηλινών, το ενδεχόμενο να υπάρξουν συζητήσεις με τα αραβικά κράτη είναι μάλλον ισχνό.

Δεδομένων των τελευταίων εξελίξεων, τι μπορεί να αναμένουμε από την επίσκεψη του Αμερικανού πρόεδρου στη Μέση Ανατολή;

Μπορεί ο Μπάιντεν να βοηθήσει με την ανθρωπιστική βοήθεια;

Ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, Άντονι Μπλίνκεν, δήλωσε ότι στόχος είναι να επιτραπεί η ανθρωπιστική βοήθεια στη Γάζα, με τρόπο που δεν θα ωφελεί τη Χαμάς.

Παρά το γεγονός ότι ο Μπλίνκεν έθεσε στο τραπέζι το ενδεχόμενο ανθρωπιστικής βοήθειας στη Γάζα, δεν προχώρησε σε λεπτομέρειες ούτε άφησε να εννοηθεί ότι θα δημιουργηθούν σύντομα ανθρωπιστικοί διάδρομοι.

Την Κυριακή, ο Μπλίνκεν έγινε γνωστό ότι το κρίσιμο πέρασμα της Ράφα -η μοναδική έξοδος από τη Γάζα που δεν ελέγχεται από το Ισραήλ- θα ανοίξει σύντομα για την απομάκρυνση ξένων υπηκόων.

Μέχρι στιγμής, ωστόσο, το πέρασμα παραμένει κλειστό και από τις δύο πλευρές, με δεκάδες φορτηγά ανθρωπιστικής βοήθειας από αρκετές χώρες να παραμένουν στην άλλη πλευρά των συνόρων με την Αίγυπτο.

Αξίζει να σημειωθεί ότι το Ισραήλ έχει βομβαρδίσει το εν λόγω πέρασμα τέσσερις φορές έκτοτε.

Ένα από τα μεγάλα «στοιχήματα» της επίσκεψης Μπάιντεν θα είναι, δηλαδή, το εάν θα καταφέρει να φτάσει η ανθρωπιστική αυτή βοήθεια στα 2,3 εκατομμύρια βασανισμένους Παλαιστίνιους στη Γάζα.

Τι σημαίνει αυτό για τον πόλεμο;

Ο Μπάιντεν και άλλοι αξιωματούχοι της κυβέρνησής τους έχουν υποστηρίξει ανοιχτά το δικαίωμα του Ισραήλ στην αυτοάμυνα.

Προσώρας, όμως, δεν έχουν καλέσει το Ισραήλ -έναν μεγάλο και παραδοσιακό σύμμαχο της χώρας- να δείξει αυτοσυγκράτηση.

Ο εκπρόσωπος του ισραηλινού στρατού Daniel Hagari είπε στους δημοσιογράφους την Τρίτη ότι το Ισραήλ επεξεργάζεται διάφορα σενάρια ενώ υπογράμμισε ότι «το μέλλον της Γάζας θα είναι διεθνές θέμα».

Το Ισραήλ εμφανίζεται έτοιμο να προχωρήσει σε χερσαία επιχείρηση στη Γάζα, με αναλυτές να υποστηρίζουν, ωστόσο, ότι η εισβολή θα καθυστερήσει τουλάχιστον μέχρι να φύγει από τη Μέση Ανατολή ο Μπάιντεν.

Κατά το Al Jazzeera, ωστόσο, υπάρχουν σημάδια ότι η επίσκεψη του Μπάιντεν ενδεχομένως να αποσκοπεί στη δημιουργία κοινής γραμμής ανάμεσα στις ΗΠΑ και το Ισραήλ για τα επόμενα βήματα στον πόλεμο με τη Χαμάς.

Και οι προειδοποιήσεις του Ιράν;

Το Ιράν προειδοποιεί εδώ και μέρες διά του υπουργού Εξωτερικών του, Χοσεΐν Αμίρ-Αμπντολαχιάν, ότι το Ισραήλ θα πρέπει να αναμένει «προληπτικές ενέργειες τις επόμενες ώρες εάν συνεχίσει στον ίδιο δρόμο».

Με τη σειρά του, ο ανώτατος ηγέτης του Ιράν Αλί Χαμενεΐ δήλωσε την Τρίτη ότι εάν δεν σταματήσουν άμεσα οι βομβαρδισμοί στη Γάζα, τότε θα είναι υπεύθυνη η Ουάσινγκτον.

Παραμένει ασαφές, όμως, εάν η Τεχεράνη θα μείνει στα λόγια ή αν θα επέμβει και πώς.

Σε κάθε περίπτωση, οι ΗΠΑ και το Ισραήλ δεν μπορούν να αγνοήσουν τις προειδοποιήσεις του Ιράν, το οποίο διατηρεί εξαιρετικές σχέσεις τόσο με τη Χαμάς όσο και με τη Χεζμπολάχ.

Υπό το φόβο ότι το Ιράν ενδεχομένως να προχωρήσει σε κάποιου είδους επιχείρηση, το Ισραήλ έχει ήδη βομβαρδίσει αεροδρόμια στη Συρία.

Την ίδια ώρα, ο ισραηλινός στρατός στα βόρεια, στα σύνορα με το Λίβανο, έχει ήδη ενισχυθεί υπό το φόβο μεγάλου χτυπήματος της Χεζμπολάχ.

Η οργάνωση πραγματοποιεί ήδη μικρής κλίμακας επιθέσεις εναντίον του Ισραήλ, με τον IDF, το στρατό της χώρας, να αναφέρει πως εάν η Χεζμπολάχ καταφέρει να συγκρατηθεί τότε δεν έχει σκοπό να ανοίξει άλλο μέτωπο.

Οι ΗΠΑ έχουν ήδη μετακινήσει δύο αεροπλανοφόρα στη Μεσόγειο, με την ελπίδα να αποφευχθεί το ενδεχόμενο γενικευμένης ανάφλεξης.