Πόλεμος στη Μέση Ανατολή: Τι έχει συμβεί και πώς φτάσαμε μέχρι εδώ

Ο στρατός του Ισραήλ ανακοίνωσε τη Δευτέρα (9/10) ότι έχει επανακτήσει τον έλεγχο όλων των οικισμών όπου είχαν εισβάλλει οι δυνάμεις της Χαμάς, ωστόσο δεν απέκλεισε το ενδεχόμενο να παραμένουν στην επικράτειά της μαχητές.

Το Ισραήλ σφυροκοπά αδιάκοπα από την Κυριακή τη Γάζα, έχοντας παράλληλα κόψει το ρεύμα.

«Πολίτες του Ισραήλ, είμαστε σε πόλεμο» είπε σε βίντεό του μετά από την επίθεση της Χαμάς ο πρωθυπουργός του Ισραήλ Μπενιαμίν Νετανιάχου, υπογραμμίζοντας παράλληλα πως δεν πρόκειται για κάποια «στρατιωτική επιχείρηση».

Πάνω από 1.600 άνθρωποι έχουν σκοτωθεί και από τις δύο πλευρές -900 Ισραηλινοί και πάνω από 700 Παλαιστίνιοι.

Την ίδια ώρα, συνεχίζει να αγνοείται η τύχη περί των 100 ομήρων που η Χαμάς υποστηρίζει ότι κρατά ομήρους.

Τη Δευτέρα ανακοίνωσε, ωστόσο, ότι τέσσερις όμηροι σκοτώθηκαν από τους βομβαρδισμούς του Ισραήλ στη Γάζα.

Το CNNi απαντά σε έξι καίριες ερωτήσεις για τη βίαιη σύγκρουση στο Ισραήλ και την αντεπίθεση στη λωρίδα της Γάζας.

Τι συνέβη;

Γύρω στις 6:30πμ το Σάββατο, όταν ακόμη πολλοί Ισραηλινοί κοιμόντουσαν, ακούστηκαν οι σειρήνες μέχρι και στο Τελ Αβίβ, καθώς ρουκέτες εκτοξεύτηκαν πάνω από το Ισραήλ.

Μαχητές από τη Γάζα εισέβαλαν στο Ισραήλ διά στεριάς, θαλάσσης και αέρος, με ορισμένους μαχητές να πέφτουν, μάλιστα, με αλεξίπτωτα ή paraglides.

Το IDF ανακοίνωσε ότι περίπου 2.200 ρουκέτες εκτοξεύτηκαν κατά του Ισραήλ, με τη Χαμάς να κάνει λόγο με τη σειρά της για 4.000 ρουκέτες.

Για να γίνει κατανοητός ο αριθμός αυτός, αξίζει να σημειωθεί ότι κατά τη διάρκεια του 50ήμερου πολέμου μεταξύ των δύο πλευρών το 2014 εκτοξεύτηκαν περί τις 4.000 ρουκέτες από τη Γάζα προς το Ισραήλ.

Ο στρατιωτικός διοικητής της Χαμάς Muhammad Al-Deif μίλησε για την επιχείρηση «Καταιγίδα Αλ Άκσα» και είπε πως πρόκειται για μια απάντηση στις επιθέσεις του Ισραήλ σε γυναίκες, στη βεβήλωση του τεμένους Αλ Άκσα στην Ιερουσαλήμ και στη συνεχιζόμενη πολιορκία της Γάζας.

Η Χαμάς ανακοίνωσε πως κρατά ομήρους και Ισραηλινούς στρατιώτες, ανεβάζοντας βίντεο στρατιωτών σε κοινωνικά δίκτυα. Βίντεο που έχει επιβεβαιώσει το CNNi επιβεβαιώνει ότι τουλάχιστον ένας Ισραηλινός στρατιώτης κρατείται από τους μαχητές της Χαμάς.

Την Κυριακή, o ισραηλινός στρατός δημοσιοποίησε τα 44 ονόματα των στρατιωτών που σκοτώθηκαν κατά τη διάρκεια της επίθεσης.

Πώς απάντησε το Ισραήλ;

Παρά τον αρχικό αιφνιδιασμό του, το Ισραήλ ξεκίνησε την «επιχείρηση σιδερένια σπαθιά», βάζοντας στο στόχαστρο αρκετούς στρατηγικούς στόχους στη Γάζα.

Ο Νετανιάχου έχει, άλλωστε, προειδοποιήσει ότι η επίθεση θα έχει βαρύ τίμημα για τη Χαμάς.

Ο ισραηλινός στρατός προέτρεψε τους πολίτες στη Γάζα να φύγουν από τις κατοικίες τους για την ασφάλειά τους, ωστόσο πληροφορίες αναφέρουν πως ο φόρος αίματος είναι βαρύς ανάμεσα στους αμάχους.

Τουλάχιστον 413 Παλαιστίνιοι έχουν σκοτωθεί από το Σάββατο σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία του υπουργείου Υγείας της Παλαιστίνης, μεταξύ των οποίων 78 παιδιά.

Πώς φτάσαμε μέχρι εδώ;

Οι εντάσεις μεταξύ των Ισραηλινών και των Παλαιστινίων είναι γνωστές και προϋπάρχουν του 1948. Χιλιάδες άνθρωποι και από τους δύο πλευρές έχουν σκοτωθεί και ακόμη περισσότεροι έχουν τραυματιστεί κατά τη διάρκεια των τελευταίων δεκαετιών.

Από την αρχή του 2023, η Μέση Ανατολή είναι ένα καζάνι που βράζει, με τα βίαια περιστατικά να είναι ιδιαίτερα αυξημένα.

Ο αριθμός των Παλαιστινίων – στρατιωτών και πολιτών- που σκοτώθηκαν στη Δυτική Όχθη από ισραηλινές δυνάμεις είναι ο υψηλότερος εδώ και δύο δεκαετίες.

Το ίδιο ισχύει και για τους Ισραηλινούς και τους ξένους -οι περισσότεροι εκ των οποίων άμαχοι- που σκοτώθηκαν από επιθέσεις της Χαμάς.

Το Ισραήλ και η Χαμάς βρίσκονται σε ένοπλη αντιπαράθεση από το 1987 -την Πρώτη Ιντιφάντα κατά της κατοχής του Ισραήλ στη Λωρίδα της Γάζας και τη Δυτική Όχθη.

Το Ισραήλ πήρε τη Γάζα από την Αίγυπτο κατά τη διάρκεια του πολέμου του 1967 και στη συνέχεια υποχώρησε το 2005.

Τα εδάφη, όπου κατοικούν περίπου 2 εκατομμύρια Παλαιστίνιοι, περιήλθαν στην κατοχή της Χαμάς το 2007 μετά από ένα σύντομο εμφύλιο πόλεμο με την Φατάχ, μια αντίπαλη παλαιστινιακή οργάνωση.

Το Ισραήλ και η Αίγυπτος προχώρησαν τότε στην πολιορκία της περιοχής, η οποία συνεχίζεται μέχρι και σήμερα.

Την ίδια ώρα, το Ισραήλ έχει αποκόψει τη Γάζα τόσο από αέρος όσο και από θαλάσσης.

Μέχρι την επιχείρηση του Σαββάτου, ο τελευταίος πόλεμος μεταξύ της Χαμάς και του Ισραήλ ήταν το 2021, με διάρκεια 11 ημέρες.

Τότε είχαν σκοτωθεί 250 άνθρωποι στη Γάζα και 13 στο Ισραήλ.

Η επίθεση του Σαββάτου συμπίπτει με την 50η επέτειο του πολέμου του 1973, όταν οι Άραβες γείτονες του Ισραήλ πραγματοποίησαν αιφνιδιαστική επίθεση στο Ισραήλ ανήμερα του Γιομ Κιπούρ, της πιο ιερής ημέρας στο ημερολόγιο των Ισραηλινών.

Τι είναι η Χαμάς;

Η Χαμάς είναι μια ισλαμιστική οργάνωση με στρατιωτικό σκέλος, η οποία πρωτοεμφανιστηκε το 1987.

Φέρεται ότι προήλθε από τους κόλπους της Μουσουλμανικής Αδελφότητας, μιας ισλαμιστικής ομάδας Σουνιτών, που ιδρύθηκε στα τέλη του ’20 στην Αίγυπτο.

Η λέξη Χαμάς είναι ακρωνύμιο της οργάνωσης «Harakat Al-Muqawama Al-Islamia», που σημαίνει Ισλαμικό Κίνημα Αντίστασης στα αραβικά. Η ομάδα, όπως άλλωστε και οι περισσότερες παλαιστινιακές οργανώσεις και πολιτικά κόμματα, τονίζουν ότι το Ισραήλ είναι κατοχική δύναμη και ότι προσπαθούν να απελευθερώσουν παλαιστινιακά εδάφη.

Θεωρεί, μάλιστα, παράνομο κράτος το Ισραήλ.

Η άρνηση να αναγνωρίσουν το Ισραήλ ως νόμιμο κράτος είναι ένας από τους λόγους που στο παρελθόν έχουν αρνηθεί να συμμετάσχουν σε ειρηνευτικές συνομιλίες.

Το 1993, η Χαμάς δεν αναγνώρισε τις ειρηνευτικές συμφωνίες του Όσλο μεταξύ του Ισραήλ και της Παλαιστινιακής Οργάνωσης Απελευθέρωσης (PLO).

Η ομάδα παρουσιάζει εαυτόν ως μια εναλλακτική λύση της Παλαιστινιακής Αρχής (PA), που έχει αναγνωρίσει το Ισραήλ και έχει επιχειρήσει -ανεπιτυχώς- να προχωρήσει σε ειρηνευτικές συνομιλίες μαζί του.

Την Παλαιστινιακή Αρχή ηγείται τώρα ο Μαχμούντ Αμπάς και η έδρα της είναι στη Δυτική Όχθη.

Η Χαμάς έχει εξαπολύσει δεκάδες επιθέσεις στο Ισραήλ τα τελευταία χρόνια, με τις ΗΠΑ, την Ευρωπαϊκή Ένωση και το Ισραήλ να την έχουν χαρακτηρίσει τρομοκρατική οργάνωση.

Το Ισραήλ έχει πολλάκις δηλώσει πως θεωρεί ότι πίσω από τη Χαμάς κρύβεται το Ιράν, ένας ορκισμένος εχθρός του κράτους.

Τι είναι το τέμενος Αλ Άκσα;

Το τέμενος Αλ Άσκα είναι ένας από τους ιερότερους τόπους για το Ισλάμ και τον Ιουδαϊσμό. Τα ιερά του εδάφη είναι γνωστά ως Ιερό Άσυλο για τους μουσουλμάνους και ως «Όρος του Ναού» για τους Εβραίους.

Μόνο οι μουσουλμάνοι μπορούν πλέον να προσεύχονται στο συγκρότημα με βάση συμφωνία πριν από έναν περίπου αιώνα, ωστόσο επιτρέπονται οι επισκέψεις σε μη μουσουλμάνους κάποιες φορές το χρόνο και σε ορισμένα σημεία.

Ωστόσο, αρκετοί εκπρόσωποι του μουσουλμανικού κόσμου φοβούνται ότι το δικαίωμά τους να είναι μοναδικοί προσκυνητές έχει καταπατηθεί ενώ υποστηρίζουν ότι απειλούνται και τα ίδια τα μνημεία.

Τους προηγούμενους μήνες έχουν ξεσπάσει συγκρούσεις μεταξύ Παλαιστινίων και Ισραηλινών στο σημείο, με την αστυνομία να έχει κάνει αρκετές εφόδους στο συγκρότημα, που βρίσκεται στην Ανατολική Ιερουσαλήμ.

Οι Παλαιστίνιοι θέλουν η Ανατολική Ιερουσαλήμ να γίνει η πρωτεύουσα του μελλοντικού τους κράτους, κάτι που επιθυμεί και το Ισραήλ που θεωρεί τόσο την Ανατολική όσο και τη Δυτική Ιερουσαλήμ την «αιώνια πρωτεύουσά του».

Και τώρα τι;

Ο στρατός του Ισραήλ έχει τώρα επικεντρωθεί στο να πάρει τον έλεγχο της Λωρίδας της Γάζας. Ο Ισραηλινός αντισυνταγματάρχης Richard Hecht δήλωσε την Κυριακή:

«Αυτό που μας απασχολεί αυτή τη στιγμή είναι η σταθεροποίηση του ελέγχου της Λωρίδας της Γάζας. Έχουμε στόχους για τις επόμενες 12 ώρες…».

Ο υπουργός Άμυνας του Ισραήλ, Ιωάβ Γκάλαντ, εξήγησε ότι η «ειδική στρατιωτική κατάσταση» επεκτείνεται στο σύνολο της επικράτειας του Ισραήλ.

Με αυτό τον τρόπο, ο στρατός μπορεί να δώσει οδηγίες στους πολίτες και να κλείσει δημόσιους χώρους για λόγους ασφαλείας.

Από το Σάββατο, ο ισραηλινός στρατός έχει κηρύξει σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης μια περιοχή περίπου 80 χιλιομέτρων γύρω από τη Λωρίδα της Γάζας.

Ο Saleh al-Arouri, ανώτερο μέλος της Χαμάς, είπε το Σάββατο στο Al Jazeera ότι η οργάνωση είναι έτοιμη «για όλα τα ενδεχόμενα, ακόμη και έναν πόλεμο και μια κλιμάκωση σε όλα τα επίπεδα».

«Είμαστε έτοιμοι για το χειρότερο σενάριο, μεταξύ των οποίων και μια χερσαία εισβολή…» δήλωσε ο ίδιος.