Ποια η σχέση του Χαφτάρ με το Σουδάν - Το «εφιαλτικό σενάριο» εμπλοκής του στον εμφύλιο

Ο Λίβυος πολέμαρχος βοήθησε στην προετοιμασία των παραστρατιωτικών Δυνάμεων Ταχείας Υποστήριξης (RSF), μιας πολιτοφυλακής που τώρα μάχεται για τον έλεγχο του Σουδάν, τους μήνες πριν το ξέσπασμα της καταστροφικής βίας στις 15 Απριλίου.

Αυτό ανέφεραν στην εφημερίδα Observer πρώην αξιωματούχοι, διοικητές πολιτοφυλακής και πηγές στο Σουδάν και το Ηνωμένο Βασίλειο.

Πιθανή εμπλοκή του Χαφτάρ, εγείρει φόβους για μακροχρόνια σύγκρουση στο Σουδάν που θα τροφοδοτείται από εξωτερικά συμφέροντα. Οι αναλυτές έχουν περιγράψει ένα «εφιαλτικό σενάριο» με πολλές περιφερειακές δυνάμεις και παράγοντες, να διεξάγουν πόλεμο δι αντιπροσώπων, σε μια χώρα με πάνω από 45 εκατομμύρια ανθρώπους.

Η νέα προσπάθεια για την επιβολή εκεχειρίας μεταξύ των αντιμαχόμενων φατριών στο Σουδάν απέτυχε το Σάββατο, καθώς ήταν συνεχείς οι μάχες, οι αεροπορικές επιδρομές και οι βομβαρδισμοί στην πρωτεύουσα, Χαρτούμ. Νέες συγκρούσεις ξέσπασαν και στην περιοχή Νταρφούρ, στα νοτιοδυτικά. Περισσότεροι από 400 άνθρωποι έχουν χάσει τη ζωή τους από τις έως τώρα συγκρούσεις , αν και ο πραγματικός απολογισμός πιστεύεται ότι είναι πολύ μεγαλύτερος.

Στη χώρα συγκρούνται μονάδες του στρατού που είναι πιστές στον στρατιωτικό ηγέτη του Σουδάν, στρατηγό Αμπντέλ Φατάχ αλ-Μπουρχάν, με τους RSF, με επικεφαλής τον Μοχάμεντ Χαμντάν Νταγκάλο, γνωστό ως Χεμέντι, ο οποίος είναι ο αναπληρωτής επικεφαλής του κυβερνώντος συμβουλίου. Και οι δύο πιστεύουν επιδιώκουν να θέσουν υπό τον απόλυτο έλεγχό τους τους πόρους του Σουδάν και του καταρρέοντος, αλλά ακόμα ισχυρού, κράτους. Κανένας από τους δύο δεν φαίνεται διατεθειμένος να συμβιβαστεί, λένε οι αναλυτές.

Οι τοπικές ΜΚΟ προειδοποιούν το προσωπικό να προετοιμαστεί για αύξηση της βίας τώρα που τελείωσε ο ιερός μήνας του Ραμαζανιού των μουσουλμάνων. Οι πηγές είπαν στον Observer ότι ο Χαφτάρ είχε μεταβιβάσει κρίσιμες πληροφορίες στον Χεμέντι, είχε συλλάβει τους εχθρούς του, αύξησε τις παραδόσεις καυσίμων και πιθανώς εκπαίδευσε μια μονάδα εκατοντάδων μαχητών από την RSF σε αστικό πόλεμο μεταξύ Φεβρουαρίου και μέσα Απριλίου.

Στήριξη Χαφτάρ στον Χεμέντι

Η σύνδεση του Χαφτάρ με τον Χεμέντι χρονολογείται πολύ πριν από την πτώση του Ομάρ αλ Μπασίρ, του βετεράνου αυταρχικού ηγεμόνα του Σουδάν, μετά από μήνες λαϊκών διαδηλώσεων το 2019. Ωστόσο, η σχέση έχει γίνει θερμότερη τα τελευταία χρόνια, με τον Χεμέντι να στέλνει μισθοφόρους στη Λιβύη για να πολεμήσουν μαζί με τη στρατιωτική δύναμη του Χαφτάρ, τον αυτοαποκαλούμενο Λιβυκό Εθνικό Στρατό (LNA), ανέφεραν οι πηγές.

Ο Χεμέντι και ο Χαφτάρ έχουν επίσης συνεργαστεί σε μια σειρά από εξαιρετικά επικερδείς επιχειρήσεις λαθρεμπορίου, με διοικητές και στις δύο πολιτοφυλακές τους να δημιουργούν στενούς δεσμούς καθώς διαχειρίζονται τη διέλευση πολύτιμων παράνομων φορτίων μεταξύ των δύο χωρών, είπαν ειδικοί στον Observer.

Το Σουδάν και η Λιβύη αποτελούν σταυροδρόμι για την εμπορία ανθρώπων, ναρκωτικών και πολλά άλλα.

Τις τελευταίες εβδομάδες, καθώς διαφαίνεται η σύγκρουση μεταξύ των RSF και των δυνάμεων του Μπουρχάν, ο Χαφτάρ κατέβαλε προσπάθειες να υποστηρίξει τον Χεμέντι, ανέφεραν οι πηγές.

Αυτά έχουν βαθμονομηθεί προσεκτικά, ωστόσο, καθώς ούτε ο Χαφτάρ ούτε οι διεθνείς χορηγοί του, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και η Ρωσία, θέλουν να δεσμευτούν πλήρως στη μία πλευρά σε μια σύγκρουση της οποίας το πιθανό αποτέλεσμα παραμένει ασαφές. Ο Χάφταρ πρέπει επίσης να προσέξει να μην αποξενώσει τους υποστηρικτές στην Αίγυπτο που υποστηρίζουν τον Μπουρχάν. Ένας διοικητής πολιτοφυλακής εντός του LNA είπε ότι η δύναμή του ήταν «έτοιμη να υποστηρίξει τον [Χέμεντι]… αλλά εξακολουθούμε να παρακολουθούμε την εκτυλισσόμενη κατάσταση στο Σουδάν».

Μόλις λίγες μέρες προτού ξεσπάσει η σύγκρουση, ο Χάφταρ διέταξε τη σύλληψη ενός βουλευτή του Μούσα Χιλάλ, ενός διοικητή της σουδανικής πολιτοφυλακής που είναι σκληρός εχθρός του Χεμέντι.

Οι δυνάμεις του Χιλάλ ήταν υπεύθυνες για την πρόκληση μεγάλων απωλειών σε Ρώσους μισθοφόρους από την ομάδα Βάγκνερ - άλλον σύμμαχο του Χάφταρ - στη γειτονική Κεντροαφρικανική Δημοκρατία σε μια ενέδρα κοντά στα σύνορα με το Σουδάν νωρίτερα φέτος.

Το ταξίδι του γιου του Χαφτάρ στο Χαρτούμ

Σε μια περαιτέρω επίδειξη υποστήριξης, ένας από τους γιους του Χάφταρ πέταξε στο Χαρτούμ για να δωρίσει 2 εκατομμύρια δολάρια στο Al-Merikh Club, μια από τις δύο μεγάλες ποδοσφαιρικές ομάδες στο Σουδάν που αντιμετωπίζει οικονομικά προβλήματα. Ο σύλλογος συνδέεται με τον Χεμέντι, ο οποίος βοήθησε στην επισκευή του σταδίου του. Μετά την ανακοίνωση του δώρου, ο Σαντίκ Χαφτάρ φιλοξενήθηκε από τον Χεμέντι.

Κατά τη διάρκεια της επίσκεψης, ο Χεμέντι έλαβε μια προειδοποίηση από τον Χάφταρ ότι οι αντίπαλοί του στο Σουδάν ετοιμάζονταν να κινηθούν εναντίον του, είπαν στον Observer πηγές πληροφοριών κοντά στο LNA. Μια μέρα αφότου ο γιος του Χάφταρ είχε φύγει από το Σουδάν, ο Χεμέντι κίνησε δυνάμεις για να πάρει τον έλεγχο του διεθνούς αεροδρομίου στο Merowe, μια πόλη με στρατηγική τοποθεσία 300 χιλιόμετρα βόρεια του Χαρτούμ, και άρχισε να τοποθετεί μαχητές για να καταλάβει καίριες τοποθεσίες στην πρωτεύουσα, ανέφεραν οι πηγές. Την περασμένη εβδομάδα, η Wall Street Journal ανέφερε ότι ο Χάφταρ είχε στείλει τουλάχιστον ένα φορτίο όπλων στον Χεμέντι, ισχυρισμό που αρνήθηκε το LNA, ενώ το CNNi περιέγραψε πτήσεις από αεροπορικές βάσεις του LNA που οργανώθηκαν από τον όμιλο Βάγκερ, ο οποίος έχει παρουσία τόσο στη Λιβύη, όσο και στο Σουδάν.

Η Ρωσία έχει δημιουργήσει στενούς δεσμούς τόσο με τον Χάφταρ όσο και με τον Χεμέντι, αλλά ο Γιεβγκένι Πριγκόζιν, ο ιδρυτής του ομίλου Βάγκνερ, διέψευσε την αναφορά.

Υπάρχουν, ωστόσο, αναφορές από μάρτυρες για αεροπλάνα που προσγειώθηκαν στο αεροδρόμιο Al-Jawf στην Kufra, στη νότια Λιβύη, μεταφέροντας όπλα που στη συνέχεια στάλθηκαν σε νηοπομπές φορτηγών προς το Σουδάν.

Ο Χάφταρ είναι μια πολωτική προσωπικότητα, και οι εχθροί του τον κατηγορούν για εγκλήματα πολέμου κατά τη διάρκεια του εμφυλίου πολέμου στη Λιβύη το 2014-20. Το 2019, μια έκθεση του ΟΗΕ ανέφερε ότι χίλιοι Σουδανοί στρατιώτες από το RSF είχαν αναπτυχθεί στη Λιβύη από τον Χεμέντι για να βοηθήσουν τον LNA στη μάχη του με τη διεθνώς αναγνωρισμένη κυβέρνηση στην Τρίπολη.

Πρώην και νυν Λίβυοι αξιωματούχοι είπαν στον Observer ότι τους τελευταίους μήνες ο Χάφταρ είχε εκπαιδεύσει εκατοντάδες μαχητές της RSF, που δεν έχουν εμπειρία στον αστικό πόλεμο, σε τεχνικές και τακτικές που θα χρειάζονταν σε μια πιθανή μάχη για το Χαρτούμ και άλλες πόλεις.

Ο Τζαλέλ Χαρτσάουι, ειδικός στη Λιβύη και συνεργάτης στο Royal United Services Institute, είπε ότι η υποστήριξη από τον Χαφτάρ και τους χορηγούς του θα κριθεί προσεκτικά. «Θέλουν (ο Χέμεντι) να επιβιώσει, τουλάχιστον… Το καύσιμο έχει περισσότερο νόημα από τα όπλα ή τα πυρομαχικά και είναι το πιο σίγουρο πράγμα που θα μπορούσε να πάρει (ο Χέμεντι) από τους Λίβυους φίλους», είπε ο Χαρτσάουι.

Οι αποστολές καυσίμων παραδίδονται με φορτηγά από το μεσογειακό λιμάνι της Βεγγάζης, ανέφεραν οι πηγές, αν και άλλες πρότειναν ότι μια πιθανή πρόσθετη προέλευση μπορεί να είναι το πιο νότιο διυλιστήριο Σαρίρ, το οποίο πρόσφατα επιτάχθηκε από το LNA. Οι δυνάμεις του Χεμέντι έχουν έλλειψη καυσίμων επειδή οι προμήθειες στις κύριες βάσεις τους στο Νταρφούρ έχουν διακοπεί από τους υποστηρικτές του Μπουρχάν στο Χαρτούμ, οι οποίοι εξακολουθούν να ελέγχουν μεγάλο μέρος της υποδομής πετρελαίου και βενζίνης στο Σουδάν.

Οι περισσότεροι από τους Σουδανούς μισθοφόρους που πολεμούν για το LNA είναι πρώην αντίπαλοι του Χεμέντι και αυτό, επίσης, θα μπορούσε να επιβάλει όρια στη βοήθεια που προσφέρει ο Χάφταρ, είπαν ειδικοί.