Γιατί οι ουρανοί είναι ακόμη γεμάτοι «πτήσεις – φαντάσματα»;

Πρόκειται για άδεια ή μισοάδεια αεροσκάφη που διασχίζουν τους αιθέρες καθώς οι αεροπορικές εταιρείες τηρούν τις συμβατικές τους υποχρεώσεις να πετούν. Το πρόβλημα είναι ότι, σχεδόν δύο χρόνια μετά, εξακολουθούν να στοιχειώνουν τους αιθέρες.

Περισσότερες από 100.000 «πτήσεις – φάντασμα» θα πετάξουν πάνω από τους ευρωπαϊκούς ουρανούς αυτόν τον χειμώνα, σύμφωνα με πρόσφατη ανάλυση της Greenpeace. H κλιματική επιβάρυνση, υποστηρίζει η περιβαλλοντική οργάνωση, «αντιστοιχεί στις ετήσιες εκπομπές περισσότερων από 1,4 εκατομμυρίων αυτοκινήτων».

Μόνο η Lufthansa υπολογίζει τον αριθμό των περιττών της πτήσεων σε ένα διάστημα έξι μηνών σε περίπου 18.000. Με δεδομένο ότι οι πτήσεις της γερμανικής εταιρείας αερομεταφορών αντιστοιχούν στο 17% της ευρωπαϊκής αγοράς, ο συνολικός αριθμός των στοιχειωμένων πτήσεων θα παράξει 2,1 εκατ. τόνους διοξειδίου του άνθρακα.

Η ανάλυση της Greenpeace προκάλεσε οργή. Η Γκρέτα Τούνμπεργκ υποστήριξε ότι «η Brussels Airlines [μέλος του ομίλου Lufthansa] πραγματοποιεί 3.000 περιττές πτήσεις. Στο Ηνωμένο Βασίλειο, πολίτες μαζεύουν υπογραφές καλώντας την κυβέρνηση να καθηλώσει τις μη απαραίτητες πτήσεις.

Η Lufthansa, εν τω μεταξύ, διατείνεται ότι κάνει ό,τι μπορεί για να γεμίσει όλα τα αεροσκάφη της, αλλά αγωνίζεται να εξισορροπήσει το χάος που προκάλεσε η Covid με την ανάγκη να διατηρήσει τις θέσεις της.

«Οι περιττές πτήσεις δεν είναι κενές ή πτήσεις «φάντασμα»», αντέτεινε στο CNNi εκπρόσωπος της αεροπορικής εταιρείας. «Είναι προγραμματισμένες πτήσεις με κακές κρατήσεις λόγω της πανδημίας. Παρά τη χαμηλή ζήτηση, η Lufthansa Group Airlines πρέπει να εκτελεί αυτές τις πτήσεις για να συνεχίσει να διασφαλίζει τα δικαιώματα απογείωσης και προσγείωσης σε κόμβους και μεγάλα αεροδρόμια της ΕΕ».

Η Lufthansa λέει ότι η εμφάνιση της παραλλαγής Όμικρον είναι ο λόγος που οι προβλέψεις της για την επόμενη σεζόν ήταν τόσο πολύ χαμηλότερες από την πραγματικότητα. Η κρίση «οδήγησε σε σημαντικά αυξημένους ταξιδιωτικούς περιορισμούς και κρούσματα ασθενειών στον γενικό πληθυσμό και στους εργαζόμενους», λέει ο εκπρόσωπός της. «Αυτό απροσδόκητα όχι μόνο μείωσε την προηγούμενη τάση ανάκαμψης, αλλά προκάλεσε επίσης σημαντική πτώση στη ζήτηση».

Τον περασμένο Οκτώβριο, η αεροπορική βιομηχανία δεσμεύτηκε στην ετήσια συνάντηση της Διεθνούς Ένωσης Αερομεταφορών (IATA) να επιτύχει καθαρές μηδενικές εκπομπές άνθρακα έως το 2050.

Πολλοί αερομεταφορείς βρίσκονται σε σύγκρουση σε ένα πολύπλευρο παιχνίδι κατηγοριών για την παράλογη σπατάλη των περιττών πτήσεων.

«Βρισκόμαστε σε μια κλιματική κρίση και ο τομέας των μεταφορών έχει τις ταχύτερα αναπτυσσόμενες εκπομπές στην ΕΕ - οι άσκοπες, ρυπογόνες «πτήσεις-φαντάσματα» είναι μόνο η κορυφή του παγόβουνου», λέει ο Χένρικ Σλούτσερ, εκπρόσωπος της ευρωπαϊκής καμπάνιας της Greenpeace «European Mobility».

Ο λόγος της ύπαρξής τους

Η αιτία που οι εταιρείες συνεχίζουν να πραγματοποιούν αυτές τις ακριβές πτήσεις είναι επειδή η βιομηχανία δεσμεύεται από ένα παιχνίδι κύρους:

Ακόμη κι όταν οι επιβάτες απέχουν, οι εταιρείες πρέπει να προστατεύσουν τα slot τους, δηλαδή τα δικαιώματα απογείωσης και προσγείωσης που έχουν στα αεροδρόμια.

Τα slots είναι εξαιρετικά πολύτιμα περιουσιακά στοιχεία για τις αεροπορικές εταιρείες.

Με περισσότερους από 200 από τους πιο πολυσύχναστους αεροπορικούς κόμβους του πλανήτη να λειτουργούν με πλήρη χωρητικότητα, η ζήτηση για πτήσεις υπερβαίνει τη διαθεσιμότητα διαδρόμων προσγείωσης και χώρου εντός των τερματικών σταθμών.

Για να διευθετηθεί αυτό το ζήτημα, η χωρητικότητα των αεροδρομίων τμηματοποιείται σε slots. Ωστόσο, το να συγχρονίσεις την απογείωση και την προσγείωση ενός αεροσκάφους σε πιο επιθυμητά αεροδρόμια της χώρας, δεν είναι πολύ εύκολη υπόθεση. Και καθώς η ρουτίνα του προγραμματισμού δεν είναι δυνατόν να αλλάζει κάθε έξι μήνες, υπάρχει ο γενικός κανόνας ότι αν μια εταιρεία χρησιμοποιεί με επιτυχία τα slots της τουλάχιστον σε ποσοστό 80%, μπορεί να τα διατηρήσει και για την επόμενη σεζόν.

Με την επέλαση της πανδημίας, η ανάγκη ικανοποίησης αυτού του ποσοστού έχει χαλαρώσει, φτάνοντας σε κάποιες περιπτώσεις στην Ευρώπη ακόμη και το 50%. Ακόμη κι αυτή όμως πλέον αμφισβητείται έντονα, καθώς το αποτύπωμά της στο περιβάλλον κρίνεται υπερμεγέθες.

Ο κλάδος των αερομεταφορών ευθύνεται για το 14% των εκπομπών ρύπων που προκύπτουν από τις μεταφορές συνολικά, κάτι που σημαίνει ότι είναι ο δεύτερος πιο επιβαρυντικός για το περιβάλλον, μετά τις οδικές μεταφορές. Εάν οι αεροπορικές εταιρείες ήταν χώρα, θα βρισκόταν στο top10 των πιο ρυπογόνων.