Τάσεις Βιωσιμότητας για το 2022

Του Πάκη Παπαδημητρίου*

Ισχυρό μέτωπο αβεβαιότητας συγκροτείται από το σοκ στην εφοδιαστική αλυσίδα και τη χρονική παράταση των ανισορροπιών σε επίπεδο προσφοράς και έλλειψης αποθεμάτων, σε ένα γενικότερο περιβάλλον εντεινόμενης ευαισθησίας σχετικά με την κυβερνοασφάλεια, τη δημόσια υγεία, τη γεωπολιτική και τα μεταβαλλόμενα ρυθμιστικά πλαίσια.

Μολαταύτα, παρά την αβεβαιότητα, η παγκόσμια οικονομία βρίσκεται σε τροχιά ανάκαμψης με ισχυρή ανάπτυξη και ενδείξεις σταθεροποίησης αυτής της τάσης. Μεσοπρόθεσμα, καθώς οι επιπτώσεις της πανδημίας θα περιορίζονται σταδιακά, οι επιχειρήσεις και οι καταναλωτές θα προσαρμοστούν ανάλογα. Ωστόσο εκτιμάται πως οι προοπτικές θα διαφέρουν σημαντικά από χώρα σε χώρα καθώς η κρίση διεύρυνε ακόμα περισσότερο ανισότητες που προϋπήρχαν.

Έγκριτοι αναλυτές προβλέπουν ότι το οικονομικό περιβάλλον για το 2022 θα είναι ρυθμιστικό, με υψηλότερη οικονομική ανάπτυξη και ραγδαία εξελισσόμενη επιχειρηματική δραστηριότητα. Μέσα σε κλίμα συγκρατημένης αισιοδοξίας και εστίασης στη διαχείριση κάθε μορφής κινδύνων, οι φορείς της αγοράς επικεντρώνονται με επιταχυνόμενο ρυθμό σε ζητήματα ESG (Environmental Social Governance) σε μια παγκόσμια προσπάθεια κανονικοποίησης και επίτευξης ισορροπίας προς ένα κοινά αποδεκτό σημείο βιωσιμότητας.

Είναι πλέον σαφές στους περισσότερους ότι ο όρος «κανονικοποίηση» δε σημαίνει επιστροφή στο προηγούμενο καθεστώς. Βρισκόμαστε μπροστά σε ένα νέο πλαίσιο προτεραιοτήτων και επαναπροσδιορισμού της ευημερίας. Τα κριτήρια ESG δημιουργούν μια εντελώς νέα επιχειρηματική φιλοσοφία και επαναφέρουν με έμφαση την αξία του purpose-driven business. Η στρατηγική των επιχειρήσεων δε μπορεί παρά να προσαρμοστεί στη νέα πραγματικότητα που διαμορφώνεται.

Δράση για το Κλίμα

«Αυτή η απελπισμένη ελπίδα, είναι ο λόγος που ο κόσμος κοιτάζει σε εσάς και γιατί είστε εδώ»

H εναρκτήρια ομιλία του εμβληματικού Sir David Attenborough στη Διάσκεψη του ΟΗΕ για Κλίμα (COP26 στη Γλασκώβη) δεν στάθηκε τελικά αρκετή για να παρακινήσει τους ηγέτες του κόσμου να αξιοποιήσουν την ευκαιρία για πραγματικές τομές προς ένα καλύτερο, συλλογικό μέλλον. Παρότι η συμφωνία περιλάμβανε αναφορές στην ανάγκη για μειωμένη χρήση ορυκτών καυσίμων για πρώτη φορά στο πλαίσιο της COP, η γλώσσα ήταν πολύ πιο αδύναμη και άτολμη από ό,τι απαιτεί η κλιματική απειλή.

Όμως, το ποτάμι προς το Net Zero δε γυρίζει πίσω. Οι πολιτικές για την τήρηση των δεσμεύσεων για καθαρές μηδενικές εκπομπές άνθρακα (όπως ο νέος Κλιματικός Νόμος στην Ελλάδα) θα επηρεάσουν τον πιστωτικό κίνδυνο και θα αυξήσουν το κόστος κεφαλαίου για τομείς έντασης άνθρακα. Η διαφάνεια σχετικά με την κλιματική απόδοση θα βρεθεί στο επίκεντρο και οι επιχειρήσεις θα προσαρμοστούν πολύ γρήγορα σε έννοιες όπως greenhouse gas reports και carbon trajectories.

Ο όρος που θα ακούγεται ολοένα και περισσότερο είναι το Net Positive, δηλαδή της θετικής επίδρασης των επιχειρήσεων στο κλίμα, που προχωρά πέρα από την ουδετερότητα. Ένας εύσχημος τρόπος να γίνει αυτό αντιληπτό είναι η αναλογία του πλημμυρισμένου υπογείου. Όταν σπάσει το νερό, όχι μόνο πρέπει να σταματήσει κανείς τη ροή (net zero), αλλά πρέπει επίσης να στραγγίσει το νερό από το υπόγειο (net positive) για να αποφύγει την κατάρρευση ολόκληρου του σπιτιού (λιώσιμο των παγετώνων στην Αρκτική).

Βιοποικιλότητα

Σήμερα, πάνω από ένα εκατομμύριο είδη αντιμετωπίζουν την απειλή εξαφάνισης. Η Κόκκινη Λίστα Απειλούμενων Ειδών αριθμεί περισσότερα από 8.400 είδη άγριας πανίδας και χλωρίδας που κινδυνεύουν σε κρίσιμο βαθμό, ενώ σχεδόν 30.000 κρίνονται ευάλωτα.

Είναι σαφές ότι η προστασία της βιοποικιλότητας δεν είναι μόνο ένα κρίσιμο ζήτημα για το φυσικό περιβάλλον, αλλά και ένα ζήτημα με μεγάλη οικονομική σημασία. Η αξία της βιοποικιλότητας παραβλέπεται επικίνδυνα και ισχυροί policy makers, όπως η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, επισημαίνουν αυτήν την παράβλεψη σε μια προσπάθεια να ευαισθητοποιήσουν την επιχειρηματική κοινότητα προς αυτή την κατεύθυνση.

Επομένως, θα πρέπει να περιμένουμε ένα σημαντικό αναπροσανατολισμό της ατζέντας προς τη θετική επίδραση για το φυσικό περιβάλλον (nature positive).
Ποικιλομορφία, Ισότητα και Ένταξη (DEI - Diversity, Equity & Inclusion)

Ο COVID-19 έχει επιδεινώσει τις ανισότητες στην απασχόληση, τα εισοδήματα και την πρόσβαση στην υγειονομική περίθαλψη με κίνδυνο αποδυνάμωσης της κοινωνικής συνοχής και επιβράδυνσης της οικονομικής προόδου. Η ισότητα των φύλων είναι επίσης μια κρίσιμη προτεραιότητα που καθορίζει τον κοινωνικό αντίκτυπο των επιχειρήσεων σήμερα. Η συμπερίληψη και η ισότητα ευκαιριών είναι βασικά συστατικά για μια δίκαιη κοινωνία και έναν δίκαιο χώρο εργασίας.

To DEI είναι μια ισχυρότατη τάση της εποχής που υλοποιείται με απλές πράξεις σεβασμού προς τους συνανθρώπους μας. Είναι στην ουσία, η κατανόηση και η συλλογική αποδοχή των όσων μας κάνουν διαφορετικούς.

Τεχνολογία και Κοινωνικά Ζητήματα

Οι περισσότεροι συμφωνούν ότι η απομακρυσμένη εργασία που εντάθηκε λόγω της πανδημίας, ήρθε για να μείνει. Αυτή η νέα πραγματικότητα δημιουργεί επίσης ένα νέο πλαίσιο diversity & inclusion, καθώς απαιτείται μια δίκαιη προσέγγιση που να επιτρέπει και να διευκολύνει την εργασία από το σπίτι και την ισότιμη πρόσβαση στην τεχνολογία.

Στην μετά COVID-19 εποχή, τα τεχνολογικά ζητήματα προσωπικών και άλλων δεδομένων βρίσκονται στο επίκεντρο της προσοχής. Ιδιαίτερα με την άνοδο της τεχνητής νοημοσύνης, των νευρικών αλγορίθμων και της αναγνώρισης προσώπου, οι επιχειρήσεις θα υποχρεωθούν να πάρουν θέση σε έναν διευρυμένο αριθμό θεμάτων έχοντας σταθερά στο επίκεντρο την οικοδόμηση εμπιστοσύνης και αξιοπιστίας με τους πελάτες, τους εργαζόμενους και άλλα ενδιαφερόμενα μέρη.

«Πρέπει να επαναφέρουμε την ανθρωπισμό στην επιχειρηματικότητα»

Η φράση του Paul Polman, πρώην CEO της Unilever, είναι και μια ξεκάθαρη τάση για το επιθυμητό μέλλον της βιωσιμότητας στις επιχειρήσεις. Η επιλογή των επιχειρηματιών-ηγετών να λειτουργήσουν με μια μακροπρόθεσμα θετική επίδραση (Net Positive), σε βάρος ίσως της βραχυπρόθεσμης κερδοφορίας, απαιτεί θάρρος. H πανδημία ανέδειξε τους ηγέτες που έδειξαν υψηλό επίπεδο ενσυναίσθησης, που καθοδηγούνταν από στόχους κοινωνικής επίδρασης και που κατάλαβαν τη δύναμη της συνεργασίας. Όπως λέει ο Polman, οφείλουμε να είμαστε συστημικοί στοχαστές και να βλέπουμε τον κόσμο λίγο πιο ολιστικά, αναλογιζόμενοι τις ανησυχίες πολλαπλών γενεών.

*Ο Πάκης Παπαδημητρίου είναι Head, ESG Division στην Τράπεζα EUROBANK και Πρόεδρος της Επιτροπής Εταιρικής Υπευθυνότητας του Ελληνο-Αμερικανικού Εμπορικού Επιμελητηρίου.

Δείτε εδώ το αφιέρωμα του CNN Greece «Ενεργειακή μετάβαση: Οι προκλήσεις του αύριο»