FOCUS

Οι κρεμασμένοι του Μπουράρι: Η πιο παράξενη μαζική αυτοκτονία στην ιστορία και η συλλογική ψύχωση

Ανανεώθηκε: Σάββατο, 27 Νοεμβρίου 2021 16:33

Το πρωινό της 1ης Ιουλίου 2018, ο Γκουραχάν Σινγκ μπήκε στο σπίτι της γειτονικής και φιλικής του οικογένειας Τσουνταβάτ, στη συνοικία Μπουράρι του Νέου Δελχί, στην Ινδία.

Ο Σινγκ συνήθιζε να κάνει την πρωινή του βόλτα με ένα από τα μέλη της οικογένειας, τον 45χρονο Λαλίτ Μπατία και όταν εκείνος δεν εμφανίστηκε αποφάσισε να τον αναζητήσει. Πρώτα πήγε στο μαγαζί της οικογένειας Τσουνταβάτ, ένα παντοπωλείο, το οποίο άνοιγε συνήθως κατά τις 5:30. Όταν το βρήκε κλειστό ανησύχησε και αποφάσισε να πάει στο σπίτι τους.

Η πόρτα ήταν ανοιχτή και όταν ο Σινγκ μπήκε στο σπίτι αντίκρισε ένα θέαμα που θα τον συνοδεύει σε όλη του τη ζωή: Δέκα άτομα, όλα μέλη της οικογένειας Τσουνταβάτ, ήταν κρεμασμένα από το ταβάνι. Ειδοποίησε την αστυνομία, η οποία έφτασε στο σημείο σε λιγότερα από 15 λεπτά...

Οι αστυνομικοί σύντομα διαπίστωσαν ότι από την οικογένεια Τσουνταβάτ ο μόνος που είχε επιβιώσει ήταν ο σκύλος. Πέρα από τα 10 άψυχα κορμιά που κρέμονταν από το ταβάνι του χολ της οικίας, δύο άντρες, έξι γυναίκες και δύο έφηβοι, υπήρχε και ένα ακόμη πτώμα, αυτό της 80χρονης Ναραγιάνι Ντέβι, μητέρας του Λαλίτ, η οποία είχε στραγγαλιστεί.

Τα μέλη της οικογένειας είχαν κρεμαστεί από ένα πλέγμα στο ταβάνι, το ένα δίπλα στο άλλο...

Όλοι οι κρεμασμένοι είχαν δεμένα τα μάτια και ήταν φιμωμένοι. Κάποιοι είχαν τα χέρια και τα πόδια τους δεμένα με κομμάτια που είχαν σκιστεί από το ίδιο σεντόνι.

Κάτω από τα πτώματα υπήρχαν πέντε σκαμπό.

Αρχικά η έρευνες επικεντρώθηκαν στην πιθανότητα μιας μαζικής δολοφονίας. Σύντομα όμως έγινε φανερό ότι τα 11 μέλη της οικογένειας είχαν αυτοκτονήσει και η αυτοκτονία αυτή ήταν προσχεδιασμένη και μέρος κάποιου τελετουργικού.

Η ινδική κοινωνία συγκλονίστηκε από τους θανάτους του Μπουράρι, ιδιαίτερα όσο έρχονταν στο φως νέα στοιχεία για τα γεγονότα που οδήγησαν σε αυτούς.

Καθώς οι έρευνες προχωρούσαν, τα ΜΜΕ κυρίως, αλλά και ο κόσμος περιήλθαν σε ένα παραλήρημα παραπληροφόρησης και συνωμοσιολογίας, βλέποντας παντού φανταστικές συνδέσεις με τον αριθμό 11, ή διάφορα «κέντρα εξουσίας» και ανθρώπους που υποτίθεται ότι κρύβονταν πίσω από τους θανάτους της οικογένειας.

Η ινδική αστυνομία έδρασε στην περίπτωση του Μπουράρι αστραπιαία. Στις έρευνες ενεπλάκησαν και ειδικοί της ψυχικής υγείας, κάτι όχι και τόσο συνηθισμένο για τα δεδομένα της χώρας. @AP Photo

Το μυστήριο παρόλα αυτά, λύθηκε πολύ σύντομα, όταν η αστυνομία ανακάλυψε στο σπίτι της οικογένειας μια σειρά από ημερολόγια, πυκνογραμμένα και με συχνότατες καταχωρήσεις, που έλεγαν με κάθε λεπτομέρεια την αλήθεια.

Και αυτή η αλήθεια ήταν πιο συγκλονιστική από κάθε σενάριο.

Από το Folie à deux ως τις μαζικές υστερίες

Πρόσφατα κυκλοφόρησε από το Netflix το ντοκιμαντέρ House of Secrets: The Burari Deaths, το οποίο ερευνά τις συνθήκες κάτω από τις οποίες έγιναν οι αυτοκτονίες.

Όπως ξεδιπλώνεται η ιστορία της οικογένειας, γίνεται όλο και πιο φανερό ότι όλοι τους βρίσκονταν σε μια κατάσταση συλλογικής παραισθητικής διαταραχής (shared delusional disorder – SDD), μιας συλλογικής ψύχωσης δηλαδή.

Πρόκειται για ένα σύνδρομο, στο οποίο δύο ή περισσότεροι άνθρωποι συμμετέχουν σε μια κοινή φαντασίωση σε τέτοιο βαθμό που από ένα σημείο και μετά δεν μπορούν να την ξεχωρίσουν πλέον από την πραγματικότητα. Σε αυτήν την κοινή φαντασίωση, είτε πρόκειται για διμερή, ή για πολυμελή, πάντα είναι ένας που έχει το γενικό πρόσταγμα, αυτός ο οποίος και βάζει στην ομάδα τη δική του παραίσθηση ως πραγματικότητα, και οι υπόλοιποι ακολουθούν τυφλά.

Στο πλαίσιό του συμβαίνει -συνήθως και ευτυχώς, αλλά όχι πάντα, σε πιο ελαφρύ βαθμό- και αυτό που ξέρουμε ως Folie à deux, μια «τρέλα (ψύχωση) για δύο».

Σε απλά λόγια το Folie à deux, είναι η βάση για εξαρτητικές δυαδικές σχέσεις, στις οποίες υπάρχει πάντα ένας καθοδηγητής και ένας που ακολουθεί. Ο καθοδηγητής είναι εκείνος ο οποίος έχει την παραίσθηση, έχει αντικαταστήσει με αυτήν την πραγματικότητα και τη ζει σα να είναι η αλήθεια.

Ο ακόλουθος, δευτερογενής συμμέτοχος, είναι συνήθως κάποιο άτομο που πάσχει από εξαρτητική διαταραχή ή νεύρωση και παρότι γνωρίζει αρχικά ότι αυτό στο οποιο συμμετέχει είναι παραίσθηση, στην πορεία το ενστερνίζεται απόλυτα, όχι επειδή το πιστεύει, αλλά από εξάρτηση προς το άλλο άτομο.

Δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι οι δευτερογενείς συμμέτοχοι είναι σε μεγάλο ποσοστό γυναίκες, με υψηλό δείκτη νοημοσύνης, αλλά βεβαρυμένο οικογενειακό ιστορικό. Στις ζωές αυτών των γυναικών υπήρχε κατά κανόνα κάποια γονεϊκή φιγούρα που έπαιζε το ρόλο της επιβολής και της χειραγώγησης...

Υπό μια έννοια, οι περισσότερες ερωτικές σχέσεις είναι κάποιου είδους Folie à deux, καθώς σπάνια βασίζονται σε ρεαλιστικές εκτιμήσεις για το παρόν και επίσης ρεαλιστικές προσδοκίες για το μέλλον, αλλά περισσότερο σε «μαγικές» συμπτώσεις που οι εμπλεκόμενοι εκλαμβάνουν ως σημάδια τα οποία ορίζουν μια «καρμική» σχέση· όταν γνωριστήκαμε είχε Πανσέληνο στο Σκορπιό, άρα πρέπει να είμαστε για πάντα μαζί...

Η τυφλή πίστη που σκοτώνει

Ας φύγουμε, όμως, από τις διαπροσωπικές σχέσεις των ανθρώπων, διότι δεν θα τελειώσουμε ποτέ, κι ας επιστρέψουμε στις μαζικές ψυχώσεις.

Το DSM5, το Διαγνωστικό και Στατιστικό Εγχειρίδιο για τις Διαταραχές Προσωπικότητας, το βασικό μας εργαλείο για να τις αναγνωρίζουμε και να τις μελετάμε, κάνει μια πολύ σημαντική διάκριση: Οι παραισθήσεις ενός ανθρώπου, ή μιας ομάδας εξετάζονται υπό διαφορετικό πρίσμα όταν αποτελούν μέρος της κουλτούρας τους και «γίνονται αποδεκτές από άλλα μέλη της κουλτούρας αυτής».

Σύμφωνα με το DSM, πάντα, όταν μια πολύ μεγάλη ομάδα ανθρώπων πιστεύει σε κάτι το οποίο είναι προφανώς αναληθές, ή αντίθετο με τις ενδείξεις και αποδείξεις (θρησκείες, αιρέσεις, κ.λπ), δεν μιλάμε για ομαδική ψύχωση, αλλά για μαζική υστερία.

Ένα ακόμη πολύ σημαντικό στοιχείο σε αυτές τις περιπτώσεις είναι ότι ο καθοδηγητής δεν αντιλαμβάνεται ότι βλάπτει τους συμμετόχους. Αντιθέτως, πιστεύει ακράδαντα ότι τους βοηθάει να δουν την «αλήθεια», άσχετο αν αυτή η αλήθεια είναι μόνο δική του και δεν υπάρχει τίποτα στο γνωστό σύμπαν που να την υποστηρίζει.

Και βέβαια, όπως συμβαίνει σχεδόν πάντα με ανθρώπους οι οποίοι μπαίνουν σε συλλογική ψύχωση, από κοντά έρχεται και η παράνοια: Όλοι οι άλλοι μάς καταδιώκουν, είναι εναντίον μας, θέλουν το κακό μας, είναι εχθροί μας. Αυτό συμβαίνει ανυπερθέτως είτε στα ζευγάρια που ζουν απομονωμένα στην κοινή τους φαντασίωση, είτε σε περιπτώσεις όπως η αίρεση των Δαυιδιανών, ή του Τζιμ Τζόουνς.

Ο Τζέιμς Γουόρεν «Τζιμ» Τζόουνς ήταν ο ιδρυτής και ο ηγέτης του Ναού του Λαού, μιας οργάνωσης/αίρεσης η οποία είχε τη βάση της στη Γουιάνα, όπου και είχε ιδρύσει την Τζόουνστάουν, καθόλου παράξενο που ονόμασε την πόλη από τον εαυτό του, πολλοί μεγαλομανείς το έχουν κάνει αυτό.

Στις 20 Νοεμβρίου 1978 και ενώ οι αμερικανικές αρχές είχαν πλέον κάνει ξεκάθαρη την πρόθεσή τους να παρέμβουν μετά από άπειρες καταγγελίες για τα όσα συνέβαιναν στην πόλη του ψευδοπροφήτη, ο Τζόουνς οδήγησε 909 μέλη της αίρεσης στην αυτοκτονία με κυάνιο, ενώ όσοι αρνήθηκαν να πεθάνουν απλώς δολοφονήθηκαν.

Οι εικόνες που αντίκρισαν όσοι μπήκαν στην Τζόουνστάουν μετά το συμβάν είναι χαραγμένες στη μνήμη της ανθρωπότητας. Εκείνη τη μέρα οι ΗΠΑ έχασαν σε ένα μοναδικό συμβάν τους περισσότερους ανθρώπους εκτός πολέμου και φυσικής καταστροφής ως τις επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου:

Αντίστοιχη είναι και η ιστορία του Ντέιβιντ Κορές και των Δαυιδιανών του, μιας αίρεσης που είχε τη βάση της στο Γουέικο του Τέξας. Στις 9 Απριλίου 1993, 76 οπαδοί του Κορές έπεσαν νεκροί όταν το FBI εξαπέλυσε επίθεση στο καταφύγιό τους κι εκείνοι αρνήθηκαν να παραδοθούν.

Πολλοί βρέθηκαν πυροβολημένοι από όπλα που δεν ανήκαν στους ομοσπονδιακούς πράκτορες, άλλοι κάηκαν σε πυρκαγιά που ξέσπασε στο κτίριο:

Τα κοινά σημεία των παραπάνω -και αρκετών ακόμη, μικρότερης κλίμακας- περιπτώσεων, είναι πολλά:

* Η ύπαρξη του «καθοδηγητή», ο οποίος λατρεύεται σαν θεός, ή έστω σαν προφήτης και κανείς δεν αμφισβητεί ότι τα παράδοξα έως παρανοϊκά που λέει είναι απόλυτα λογικά.

* Η θρησκευτική προσήλωση των μελών, καθώς οι ομάδες αυτές χτίζονται έτσι κι αλλιώς σαν κάποιου είδους θρησκεία, γι αυτό ονομάζονται και αιρέσεις και συνήθως έχουν ισχυρούς δεσμούς με τη Βίβλο, το Κοράνι, ή άλλες θρησκευτικές παραδόσεις. Ο αρχηγός, ο «καθοδηγητής» είναι πάντα εκείνος που αναλαμβάνει να δώσει τις δικές του ερμηνείες στις γραφές. Σε όλες τις περιπτώσεις, οι ερμηνείες αυτές είναι πολύ σκληρές και εστιάζουν σε λεπτομέρειες και παρερμηνείες.

* Η ομαδική παράνοια των μελών, που αισθάνονται ότι κάνουν κάποιου είδους αντίσταση στο «κακό» σύστημα, το οποίο έχει ως σκοπό να τους εξοντώσει.

Η οικογένεια ως «αίρεση»

Σε μια τέτοια ομαδική ψύχωση είχε οδηγήσει τα μέλη της οικογένειάς του ο Λαλίτ Τσουνταβάτ, στο Μπουράνι. Στα ημερολόγια που βρέθηκαν στο σπίτι της οικογένειας (11 στον αριθμό και γραμμένα σε μια περίοδο 11 ετών, 11 και τα θύματα, να την η συνομωσία), ξετυλίγεται μια απίθανη ιστορία χειραγώγησης και καθοδήγησης.

Τα μέλη της οικογένειας, ανεξάρτητα από την ηλικία, το φύλο και το μορφωτικό τους επίπεδο, είχαν απόλυτα πειστεί ότι η οικογένεια ήταν κάποιου είδους αίρεση, ένας κλειστός κύκλος στον οποίο δεν έπρεπε να μπει κανένας ξένος. Όποιος έκανε κάποιο λάθος, ή παρέβαινε τις εντολές του Λαλίτ, έπρεπε να τιμωρηθεί αυστηρά.

Στην πραγματικότητα, όμως, η οικογένεια δεν έπαιρνε εντολές από τον ίδιον τον Λαλίτ, αλλά από τον πατέρα του, ή για να είμαστε ακριβείς από το φάντασμα του πατέρα του, ο οποίος είχε πεθάνει 10 χρόνια νωρίτερα.

Ο Λαλίτ έγραφε στα ημερολόγια αναλυτικά για τις «συνομιλίες» που είχε με το φάντασμα, είχε πείσει τα υπόλοιπα μέλη ότι το φάντασμα αυτό ήταν μια υπαρκτή οντότητα και ότι έπρεπε να ακολουθούν κάθε οδηγία του. Τις οδηγίες για την τελετή που οδήγησε στους θανάτους τους, είχε υπαγορεύσει στον Λαλίτ ο πατέρας του με κάθε λεπτομέρεια και στο τέλος είχε υποσχεθεί ότι την κατάλληλη στιγμή θα έρθει ο ίδιος για να τους «σώσει». Κάτι φυσικά που δεν συνέβη, με συνέπεια να μείνουν κρεμασμένοι από το ταβάνι.

Η οικογένεια, σε μια χώρα όπως η Ινδία, αλλά και όχι μόνο, είναι η πρωταρχική «φωλιά» ομαδικών ψυχώσεων. Αποφασίζει για το μέλλον των παιδιών της πριν καν αυτά γεννηθούν και συνήθως τα μέλη της παραμένουν μαζί ακόμη και μετά από γάμους και τη δημιουργία νέων παιδιών.

Η αποτυχία (ή απροθυμία) απογαλακτισμού των μελών μιας οικογένειας είναι η κατ' εξοχήν πηγή διαταραχών και νευρώσεων και αυτό είναι κάτι που πλέον ξέρουμε καλά.

Όπως και τις συνέπειες της χειραγώγησης, εισάγοντας τα μέλη στη μαζική παραίσθηση, την οποία άριστα περιέγραψε ο Γιώργος Λάνθιμος στον «Κυνόδοντα».

Το ζώο που μας απειλεί λέγεται «γάτα» και είναι το πιο επικίνδυνο ζώο στον κόσμο:

Οι θάνατοι στο Μπουράρι δεν είναι κάτι πρωτοφανές στην ανθρώπινη ιστορία, είναι όμως κάτι που ήρθε να ταράξει τα νερά μιας κοινωνίας πολύ κλειστής και ιδιαίτερα επιρρεπούς σε κάθε είδους χειραγώγηση.

Εισήγαγαν στο θεσμικό σύστημα της χώρας την ψυχιατρική και την ψυχολογία ως εργαλεία για την εξήγηση φαινομένων που έως τότε ήταν κάτι μεταξύ ανεξήγητου και αυτονόητου· δύο πράγματα που συχνά ταυτίζονται.

Οι συλλογικές ψυχώσεις είναι ένα φαινόμενο που δεν θα πάψει να υπάρχει στις κοινωνίες, τις αναπτυσσόμενες ή και τις σύγχρονες και συχνά -όπως συμβαίνει εξάλλου- θα συγχαίονται με τις ιδεολογίες και τις παραδόσεις και τον τρόπο με τον οποίο οι γενιές κληροδοτούν η μία στην άλλη τις αντιλήψεις τους. Έχοντας, όμως, όλο και περισσότερα εργαλεία για να τις εξηγούμε, ίσως φτάσουμε και στην επίλυσή τους.

Ένα από τα εργαλεία αυτά είναι η ανεξάρτητη και κριτική σκέψη που βασίζεται στα πραγματικά γεγονότα και όχι στην ανθρώπινη «μαγική» σκέψη και φαντασία.

Ένα ακόμη εργαλείο, είναι η μόρφωση. Ατόμων και γενεών.

ΡΟΗ ΕΙΔΗΣΕΩΝ

ΧΡΗΜΑ