Το σκληρό lockdown της Βρετανίας τελειώνει. Γιατί όμως αυτό αγχώνει τόσους πολλούς Βρετανούς;

Πλέον, τα περισσότερα απογεύματα, κλείνει το laptop της, βάζει το κράνος της και η 27χρονη κάνει την βόλτα της προς την πόλη.

«Προσπαθώ να προπονούμε, να πηγαίνω κάθε μέρα και λίγο πιο μακριά», λέει η Γκριού, project manager στο Σύστημα Υγείας της Βρετανίας, με οργανωτική θέση στην εκστρατεία εμβολιασμού του Λονδίνου κατά της Covid-19.

Αυτή η άσκηση είναι ο δικός της τρόπος για να προετοιμαστεί ψυχικά για την επιστροφή της στο γραφείο τον Αύγουστο ή τον Σεπτέμβριο – η ημερομηνία μένει να καθοριστεί.

«Είναι σαν να προπονούμαι να τρέξω μαραθώνιο», λέει.

Πριν την πανδημία, η Γκριού έπαιρνε το λεωφορείο ή το μετρό για να πάει στη δουλειά. Κατά τη διάρκεια της πανδημίας, όμως, το άγχος και η αγοραφοβία της, με τα οποία πάλευε και στο παρελθόν, χειροτέρεψαν. Το να βγαίνει από το σπίτι της, ακόμη και για έναν περίπατο στη γειτονιά, αποτελεί μια πρόκληση γι’ αυτήν.

Η τελευταία φορά που πήρε το μετρό –όπου πλέον οι επιβάτες φορούν υποχρεωτικά μάσκα και τηρούν κοινωνικές αποστάσεις- ήταν τον Ιανουάριο του 2020.

Την ώρα που η Βρετανία διώχνει από πάνω της τους περιορισμούς του κορωνοϊού, παρά το γεγονός ότι η μάχη συνεχίζεται για να συγκρατηθούν οι μεταδοτικές παραλλαγές του ιού, πολλοί Βρετανοί, μεταξύ των οποίων η Γκριού, βρίσκουν την ιδέα της επιστροφής στο γραφείο, της χρήσης των μέσων μεταφοράς και της συναναστροφής με κόσμο σε κάποια παμπ, σχεδόν τρομακτική.

«Πολλοί φίλοι μου έχουν κάπως προσαρμοστεί», λέει η 27χρονη. «Αμέσως μόλις άρχισαν να αίρονται οι περιορισμοί ανυπομονούσαν να επιστρέψουν στα κλαμπ, τις συναυλίες ή να ταξιδέψουν. Μόνο εμένα με αγχώνει ακόμη και η σκέψη να πάρω το λεωφορείο για να πάω στη δουλειά μου. Δεν μπορώ καν να φανταστώ το ενδεχόμενο να μπω στο αεροπλάνο ή σε ένα κλαμπ», λέει η κοπέλα, η οποία αυτήν την περίοδο κάνει ψυχοθεραπεία για να διαχειριστεί το άγχος της επιστροφής στην κανονικότητα.

Η Αγγλία επρόκειτο να βγει από το lockdown στις 21 Ιουνίου, ωστόσο η κυβέρνηση αποφάσισε την παράταση του εγκλεισμού μέχρι τις 19 Ιουλίου λόγω ανησυχίας για την μετάλλαξη Δέλτα, που πρωτοεμφανίστηκε στην Ινδία.

Η απόφαση προκάλεσε έκρηξη οργής από κάποιες μερίδες πληθυσμού που ζητούσαν απεγνωσμένα επιστροφή στην κανονικότητα. Το hashtag #ImDone έγινε trend στο Twitter και τα βρετανικά ταμπλόιντ αναρωτιούνταν πότε θα τελειώσει το «εθνικό μαρτύριο».

Αυτήν την εβδομάδα, ο πρωθυπουργός της χώρας, Μπόρις Τζόνσον ξεδίπλωσε το σχέδιό του για μετατόπιση του κέντρου βάρους από τις νομικές υποχρεώσεις στην ατομική ευθύνη της χρήσης μάσκας και των κοινωνικών αποστάσεων.

Τόνισε πάντως ότι «αυτή η πανδημία κάθε άλλο παρά τελειώνει και σίγουρα θα συνεχιστεί και μετά την 19^η Ιουλίου», εξηγώντας ότι τα κρούσματα συνεχίζουν να αυξάνονται ανά τη χώρα.

Κι ενώ πολλοί άνθρωποι επέστρεψαν με χαρά στα εστιατόρια, τα κέντρα αισθητικής και τα καταστήματα, που παρέμεναν κλειστά από τα μέσα Απριλίου, δεν είναι όλοι ενθουσιασμένοι με το επικείμενο πλήρες άνοιγμα.

«Τους τελευταίους 18 μήνες εκπαιδευτήκαμε ότι το να βρισκόμαστε γύρω πό ανθρώπους και να συναναστρεφόμαστε μαζί τους είναι απειλή», λέει η ψυχολόγος και συγγραφέας Έμα Καβανά.

«Ο εγκέφαλός μας πλέον έχει συντονιστεί σε αυτό, επομένως είναι λογικό η επανέκθεση κάποιων σε αυτό να προκαλεί κάποιο άγχος».

Η ψυχολόγος άρχισε να διερευνά τις νευρολογικές αντιδράσεις σε ακραία περιβάλλοντα τον περασμένο Μάρτιο, με την επιβολή του πρώτου lockdown, όταν η ίδια διαγνώστηκε θετική στον κορωνοϊό και έπιασε τον εαυτό της να παλεύει με την ανησυχία.

«Ήμουν υστερική, νόμιζα ότι δεν μπορούσα να αντέξω τέτοιο άγχος», θυμάται. «Δεν μπορούσα να συγκεντρωθώ. Όπως όλοι, κατέρρεα».

Αν και υπέφερε από μακρά Covid και περνούσε την ασθένειά της με τα παιδιά της στο σπίτι, η Καβανά κατέφυγε στα κοινωνικά μέσα για να μοιραστεί τα αποτελέσματα της έρευνά της για το σύνδρομο burnout, τον πονοκέφαλο, και τα άλλα απόκοσμα συμπτώματα που πλέον ξέρουμε ότι είναι συνυφασμένα με τη ζωή κατά τη διάρκεια της πανδημίας. Η ανταπόκριση ήταν άμεση και αποτελεί το αντικείμενο του βιβλίου τους «How to be Broken», το οποίο ασχολείται με τη διαχείριση του παρατεταμένου άγχους.

Για όσους θεωρούν ότι δεν θα είναι ποτέ έτοιμοι να επιστρέψουν στην κανονικότητα – ή τη «νέα κανονικότητα», όποια κι αν είναι αυτή- η ψυχολόγος – συγγραφέας προσφέρει μια συμβουλή: Δώστε χρόνο.

Κάποιοι ψυχολόγοι προβλέπουν ότι τα αυξημένα επίπεδα άγχους και κατάθλιψης που βίωσε πολύς κόσμος κατά τη διάρκεια των lockdowns δεν θα εξαφανιστούν από τη μία στιγμή στην άλλη με την άρση των περιορισμών.

Πρόσφατη έρευνα της γραμμής βοήθειας Anxiety UK αποκάλυψε ότι το ποσοστό των ανθρώπων που ανυπομονούν να επιστρέψουν στην παλιά τους ζωή και σε αυτών που προτιμούν να παραμείνουν σπίτι είναι το ίδιο: 36%.

Το Ίδρυμα Ψυχικής Υγείας, το οποίο διεξάγει μια εθνική έρευνα για τον αντίκτυπο της πανδημίας στην ψυχική υγεία της Βρετανίας, βρήκε ότι κατά το τρίτο lockdown της χώρας, το οποίο ξεκίνησε τον Ιανουάριο, λιγότεροι άνθρωποι αισθάνθηκαν ανησυχία, περισσότερο όμως ανέφεραν ότι αισθάνθηκαν μοναξιά και να τους καταβάλει το άγχος όλης της χρονιάς. Ιδιαίτερα επιβαρυμένοι δήλωσαν οι άνεργοι, οι μονογονεϊκές οικογένειες και άτομα με προϋπάρχοντα προβλήματα και δυσκολίες ψυχικής υγείας.

Παρότι τα μακροπρόθεσμα αποτελέσματα δεν είναι ακόμη γνωστά, οι ερευνητές έχουν εκφράσει ανησυχία ότι συμπεριφορές που αναπτύχθηκαν κατά τα lockdown, όπως εμμονικές συνήθειες υγιεινής, φόβος για δημόσιους χώρους ή συνεχής έλεγχος για συμπτώματα κορωνοϊού, θα δυσκολέψουν αρκετούς ανθρώπους στην επανένταξή τους στην κοινωνία.

Η Έμα Τέρνερ, αναπληρώτρια CEO του οργανισμού ψυχικής υγείας Mind in Croydon, που εδρεύει στο νότιο Λονδίνο δηλώνει ότι αναμένει αύξηση στη ζήτηση υπηρεσιών καθώς οι άνθρωποι αρχίζουν να επιστρέψουν στον κόσμο.

Όταν ο Τζόνσον ανακοίνωσε την τελευταία επέκταση του lockdown, είπε απευθυνόμενος στον βρετανικό λαό: «Πρέπει, όσο γίνεται περισσότερο, να μάθουμε να ζούμε με αυτήν την ασθένεια όπως ζούμε με άλλες ασθένειες».

Οι οικογένειες μάχονται επίσης με τις επιπτώσεις της πανδημίας. Μια πρόσφατη μελέτη που δημοσιεύθηκε από το Γραφείο Εθνικών Στατιστικών της Βρετανίας διαπίστωσε ότι το 39% εκείνων που είναι παντρεμένοι ή σε σχέση ανέφεραν υψηλά επίπεδα άγχους, σε σύγκριση με το 19% πριν την πανδημία. Η άνοδος τροφοδοτήθηκε, εν μέρει, από το βάρος της φροντίδας των άλλων, σε συνδυασμό και με άλλες ευθύνες.

Η Τζέσικα Παν, συγγραφέας με έδρα το Λονδίνο και αυτοαποκαλούμενη εσωστρεφής, είπε ότι το πρώτο lockdown αναζωπύρωσε το κοινωνικό άγχος της, κάνοντάς την να αισθάνεται φοβισμένη και απομονωμένη ακριβώς όπως όταν ανακάλυψε ότι ήταν έγκυος στο πρώτο της παιδί.

Για το βιβλίο της «Συγγνώμη που άργησα, δεν ήθελα να έρθω», η Παν πέρασε ένα χρόνο πριν από την πανδημία ζώντας ως εξωστρεφής. Τώρα, ως νέα μητέρα, φοβισμένη για την υγεία του μωρού της, βρίσκει τον εαυτό της να απορρίπτει σχεδόν όλες τις κοινωνικές υποχρεώσεις.

Κατά τη διάρκεια ενός καύσωνα τον Ιούνιο, η Παν μπήκε στον πειρασμό από μια πρόσκληση στον κήπο ενός φίλου - το ιερό δισκοπότηρο σε μια πόλη με λίγα κλιματιστικά.

Ο γιος της έπαιζε με άλλα μωρά σε μια παιδική πισίνα, κάτι που δεν είχε κάνει ποτέ πριν, ενώ συνομιλούσε με άλλους γονείς από τον παιδικό σταθμό, τους οποίους είχε γνωρίσει μόνο μέσω Zoom. Την επόμενη μέρα ο γιος της ανέβασε πυρετό, κάνοντάς την να μετανιώσει για εκείνη την απόφαση.

«Ευτυχώς, διαγνώστηκε αρνητικός. Αλλά δεν άξιζε τον κίνδυνο. Δεν θέλω να ξυπνήσω τη νύχτα με καρδιοχτύπι αν εγώ ή ο γιος μου έχουν Covid», είπε. «Η ικανότητα να είσαι ανέμελος έχει φύγει και είναι τόσο λυπηρό».

Η στάθμιση των κινδύνων της επανένταξης στην κοινωνία έχει αυξήσει τις ανησυχητικές τάσεις για πολλούς και έχει δημιουργήσει νέους φόβους για τους άλλους. Ενώ οι ερευνητές περιμένουν να δουν αν ένα από τα αυστηρότερα lockdown στον κόσμο θα προκαλέσει μια κρίση ψυχικής υγείας, ένα πράγμα είναι ξεκάθαρο από τις συνομιλίες με δεκάδες Βρετανούς: Πολλοί αισθάνονται ότι ξανανοίγονται στο άγχος.

«Το πρόβλημα με την απομόνωση έτσι είναι ότι συχνά σκέφτεσαι:" Είμαι φρικιό. Όλοι οι άλλοι είναι μια χαρά και περνούν υπέροχα, ενώ εγώ πραγματικά υποφέρω». Έτσι, ακόμη και το γνωρίζω ότι και άλλοι αισθάνονται έτσι, είναι παρήγορο».

One of the world's strictest lockdowns is lifting, but many are scared to go back to normal life, by Eliza Mackintosh