Η ήπια ισχύς της ελληνικής γλώσσας στην άσκηση εξωτερικής πολιτικής

H σπουδαιότητά της δεν έγκειται μοναχά στους αμέτρητους διαφορετικούς ελληνικούς λεκτικούς τύπους τους οποίους συναντά κανείς σε κάποιο ξενόγλωσσο ακαδημαϊκό βιβλίο αλλά στο γεγονός πως λέξεις όπως «Δημοκρατία», «Ποίηση», «Λόγος» ή «Σύστημα», εξηγούν την αιτία για την οποία συμβαίνουν ορισμένα πράγματα. Αυτό καθιστά την ελληνική γλώσσα εννοιολογική και την ξεχωρίζει από τις σημειολογικές γλώσσες.

Όταν για παράδειγμα ομιλούμε για τους ολυμπιακούς αγώνες το αγγλικό game ή το γαλλικό jeu δεν έχουν ουδεμία σχέση με τον ελληνικό όρο αγών η ρίζα του οποίου είναι από το άγω και το ηγούμαι, συγγενής λέξη με την λέξη αγωγή – αγωγός – παιδαγωγός. Επομένως η κύρια διαφορά παιχνιδιού και αγώνα είναι ότι ο τελευταίος δεν περιορίζεται στον σωματικό ανταγωνισμό αλλά στην ηθική εκγύμναση. Για τον λόγο αυτό αντί για κάποιο χρηματικό έπαθλο ή κάποια υλική ανταμοιβή οι αθλητές που συμμετείχαν στους Ολυμπιακούς αγώνες λάμβαν ένα στεφάνι ελιάς.

Επιμένω πολύ στη χρήση και την σημασία της γλώσσας στην άσκηση εξωτερικής πολιτικής, γιατί έχω την βαθιά πεποίθηση πως η γλωσσική και η εκπαιδευτική διείσδυση αποτελούν αυτό που οι Γάλλοι αποκαλούν «le chaval de Bataille» της πολιτιστικής διπλωματίας.

Το γεγονός πως η Ελληνική γλώσσα είναι ιδιαίτερα δημοφιλής και η εκμάθηση της γίνεται από χιλιάδες νέους των Βαλκανίων σε σχολεία και ιδιωτικά εκπαιδευτήρια αποδεικνύει περίτρανα την δυναμική που έχει η Ελλάδα στην περιοχή αλλά και τις ευκαιρίες που αυτό μπορεί να προσφέρει στον οικονομικό τομέα. Στο Βελιγράδι και στη Σόφια τα κέντρα εκμάθησης ελληνικών είναι γεμάτα μαθητές. Στα Τίρανα, το Αρσάκειο πρωτοστατεί στην εκπαίδευση των νέων που μαθαίνουν Ελληνικά παράγοντας πολιτισμικό έργο τεράστιας αξίας. Το ίδιο και στη Μολδαβία, που είναι η πιο φτωχή χώρα της Ευρώπης και οι νέοι μαθαίνουν Ελληνικά με απώτερο σκοπό μια καλύτερη ζωή στην Ελλάδα ή σε μια από τις χιλιάδες Ελληνικές επιχειρήσεις στα Βαλκάνια. Είμαι πεπεισμένος πως για να επιτύχει ένα οποιοδήποτε σχέδιο για την Οικονομική Ανασυγκρότηση των Βαλκανίων πρέπει πρωτίστως να επιτύχει η Πολιτιστική Ανασυγκρότηση των Βαλκανίων και σε αυτό η Ελλάδα μπορεί, αν το επιθυμεί, να διαδραματίσει ρόλο πρωταγωνιστικό.

*Ο Πέτρος Δ. Καψάσκης είναι υπ. Διδάκτωρ Πολιτιστικής Διπλωματίας και Εξωτερικής Πολιτικής