Το μίγμα της οικονομικής μεγέθυνσης και του πληθωρισμού του 2023

Η πτώση της αγοραστικής δύναμης, τόσο των Ελλήνων όσο και των Ευρωπαίων πολιτών, οι οποίοι αποτελούν περί του 80% των ταξιδιωτικών αφίξεων στην Ελλάδα, θα επιβραδύνει σημαντικά τη συμβολή της ιδιωτικής κατανάλωσης και των εξαγωγών υπηρεσιών στη χώρα μας.

Την επόμενη χρονιά, ωστόσο, ο βασικός μοχλός της οικονομικής μεγέθυνσης αναμένεται να είναι οι επενδύσεις. Σημαντικό ρόλο προς αυτή την κατεύθυνση θα διαδραματίσουν η απορρόφηση των πόρων από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (ΤΑΑ), η εκτέλεση του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ) αλλά και η εισροή Άμεσων Ξένων Επενδύσεων (ΑΞΕ), οι οποίες στο πρώτο εξάμηνο του 2022 σημείωσαν ιστορικά υψηλή επίδοση.

Η σημασία της ταχύτητας απορρόφησης των πόρων του ΤΑΑ, επομένως, είναι κρίσιμη για την περαιτέρω βελτίωση του οικονομικού κλίματος στην Ελλάδα και την προσέλκυση επενδύσεων.

Η εμπροσθοβαρής απορρόφηση και διάχυση των ευρωπαϊκών κονδυλίων στην ελληνική οικονομία αναμένεται να κινητοποιήσει πρόσθετους ιδιωτικούς επενδυτικούς πόρους, δημιουργώντας, παράλληλα, προσδοκίες για νέο ρεκόρ Άμεσων Ξένων Επενδύσεων στη χώρα μας. Στο τέλος του χρονικού ορίζοντα του ΤΑΑ, δηλαδή μέχρι το 2026, και λαμβάνοντας υπόψη το συνολικό ύψος και τη φύση των επενδύσεων που εκτιμάται ότι θα υλοποιηθούν, αναμένεται να είναι ορατή η αλλαγή του μίγματος οικονομικής μεγέθυνσης της Ελλάδας, με έμφαση στις επενδύσεις και έναν πιο ανθεκτικό και πολύπλευρο παραγωγικό ιστό.

Η συνέχιση του πολέμου στην Ουκρανία επηρεάζει κυρίως την Ευρωπαϊκή Ένωση, αφού η σύγκρουση σε εδάφη της ευρωπαϊκής ηπείρου, καθώς και η ενεργειακή εξάρτηση από τη Ρωσία έχουν οδηγήσει στην κατακόρυφη αύξηση των τιμών της ενέργειας. Παράλληλα, ο πόλεμος μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας έχει θέσει σε κίνδυνο σημαντικό μερίδιο των παγκόσμιων εξαγωγών τροφίμων και έχει συμβάλει στην έντονη αύξηση των παγκόσμιων τιμών των τροφίμων. Αυτό έχει καταστήσει τις υπό ανάπτυξη -εξαρτώμενες από τις εισαγωγές τροφίμων- οικονομίες, πιο ευάλωτες, με δυνητικά σοβαρές ανθρωπιστικές συνέπειες.

Στο δεύτερο εξάμηνο του 2022, ωστόσο, παρατηρήθηκε μία αποκλιμάκωση των τιμών, τόσο του φυσικού αερίου όσο και του πετρελαίου, καθώς μία σειρά παραγόντων συνέβαλε σε αυτό, όπως:

• το υψηλό ποσοστό πλήρωσης των ταμιευτήρων φυσικού αερίου στην Ευρώπη,
• οι αναληφθείσες πρωτοβουλίες σε ευρωπαϊκό επίπεδο για μείωση της κατανάλωσης, με τη χρήση φυσικού αερίου να έχει ήδη μειωθεί,
• η θέσπιση ενός νέου μηχανισμού διόρθωσης της αγοράς, ο οποίος θα περιορίσει τα επεισόδια εξαιρετικά υψηλών τιμών φυσικού αερίου στην ΕΕ και
• η αναζήτηση εναλλακτικών πηγών τροφοδότησης ενέργειας (π.χ. για την Ελλάδα η προσωρινή χρήση του λιγνίτη στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας με παράλληλη αύξηση των επενδύσεων στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας) και η απεξάρτηση από το ρωσικό φυσικό αέριο.

Οι ανωτέρω εξελίξεις, οδηγούν σταδιακά σε αποκλιμάκωση του πληθωρισμού στην Ελλάδα. Η μετακύλιση, ωστόσο, του ενεργειακού κόστους σε άλλες κατηγορίες αγαθών και υπηρεσιών αναμένεται να διατηρήσει τον πληθωρισμό γύρω στο 5% το 2023. Το μίγμα του πληθωρισμού συνεπώς αλλάζει. Η συμβολή του δομικού πληθωρισμού (χωρίς ενέργεια και τρόφιμα) θα υποχωρήσει σημαντικά σε σχέση με την προηγούμενη χρονιά.