Κυπριακή ΑΟΖ: Σε αδιέξοδο Λευκωσία και Αθήνα

Η εκχώρηση σε πετρελαϊκές εταιρίες δικαιωμάτων έρευνας κι εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων αποσκοπούσε:

• στον προσπορισμό από την Κυπριακή Δημοκρατία των κερδών,
• την εμπλοκή των δυτικών πολυεθνικών που θα συνεπαγόταν ευνοϊκότερες θέσεις των κυβερνήσεων τους για την ελληνοκυπριακή πλευρά,
• την αύξηση της πίεσης προς την Τουρκία για να δεχτεί λύση στο Κυπριακό, προκειμένου οι Τουρκοκύπριοι να μην αποκλειστούν από τα κέρδη του αερίου.

Τα οικονομικά οφέλη

To 2011 η αμερικανική εταιρεία Noble ανακάλυψε το κοίτασμα Αφροδίτη στο οικόπεδο 12 της κυπριακής ΑΟΖ. Οκτώ χρόνια μετά δεν έχει ξεκινήσει η εκμετάλλευσή του.

Ο διευθυντής της κυπριακής εφημερίδας Πολίτης Διονύσης Διονυσίου γράφει ότι αυτή τη στιγμή δεν υπάρχει αγορά για τα κυπριακά κοιτάσματα, πλην της Αιγύπτου η οποία δίνει όμως εξευτελιστικές τιμές.

Συγκεκριμένα, ο κ. Διονυσίου αναφέρει: «Η Κύπρος αν μπορούσε να αξιοποιήσει το Αφροδίτη σε διάστημα 3 χρόνων μετά την ανακάλυψή του το 2011 με τα τότε τιμολογιακά δεδομένα ίσως έκλεινε συμφωνίες που θα της απέφεραν πάνω από 30 δισ. δολάρια. Σήμερα παλεύει να πωλήσει στην Αίγυπτο για να πάρει 6 δις τα επόμενα 18 χρόνια!»

Η διπλωματία

Ούτε όμως στο πεδίο της διπλωματίας τα πράγματα βαίνουν κατά τον αρχικό σχεδιασμό. Παρά τις ευρωπαϊκές κυρώσεις και τις αμερικανικές διακηρύξεις, η Τουρκία δεν έχει κάνει πίσω από τις πάγιες θέσεις της για την Κύπρο, το Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο.

Αντιθέτως, «απαντώντας» στις ελληνοκυπριακές έρευνες, έχει προχωρήσει σε σεισμικές έρευνες και ερευνητικές γεωτρήσεις τόσο στην κυπριακή ΑΟΖ όσο κι εντός των κυπριακών χωρικών υδάτων. Η τουρκική δραστηριότητα δημιουργεί τετελεσμένα γιατί:

• Πρώτον, «γκριζάρει» την κυπριακή ΑΟΖ.
• Δεύτερον, ακυρώνει στην πράξη τους χάρτες που δημοσιοποιούν Ελλάδα και Κύπρος για τη οριοθέτηση των ΑΟΖ τους.
• Τρίτον, προχωράει σε κατεξοχήν ασκήσεις κυριαρχίας εντός κυπριακού εδάφους. Υπενθυμίζεται ότι τα χωρικά ύδατα αποτελούν εθνικό έδαφος εν αντιθέσει με την ΑΟΖ που είναι απλώς πεδίο οικονομικής εκμετάλλευσης. Το τουρκικό σκάφος Γιαβούζ προχωράει σε γεωτρήσεις εντός των κυπριακών χωρικών υδάτων, στα ανοιχτά της Καρπασίας.

ΗΠΑ -Τουρκία

Αυτή τη στιγμή η Κύπρος εμφανίζεται «περικυκλωμένη» από τρία τουρκικά ερευνητικά πλοία (που οσονούπω θα γίνουν τέσσερα) καθώς και πολεμικά σκάφη (μεταξύ των οποίων και φρεγάτες) που τα συνοδεύουν. Η μεν Ευρωπαϊκή Ένωση δεν έχει δυνατότητα να βάλει φραγμό στην τουρκική δραστηριότητα. Οι δε ΗΠΑ που έχουν τη δυνατότητα, φαίνεται ότι δεν έχουν τη βούληση να το πράξουν. Μπορεί οι τριβές Άγκυρας-Ουάσιγκτον να είναι συνεχείς, αλλά δεν έχει σημειωθεί ρήξη και τίποτα δεν προμηνύει ότι θα συμβεί κάτι τέτοιο στο άμεσο μέλλον. Ο σχετικά «μαλακός» τρόπος που αντιμετώπισε η Ουάσιγκτον το ζήτημα των S400 και, κυρίως, η αμερικανοτουρκική συμφωνία για τη «ζώνη ασφαλείας» στο συριακό Κουρδιστάν δείχνουν ότι οι δίαυλοι διαλόγου είναι ανοιχτοί, καθώς και ότι οι δύο πλευρές αναζητούν ένα νέο modus vivendi στις σχέσεις τους, όχι ένα διαζύγιο. Αυτή η αναζήτηση εξηγεί πιθανόν γιατί οι ΗΠΑ δεν κάνουν έμπρακτες κινήσεις για να σταματήσουν τις τουρκικές έρευνες.

Η συνέχιση των τουρκικών ερευνών προκαλεί μια de facto «ενεργειακή διχοτόμηση» της Κύπρου. Αντί δηλαδή το αέριο να φέρει πιο κοντά την επανένωση, ενισχύει την τάση μετατροπής της γραμμής αντιπαράταξης του Αυγούστου 1974 σε μόνιμο σύνορο. Το αδιέξοδο είναι προφανές.