Η Ρωσία και η ενεργειακή κρίση του Κυπριακού

Στην μετασοβιετική περίοδο και τη Νέα Τάξη Πραγμάτων παρατηρήθηκε στην Μ. Ανατολή ένα αυξανόμενο κενό ισχύος το οποίο δεν μπόρεσε να καλύψει πλήρως η Ουάσινγκτον. Η αποτυχία των ΗΠΑ και του Ισραήλ στον συριακό εμφύλιο αποτελεί τη συνέχεια των λανθασμένων τους ενεργειών στο Ιράκ, το Αφγανιστάν και τη Λιβύη. Η αποτυχία των ΗΠΑ-Ισραήλ στην Συρία οφείλεται στην επιτυχία της Ρωσίας και των συμμάχων της στην περιοχή. Η Μόσχα δεν βλέπει την επιτυχία της στρατηγικής της στην Συρία ως ευκαιριακή αλλά ως εφαλτήριο για την αύξηση της γεωπολιτικής της επιρροής σε κάθε επίπεδο τόσο στην Συρία όσο και ευρύτερα στην Μ. Ανατολή και την Αν. Μεσόγειο.

Η αύξηση της στρατιωτικής παρουσίας των Ρώσων στην Συρία συνδυάζεται με έντονη διπλωματία στις ενεργειακές επιδιώξεις της Μόσχας στην περιοχή. Κοινώς οι Ρώσοι διεκδικούν κεκαλυμένα μεν, μέσω των συμμάχων τους στην περιοχή, αλλά επί ίσοις όροις έναντι των ΗΠΑ και του Ισραήλ την εκμετάλλευση των ενεργειακών κοιτασμάτων χερσαίων και υποθαλάσσιων. Η Μόσχα έχει υπογράψει συμφωνίες για την εκμετάλλευση των ενεργειακών κοιτασμάτων της Συρίας και του Λιβάνου. Τα ενεργειακά αποθέματα της Κύπρου σαφώς και δεν αφήνουν ασυγκίνητη την Ρωσία, στόχος της οποίας είναι η μοιρασιά με τις ΗΠΑ όλων των κοιτασμάτων στην περιοχή. Η εν λόγω αναθεωρητική στάση της Ρωσίας έχει ριζοσπαστικό χαρακτήρα στην γεωπολιτική της διαπάλη με τις ΗΠΑ σε μια περιοχή η οποία παραδοσιακά βρισκόταν υπό βρετανική και κατόπιν αμερικανική επιρροή. Οι καιροί αλλάζουν όμως…

Για την Κύπρο το ρωσικό ενδιαφέρον είναι ιδιαίτερα έντονο αλλά επί του παρόντος διακριτικό και εκφραζόμενο, αλλά όχι και ταυτιζόμενο, με την τουρκική πολιτική. Η εν λόγω στάση της Μόσχας απορρέει από την ακμαία σχέση Άγκυρας και Μόσχας λόγω κουρδικού στην Συρία αλλά και από το ότι η Λευκωσία με την Αθήνα έχουν υπερατλαντικές συμμαχικές υποχρεώσεις που εκφράζονται με συγκεκριμένες και επιλεκτικές τριμερείς και τετράγωνες συνεργασίες στην Αν. Μεσόγειο. Με άλλα λόγια η στάση της Μόσχας δεν είναι ανθελληνική αλλά πραγματιστική στο Κυπριακό και αποσκοπεί στην περαιτέρω διείσδυση της Ρωσίας σε μια περιοχή άγνωστη και αδιαπέραστη μέχρι πρότινος για τα ρωσικά συμφέροντα.

Η Μόσχα επιδιώκει την αλλαγή του status quo στην Αν. Μεσόγειο και η Κύπρος είναι το πιο ευαίσθητο και στρατηγικό τμήμα της περιοχής. Η Άγκυρα δεν είναι σε θέση μόνη της να αντιπαρατεθεί στις ΗΠΑ στην περιοχή. Οι ενέργειες της Τουρκίας θα πρέπει να αντιμετωπίζονται ως αντανάκλαση της ρωσικής διείσδυσης στην περιοχή, μιας διείσδυσης που είναι από άποψη τακτικής υπέρ της Τουρκίας αλλά όχι και στρατηγικής. Οι Ρώσοι γνωρίζουν ότι η εποχή της 60χρονης τουρκο-ισραηλινής συμμαχίας έχει παρέλθει ανεπιστρεπτί και επενδύουν σε αυτή την έλλειψη. Η απώλεια της Τουρκίας για τα αμερικανο-ισραηλινά συμφέροντα είναι πλέον πραγματικότητα και ωθεί εκείνους που επέτρεψαν την τουρκική εισβολή του 1974 να επιζητούν τώρα με πρεμούρα την συνεργασία της Λευκωσίας και της Αθήνας. Προφανώς το Κυπριακό εισέρχεται σε νέα φάση με τα λιμνάζοντα ύδατά του επιτέλους να ανακινούνται προς όφελος του Διεθνούς Δικαίου…

*Ο Δρ. Ευάγγελος Βενέτης είναι ειδικός σε Θέματα Ισλάμ και Μέσης Ανατολής