Άρον άρον σταύρωσον... τα εθνικά θέματα

Όπως γνωρίζουν όσοι ασχολούνται με διπλωματία και διεθνείς σχέσεις, ο χρόνος δεν μετράει με τον ίδιο τρόπο όταν διαπραγματεύεσαι σοβαρά εθνικά θέματα. Η γραμμή του χρόνου - time line έχει πολλές παραμέτρους. Πρέπει να τοποθετήσεις δηλαδή μία προς μία τις πιθανότητες και τις δυνατότητες που έχεις πάνω στο χρόνο χωρίς να τον συμπυκνώνεις. Το ρητό «όποιος βιάζεται σκοντάφτει...» ταιριάζει απόλυτα εδώ. Το παιχνίδι της διπλωματίας είναι περισσότερο σκάκι και σε καμία περίπτωση τάβλι.

Ο Κοτζιάς όμως έριξε μια ζαριά για το Μακεδονικό που σίγουρα δεν του βγήκαν εξάρες, ενώ ταυτόχρονα ετοιμάζεται να ρίξει τα ζάρια και για το Αλβανικό. Η κυβέρνηση με προφανείς διεθνείς πιέσεις έχει προχωρήσει και επεξεργάζεται με την Αλβανία μία συμφωνία που θα ρυθμίζει όλες τις εκκρεμότητες μεταξύ των δύο χωρών. Το θέμα της ΑΟΖ είναι ένα από τα βασικά θέματα μεταξύ των δύο χωρών. Οι έρευνες για τα κοιτάσματα υδρογονανθράκων και η οριοθέτηση οικοπέδων είναι μία προτεραιότητα, η οποία όμως χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή. Σίγουρα η ιδέα και μόνο να βρεθεί πετρέλαιο στην περιοχή του Ιονίου ανοίγει σε όλους την όρεξη. Σε όλους έρχεται στο μυαλό το παράδειγμα της Κύπρου, ο αριστοτεχνικός χειρισμός της Κυπριακής Δημοκρατίας με διεθνείς παίκτες, εξασφαλίζοντας στο έπακρο τα συμφέροντα της και φέρνοντας την Τουρκία με την πλάτη στον τοίχο.

Πολλοί θα πουν ότι και στην περίπτωση της Αλβανίας θα μπορούσαμε να είχαμε ανάλογα αποτελέσματα και με το να μην λύνουμε τα προβλήματα μας με την Αλβανία μπλοκάρουμε τα εθνικά μας συμφέροντα. Η απάντηση είναι απλή: η Κύπρος δεν έλυσε το Κυπριακό για να μπορέσει να εκμεταλλευτεί τους υδρογονάνθρακες, αλλά προχώρησε μονομερώς στις συμφωνίες. Ταυτόχρονα με αυτή την κίνηση ισχυροποίησε τη διαπραγματευτική της ισχύ απέναντι στην Τουρκία χρησιμοποιώντας έμμεσα τους συνεταίρους της στα θαλάσσια οικόπεδα.

Η Ελληνο-αλβανική συμφωνία θα περιλαμβάνει την άρση του «εμπολέμου» στο οποίο οι Αλβανοί θέτουν θέμα των «τσάμηδων» το οποίο θεωρείται ανύπαρκτο σήμερα και λυμένο στο παρελθόν για την ελληνική πλευρά.

Οι Τσάμηδες ήταν αλβανόφωνοι μουσουλμάνοι που εντάσσονται χρονικά τη δεκαετία του 1920. Γεωγραφικά η «τσαμουριά» βρισκόταν στην περιοχή της Θεσπρωτίας. Αυτός ο πληθυσμός εξαιρέθηκε από τις ανταλλαγές των πληθυσμών μετά την μικρασιατική καταστροφή. Ο πληθυσμός τους ήταν μικρός, περίπου 23 με 24 χιλιάδες.

Οι Αλβανικές διεκδικήσεις για την Τσαμουριά πήραν σάρκα και οστά όταν συνεργάστηκαν με τους Ιταλούς στο δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο. Κατά τη διάρκεια της κατοχής ήρθαν σε σύγκρουση με τον ελληνικό πληθυσμό. Συγκρότησαν ένοπλες ομάδες πολιτοφυλακής και συνεργάστηκαν σε εκκαθαριστικές επιχειρήσεις του άξονα και προχώρησαν σε λεηλασίες, βιασμούς και αγριότητες. Σε αυτό το σημείο στοιχειοθετείται η έκφραση του Καμμένου για εγκληματίες πολέμου. Η ελληνική αντίσταση και συγκεκριμένα ο ΕΔΕΣ, με τις ευλογίες των συμμάχων, εκδίωξε τους τσάμηδες, οι οποίοι για να γλιτώσουν πέρασαν στην Αλβανική πλευρά. Το 1946, σύμφωνα με επίσημα στοιχεία, καταγράφηκαν περίπου 15000 πρόσφυγες. Στη χώρα μας το 1947, σύμφωνα με τα στοιχεία, είχαν παραμείνει μόνο 120 τσάμηδες, κυρίως γυναίκες και παιδιά. Επίσης, σε ειδικό δικαστήριο στα Ιωάννινα καταδικάστηκαν ερήμην 1930 τσάμηδες ως συνεργάτες των Ιταλικών και Γερμανικών δυνάμεων κατοχής.

Η κυβέρνηση, λοιπόν, φαίνεται σήμερα να σύρεται στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων με fast track διαδικασίες αφού και η Αλβανία είναι στα σχέδια να ενταχθεί στην Ευρωπαϊκή Ένωση και στο ΝΑΤΟ. Φυσικά έχουν το δικαίωμα και δεν είναι καθόλου παράλογο να τους βοηθήσουμε σε αυτή την πορεία. Το παράλογο είναι να βρεθούμε εμείς με την πλάτη στον τοίχο είτε από βιασύνη είτε από αστοχία. Υπενθυμίζουμε ότι το θέμα των τσάμηδων δεν υφίσταται για την ελληνική διπλωματία, τόσο για το θέμα της μειονότητας όσο και για την διεκδίκηση περιουσιών. Η ευρωπαϊκή προστασία των περιουσιακών δικαιωμάτων του ανθρώπου δεν προχωράει πριν το 1950. Υπάρχει δηλαδή μια τελεία για γεγονότα πριν από αυτή την ημερομηνία.

Η σωστή επίλυση εθνικών θεμάτων είναι απαραίτητη και κανείς δεν υποστηρίζει πως δεν πρέπει να λύνονται τα προβλήματα, όμως οι λύσεις τους πρέπει να βρίσκονται μέσα από το πρίσμα νικηφόρων διαπραγματεύσεων. Ο ελληνικός λαός μάχεται χιλιάδες χρόνια σε αυτό το κομμάτι γης. Καμία κυβέρνηση και κανένας υπουργός δεν μπορεί να βάζει τον εαυτό του πάνω από τα εθνικά συμφέροντα. Κανείς δεν επιτρέπεται να συμπυκνώνει το χρόνο για να «λύσει» άρον... άρον εθνικά θέματα που μας απασχολούν δεκαετίες εάν δεν είναι σίγουρος για το αποτέλεσμα.

* Ο Φώτης Καρύδας είναι Δημοσιογράφος