Δεν αλλάζουν πολλά με την αποχώρηση των ΗΠΑ από τη Συμφωνία με το Ιράν

Τετάρτη, 09 Μαϊος 2018 09:45

Η μονομερής αποχώρηση των ΗΠΑ από την πολυμερή Συμφωνία για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν αποτελεί εσφαλμένη κίνηση από κάθε άποψη στρεφόμενη κατά των συμφερόντων των ίδιων των ΗΠΑ τόσο στον ισλαμικό κόσμο όσο και διεθνώς. Λαμβάνει δε χώρα σε μια εποχή ιδιαίτερα κρίσιμη για το μέλλον της περιφερειακής και παγκόσμιας ειρήνης.

Η κυβέρνηση Τραμπ δεν αλλάζει πολλά επί της ουσίας με αυτή την κίνηση, καθώς είχε από καιρό αποχωρήσει από την εν λόγω συμφωνία αφού προέβαινε σε μονομερή και αυθαίρετη αύξηση των οικονομικών κυρώσεων εναντίον του Ιράν. Η επιβολή νέων κυρώσεων σε βάρος της Τεχεράνης δεν αναμένεται να επιφέρει κάποια αλλαγή στην ιρανική οικονομία η οποία έχει ήδη μάθε να απορροφά τους κραδασμούς των αμερικανικών κυρώσεων.

Από την άποψη του διεθνούς δικαίου και των διπλωματικών κανόνων η απόφαση Τραμπ καταφέρει καίριο πλήγμα στην έννοια της συμφωνίας στις διακρατικές σχέσεις, καθώς αναιρεί την έννοια της ευθύνης του συμβαλλόμενου μέρους στην τήρηση μίας συμφωνίας και δημιουργεί αρνητικό προηγούμενο στην δέσμευσή του σε αυτήν. Κοντολογίς διασαλεύεται η έννοια της εμπιστοσύνης των συμβαλλομένων μερών μιας συμφωνίας, όταν αυτή η συμφωνία έχει τηρηθεί στο ακέραιο από την άλλη πλευρά, στην περίπτωση αυτή το Ιράν. Παράλληλα η απόφαση Τραμπ στρέφεται κατά των διεθνών θεσμών, διότι δεν λαμβάνει υπόψη τα επίσημα πορίσματα και εκθέσεις της Διεθνούς Υπηρεσίας Ατομικής Ενέργειας, τα οποία διαβεβαιώνουν ότι το Ιράν έχει τηρήσει τις υποχρεώσεις που απορρέουν από την εν λόγω συμφωνία.

Είναι αυτονόητο ότι η εν λόγω απόφαση Τραμπ βλάπτει το κύρος και τα συμφέροντα των ΗΠΑ διεθνώς, καθώς στο μέλλον καμία συμφωνία με τις ΗΠΑ δεν θα αντιμετωπίζεται από άλλες χώρες με την ίδια αξιοπιστία που υπήρχε πριν, αξιοπιστία η οποία αποτελεί την βάση τόσο της οικονομικής όσο και πολιτικής συνεργασίας.

Άμεση συνέπεια αυτής της ενέργειας αναμένεται να είναι η απομόνωση των ΗΠΑ από την Ευρώπη σε σχέση με το Ιράν. Η καιροσκοπική προσπάθεια του Τραμπ να πλήξει το βαλλιστικό σύστημα του Ιράν μέσω της συμφωνίας για τα πυρηνικά πέραν του ότι είναι αθέμιτη και αστήρικτη νομικά φέρει τις ΗΠΑ σε τροχιά σύγκρουσης με την Ρωσία, την Κίνα και την Ευρώπη στον τομέα των οικονομικών σχέσεων με την Τεχεράνη. Και όλα αυτά σε μια εποχή εξαιρετικής γεωπολιτικής αστάθειας στην Μ. Ανατολή και οικονομικής ανασφάλειας στις ευρωπαϊκές οικονομίες.

Με την εν λόγω απόφαση ο Ντόναλντ Τραμπ κατόρθωσε να απολέσει όλα εκείνα τα διπλωματικά και γεωπολιτικά οφέλη που άρχισε να αποκομίζει η πρωτοποριακή για τα αμερικανικά διπλωματικά χρονικά πολιτική του Μπαράκ Ομπάμα περί ίσων αποστάσεων στη Μέση Ανατολή. Ίσως σήμερα ο Ντόναλτν Τραμπ να ικανοποιείται προσωρινά από την εκπλήρωση των προεκλογικών του γραμματίων αλλά ο γεωπολιτικός αντίκτυπος αυτής της ενέργειας θα εκπυρσοκροτήσει με δυσμενείς συνέπειες για τα συμφέροντα των ΗΠΑ στην Μέση Ανατολή και την προοπτική του Ρεπουμπλικάνου Τραμπ για μια δεύτερη θητεία στον Λευκό Οίκο.

Ο Δρ. Ευάγγελος Βενέτης είναι Υπεύθυνος Ερευνητικού Προγράμματος Μέσης Ανατολής ΕΛΙΑΜΕΠ