Η πλατεία Αυδή είναι η καρδιά του Μεταξουργείου

Η πλατεία Αυδή είναι ένα από τα πιο γραφικά σημεία του Μεταξουργείου, μια γωνιά ηρεμίας στο πάντα ανήσυχο κέντρο. Εκεί βρίσκεται ο «Μπλε Παπαγάλος», η «Γαλιάντρα», οι «Σεϋχέλλες». Εκεί βρίσκεται και η νέα Δημοτική Πινακοθήκη Αθηνών που στεγάζεται στο κτήριο του εμβληματικού εργοστασίου παραγωγής μεταξιού στην Αθήνα από το οποίο πήρε το όνομά της η ευρύτερη περιοχή.

Στην πλατεία Αυδή παρόν και παρελθόν συναντώνται και αυτό είναι ίσως το πιο γοητευτικό στοιχείο της. Η συνύπαρξη αυτή αποτυπώνεται στα κτήρια, στα μαγαζιά, ακόμα και στον σχεδιασμό της ίδιας της πλατείας.

Το όνομα

Η πλατεία Αυδή πήρε το όνομά της από τον Λέοντα Αυδή, πολιτικό, βουλευτή του ΚΚΕ και δημοτικό σύμβουλο του Δήμου Αθηναίων που πέθανε τον Σεπτέμβρη του 2000. Τα επίθετα με τα οποία τον περιγράφουν όσοι τον γνώρισαν έχουν όλα θετικό πρόσημο: ανιδιοτελής, ηθικός, σεμνός, αγωνιστής, ένας άνθρωπος που ξεχώρισε για το ήθος και την προσωπικότητά του.

Μέχρι και τις αρχές της δεκαετίας του 2000 στον χώρο που εκτείνεται η πλατεία σήμερα, βρίσκονταν οι παλιές εγκαταστάσεις του εργοστασίου μεταξιού το οποίο καθόρισε τη φυσιογνωμία και την ιστορία της ευρύτερης περιοχής.

Το εργοστάσιο μεταξιού και η Νέα Δημοτική Πινακοθήκη Αθηνών

Το κτήριο που στέγαζε κάποτε το εργοστάσιο μεταξιού της Αθήνας είναι έργο του αρχιτέκτονα Christian Hansen και παρά τη διακριτική αρχιτεκτονική του, ξεχωρίζει. Η οικοδόμησή του ξεκίνησε τη δεκαετία του 1830 και ολοκληρώθηκε το 1852 όταν αγοράστηκε από την εταιρεία «Α. Wrampe & Co» για να στεγάσει το μεγαλύτερο εργοστάσιο μεταξιού στην Ελλάδα. Τα σχέδια της εταιρείας ναυάγησαν, η εταιρεία πτώχευσε και το κτήριο άλλαξε χρήσεις ανά περιόδους. Τα χρόνια που η χολέρα μάστιζε την Ελλάδα έγινε «Νοσοκομείο Χολεριώντων» και το 1854 πέρασε τελικά στα χέρια του Αθανάσιου Δουρούτη για να στεγάσει εκεί το εργοστάσιο μεταξιού που φιλοδοξούσε να ανοίξει στην πρωτεύουσα. Και τα κατάφερε. «Σηρική Εταιρεία της Ελλάδος Αθανασίου Δουρούτη και Σία» έγραφε η ταμπέλα στην είσοδο του κτηρίου και πολύ γρήγορα το εργοστάσιο έγινε μία από τις πιο επικερδείς επιχειρήσεις στην Αθήνα. Οι περισσότεροι εργαζόμενοι ήταν γυναίκες και οι συνθήκες εργασίας περιγράφονται ως εξαιρετικές, με τον εταιρικό κανονισμό, μάλιστα, να επιτρέπει στις νεαρές εργάτριες να τραγουδούν όσο δουλεύουν.

Το εργοστάσιο έγινε πυρήνας ζωής και δημιουργίας και γύρω από αυτό δημιουργήθηκε ένας οικισμός με τα σπίτια των εργατών και των οικογενειών τους, μικρές επιχειρήσεις, εργαστήρια. Το 1856 η περιοχή καθιερώθηκε με το όνομα «Μεταξουργείο» λόγω του εργοστασίου και πολύ γρήγορα άρχιζε να γίνεται μια συνοικία κοντά στο κέντρο της Αθήνας που προσέλκυε κόσμο από όλα τα κοινωνικά στρώματα της τότε εποχής.

Το εργοστάσιο μεταξιού έκλεισε το 1875. Από τη μία οι εξαγωγές στη Γαλλία που σταμάτησαν, από την άλλη μία ασθένεια του μεταξοσκώληκα που αφάνισε την πρώτη ύλη, οδήγησαν τον Δουρούτη να βάλει λουκέτο στο εμβληματικό εργοστάσιο, Για περισσότερο από έναν αιώνα το κτήριο παρέμεινε ανεκμετάλλευτο και ερειπωμένο. Το 2007 ξεκίνησαν οι εργασίες αποκατάστασης από τον Δήμο Αθηναίων και από το 2010 λειτουργεί ως η νέα Δημοτική Πινακοθήκη Αθηνών, η οποία φιλοξενεί μόνιμες και περιοδικές εκθέσεις.

Ο «Μπλε Παπαγάλος», η «Γαλιάντρα», οι «Σεϋχέλλες»

Η νέα Δημοτική Πινακοθήκη Αθηνών ανέδειξε την πλατεία και είναι ένα από τα τοπόσημά της. Υπάρχουν όμως και άλλοι λόγοι για τους οποίους η πλατεία Αυδή έχει γίνει στέκι. Τα λίγα και καλά μαγαζιά που βρίσκονται τριγύρω έχουν εδώ και χρόνια φανατικούς θαμώνες.

Ο «Μπλε Παπαγάλος» έχει ξεχωρίσει για τη ρετρό διακόσμησή του. Φέτος συμπληρώνει 10 χρόνια ζωής και είναι ένα από τα πιο δημοφιλή μαγαζιά της περιοχής, πάντα γεμάτο χειμώνα-καλοκαίρι. Το όνομά του είναι εμπνευσμένο από την ταινία Casablanca και η ρετρό διακόσμησή του ταιριάζει τέλεια με την αύρα της πλατείας. Τη διακόσμηση να πούμε ότι την έχει επιμεληθεί η Νατάσα Μποφίλιου η οποία και άνοιξε το καφέ μαζί με την αδερφή της, Νέλλη, και τον Πέτρο Ζήσου. Όσον αφορά το μενού έχει προτάσεις για κάθε ώρα: brunch, καφέ, ποτό, cocktails.

Η «Γαλιάντρα» είναι μία καντίνα μέσα σε ένα διατηρητέο κτήριο χωρίς ταβάνι. Φωτογραφίες του μαγαζιού φιγουράρουν αδιάκοπα στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης από όταν πρωτοάνοιξε το 2020, εκατό ολόκληρα χρόνια μετά την οικοδόμηση του διατηρητέου κτηρίου όπου στεγάζεται. Σπεσιαλιτέ της καντίνας είναι τα μπιφτέκια, τα burgers, ενώ κάθε τόσο το μενού εμπλουτίζεται με νέες γαστρονομικές προτάσεις.

Οι «Σεϋχέλλες» έχουν επίσης αφήσει το στίγμα τους στην πλατεία. Άνοιξαν τις πόρτες τους το 2013 και το ίδιο κτήριο στέγαζε για χρόνια το καφενείο «Μπαχάμες» ένα από τα πιο εμβληματικά της περιοχής. Διαχρονικά πιάτα τα οποία περιλαμβάνονται στο μενού μέχρι και σήμερα τα γλυκόξινα χοιρινά μπριζολάκια και οι παπαρδέλες με τον καβουρμά και το γαλοτύρι.

Το «Αυγό του Κόκορα» στην οδό Λεωνίδου είναι μία από τις κλασικές ταβέρνες της Αθήνας. Στεγάζεται σε ένα γραφικό πέτρινο κτήριο της δεκαετίας του 1930 και τα παραδοσιακά πιάτα του όπως η περίφημη κοκορόσουπα είναι και αυτά με τη μεγαλύτερη ζήτηση.

Στις επιλογές για έξοδο στην πλατεία Αυδή προστίθενται το «Tamarind», εστιατόριο με ταϋλανδέζικη κουζίνα και το μεζεδοπωλείο «Κλωστήριον».

Ένα φιλί ύψους 22 μέτρων

Με τα χρόνια η πλατεία Αυδή έχει αποκτήσει έναν καλλιτεχνικό χαρακτήρα, τον οποίο ενίσχυσε ακόμα περισσότερο η τοιχογραφία του εικαστικού Ηλία Παπαηλιάκη με τίτλο «Το φιλί».

Η τοιχογραφία καλύπτει μία ολόκληρη πλευρά πολυκατοικίας ύψους 22 μέτρων στην οδό Λεωνίδου και έγινε στα πλαίσια της ενέργειας «OnAthens» του Ιδρύματος Ωνάση. Φιλοτεχνήθηκε λίγο μετά την καραντίνα και συμβολίζει την επιστροφή στην απαγορευμένη οικειότητα. Το κίτρινο χρώμα κυριαρχεί και το φιλί αποτυπώνεται μόνο με το περίγραμμα των δύο προσώπων.

Η προτομή του συγγραφέα Αντώνη Σαμαράκη

Μία νέα σχετικά καλλιτεχνική προσθήκη στην πλατεία είναι η προτομή του συγγραφέα Αντώνη Σαμαράκη. Τα έργα του έχουν μεταφραστεί σε περισσότερες από 30 γλώσσες και αντικατοπτρίζουν την ανησυχία για το παρόν και το μέλλον της κοινωνίας. Η προτομή είναι έργο του Τηνιακού γλύπτη Πραξιτέλλη Τζανουλίνο και τα αποκαλυπτήρια έγιναν τον Απρίλιο του 2023.

Δίπλα στην πλατεία Αυδή βρίσκεται η πλατεία Δουρούτη, η οποία πήρε το όνομά της από τον εργοστασιάρχη που καθόρισε την ανάπτυξη της περιοχής. Τις δύο πλατείες χωρίζει ένας μόνο δρόμος. Η πλατεία Δουρούτη έχει παιδική χαρά, διατηρείται σε εξίσου καλή κατάσταση και η ύπαρξή της δίπλα στην μικρότερη πλατεία Αυδή, κάνει τη γωνιά αυτή μία από τις πιο γραφικές και γοητευτικές του Μεταξουργείου.